1. در منابع روایی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است: «هر کس با زنی مسلمان، یا یهودی، یا مسیحی، یا زردشتی، آزاد یا بنده زنا کند و توبه نکند و بر آن اصرار داشته باشد و بمیرد، خداوند سی‌صد درب در قبر او باز می‌کند که مار و عقرب و اژدهای دوزخی از آن در آیند؛ و او تا روز قیامت در قبر بسوزد و چون قیامت شود و او از قبرش بر خیزد، مردم از بوی گند او در آزار باشند و از بوی بد او را بشناسند و بدانند در دنیا چه کاره بوده است و در نهایت دستور دهند تا او را به دوزخ افکنند.[1]
در ارتباط با این حدیث و احادیث مشابه باید گفت:
1. منظور از عالم قبر، عالم برزخ است، و منظور از آن، قبر مادی و حفره‌ای که مرده را در آن می‌گذارند نیست، هر چند بی‌ارتباط با آن نیست و به نوعی با هم ارتباط دارند.
2. روح انسان هیچ‌گاه بدون بدن نیست؛ نهایت این‌که در هر موطن و مرتبه‌‌ای، بدن مناسب همان مرحله را دارد. در این دنیا از بدن مادی که مناسب با این دنیا است برخوردار است، و در عالم برزخ با بدن مناسب عالم برزخ؛ یعنی بدن مثالی محشور است. توضیح این‌که موجودات عالم برزخ، مادی نیستند، اما در عین حال از برخی ویژگی‌های مادیات بی‌بهره نیستند؛[2] مثلاً دارای شکل، صورت، زمان و مکان و ... هستند و حالات متفاوتی؛ مانند سختی، راحتی، شادی و نگرانی و ... را می‌توانند درک کنند.[3]
3. همان‌گونه که انسان با بدن برزخی و مثالی در عالم قبر و برزخ زندگی می‌کند، موجودات آن عالم - مار، اژدها و عقرب- نیز با وجود مثالی خود در آن عالم وجود دارند؛ نه با بدن مادی.
بنابراین انسان در برزخ، نه روح بدون جسم است و نه جسم بدون روح، بلکه روح انسان با جسم برزخی، یا در نعمت‌های برزخی متنعم است و یا با عذاب‌های برزخی معذب است.[4] [1] . ابن بابویه، محمد بن علی، الأمالی (للصدوق)،مجلس 66، ص 427، تهران، کتابچی، چاپ ششم، 1376ش. [2] . طباطبائی، محمد حسین، انسان از آغاز تا انجام، ترجمه و تعلیقات، لاریجانی آملی، صادق، ص 77 – 78، انتشارات الزهرا. [3] . قاسمی، علی محمد، برزخ؛ پژوهشی قرآنی و روایی، ص 16، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول. [4] . ر. ک: پاسخ 3891
