پاسخ اجمالی:
مراقبت از اخلاق انسانی و اسلامی و عمل به دستورات دین و پای بندی به ارزش‌های دینی از اموری است که تأثیر مستقیم در سعادت دنیایی و بهبود زندگی دارد و زندگی خبیث و پست حیوانی را به زندگی پاک و طیب تبدیل می کند، انسان هایی که واقعا به دستورات دینی صحیح و خارج از التقاط و خرافات و افراط و تفریط مقید باشند بیشترین لذت را از زندگی خود می برند. به همین دلیل یکی از مسائلی که مورد آزمایش و امتحان الهی قرار می گیرد و روایات زیادی به آن تصریح دارد، پایبندی به عقاید مذهبی و حفظ ایمان است.
یکی از راه های حفظ این ارزش ها ایجاد انگیزه بیشتر برای پای بندی به احکام دینی و ایستادگی و مقاومت در برابر انحرافات فکری، دینی و اجتماعی و بی توجهی به زرق و برق دنیا است. پایبندی کامل به وظایف و تکالیف دینی و انجام مسئولیت‌ها، و پیروی کردن از علمای متعهد، (زیرا مسؤولیت تبیین احکام دینی و هدایت مردم و حفظ ارزش‌های اسلامی و دفاع از مکتب اسلام بر عهده عالمان متعهد و با تقوا گذاشته شده است)، مطالعه و توجه به آثار و عواقب کارهای ضد اخلاقی که در این گونه محیط ها انجام می گیرد، ارتباط با خدا و پیامبر (ص) ائمه معصومین (ع)، اهمیت دادن به دعا و عبادت خالصانه و...، نقش مهمی در مبارزه با مفاسد فرهنگ های بیگانه و حفظ ایمان و اخلاق انسان دارد.
پاسخ تفصیلی:
دستورات و احکام دین به منظور سعادت و کمال انسان بر ما واجب شده اند. مراقبت از اخلاق انسانی و اسلامی و عمل به دستورات دین و پای بندی به ارزش های دینی از اموری است که تأثیر مستقیم در سعادت دنیایی و بهبود زندگی دارد و زندگی خبیث و پست حیوانی را به زندگی پاک و طیب تبدیل می کند، انسان هایی که واقعا به دستورات دینی صحیح و خارج از التقاط و خرافات و افراط و تفریط مقید باشند، بیشترین لذت را از زندگی خود می برند. و از طرف دیگر اگر انسان به این قوانین عمل نکند تنها خود را از آثار و برکات مادی و معنوی آنها محروم کرده است و تنها به خود ضرر زده است و گرنه از این ناحیه هیچ ضرری متوجه دین و خدا نمی شود.
براین اساس باید برای محروم نماندن از از این آثار و برکات، در هر شرایطی ایمان خود را حفظ کنیم و به طور کامل به دستورات آن پایبند باشیم بویژه اگر مجبور هستیم در محیط های زندگی کنیم که مظاهر فسق و فجور و گناه در آنها بیشتر است.
یکی از هشدارهای مهم و تاکیدهای مکرر در عصر غیبت، مراقبت از دین و ارزش های دینی است ، تا گرفتار انحرافات فکری و عقیدتی نگردد و در مقابل زرق و برق دنیا بی توجه باشد . پیامبر اکرم(ص) در مورد مؤمنان این عصر می فرمایند: هر یک از آنان (مؤمنان واقعی دوره غیبت) اعتقاد و دین خویش را با هر سختی حفظ می کنند . چنان که گویی درختان خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست می کند یا آتش پر دوام را با دست نگاه می دارند.[1]
حضرت علی(ع) در توصیف مؤمنان حقیقی می فرمایند: پس از غیبت امام عصر(عج)، مردم دچار حیرت و سرگردانی بسیار سختی می شوند ; گروهی گمراه می شوند و گروهی دیگر، علی رغم تمام ناملایمات، بر هدایت باقی مانند.[2]
یکی از عواملی که باعث ازبین رفتن شخصیت انسان می شود ارتکاب گناه است کسی که دستورات خدا را زیر پا بگذارد و مطیع هوای نفس شیطانی خود شود در حقیقت خدای مهربان را بر شیطان برتری داده ، چنین شخصی در حقیقت به دست خود ارزش خود در نزد خدا را پایین آورده است.در حالی که اگر انسان ارزش و مقام والای خود را در پیشگاه خالق یکتا بداند هیچ گاه خود را به بهای اندک نخواهد فروخت.
باید بدانیم اصل مقاومت در برابر گناه نشانه پایداری در ایمان است، و حفظ ایمان در شرایط و محیط های آلوده نیاز به همت و تلاش بیشتری دارد بویژه در دوران جوانی، که زمینه گناهان مختلف بیشتر و جذاب تر فرا روی انسان قرار می‌گیرد، البته همان گونه که جوان از پتانسیل بالایی برای انجام گناه برخوردار است از طرف دیگر از نشاط و امید و اراده بیشتری برای پیگیری زندگی سالم و مقابله با گناه است. از این رو با تلاش خود و عنایت پروردگار می تواند در مبارزه با شیطان و گناه سربلند باشد.
برای این منظور باید به نکات زیر توجه داشته باشیم:
الف: از آنجا که زمینه گناه در ایام جوانی مساعد است: باید سعی شود زمینه های گناه را از بین برد یا به حداقل رساند. زمینه هایی همانند خلوت یا شوخی با نامحرم ، تنها بودن در محیط کار و زندگی، دیدن فیلم و مناظر شهوت انگیز و حضور در مکان های گناه مانند کنار دریاها، استخرها و...
ب: تقویت اراده: هر چه اراده انسان قوی تر باشد در برابر گناه مقاوم تر خواهد بود.
ج: توجه به آثار گناه در زندگی
توجه به آثار و عواقب کارهای ضد اخلاقی که در این گونه محیط ها انجام می گیرد نظیر از بین رفتن عاطفه ها ، گسستن کانون خانواده ، عدم احترام به پدر و مادر و معلم و...، می تواند نقش مهمی در حفظ ایمان داشته باشد.
حضرت رسول اکرم(ص) می فرمایند: (در برابر گناهان پارسایی را پیشه کنید، زیرا گناهان نابودکننده خیرات می باشند، همانا بنده که مرتکب گناه می شود آن آگاهی و علمی را که قبلاً داشت فراموش می کند.)[3]
د: توجه به حضور امام زمان (ع) و آگاهی او از احوال مؤمنان در دوره غیبت
ه: ارتباط و پیروی از علمای متعهد
از آنجا که در عصر غیبت امام(عج)، تشخیص وظایف و تکالیف دینی برای افراد به راحتی امکان‌پذیر نیست، مسؤولیت تبیین احکام دینی و هدایت مردم و حفظ ارزش های اسلامی و دفاع از مکتب اسلام بر عهده عالمان متعهد و با تقوا گذشته شده است .آنان با استفاده از منابع اصیل دینی یعنی قرآن و سنت، پاسخگوی نیازهای دینی مردم هستند. امام هادی(ع) فرمودند: اگر نبودند عالمانی که مردم را به سوی او فرا می خوانند و به سوی او راهنمایی می کنند و با برهان‌ه ای استوار از دین پاسداری می کنند و بندگان بیچاره و ناآگاه را از دامهای ابلیس و پیروان او و هم چنین از دامهای دشمنان اهل بیت رهایی می بخشند، هیچ کس بر دین خدا باقی نمی ماند . اما علمای دین، دل‌های متزلزل شیعیان ناتوان را حفظ می کنند، هم چنان که کشتی بان سکان کشتی را حفظ می کند . این دسته از عالمان در نزد خداوند دارای فضیلت و مقام بسیاری والایی هستند.[4]
شرط اصلی حفظ سلامت فکری و عقیدتی مردم در عصر غیبت، پیروی از این علمای متعهد است . در همین زمینه وقتی از امام عصر سؤال شد که در زمان غیبت شما به چه کسانی مراجعه کنیم و در حوادثی که پیش می آید از چه کسانی کسب تکلیف کنیم و رهنمودهای چه قشری را وسیله هدایت خود قرار دهیم، آن حضرت فرمودند: در حوادثی که برای شما رخ می دهد به راویان احادیث‌ها (فقهای جامع الشرایط) مراجعه کنید، چرا که آنان حجت ما بر شمایند و من حجت خدایم.[5]
به این ترتیب، برای حفظ عقاید و ایمان ، مردم موظف شده‌اند که در عصر غیبت به عالمان با تقوا و فقیهان واجد الشرایط مراجعه کنند و معالم دین خود را از آنان بیاموزند و تمام رویدادهای زندگی خویش را هماهنگ با دستورالعمل هایی که از متن تعالیم دینی به دست آمده است هماهنگ سازند.
بدیهی است اگر مردم در این امر، بدون تقصیر و کوتاهی به انجام وظیفه پرداختند، نه تنها فتنه های عصر غیبت و دسیسه های دشمنان و مدعیان دروغین دین شناس و . . . صدمه ای به دین و اعتقاد آنان نمی‌زند که عملکرد آنان در چهار چوب تعالیم دینی، روز به روز زمینه ظهور حضرت مهدی(عج) و حاکمیت احکام و ارزش‌های الهی در سراسر جهان فراهم خواهد ساخت.[6]
پی نوشتها:
[1] بحار الانوار، ج 52، ص 124.
[2] کتاب الغیبة ، ص 104.
[3] میزان‌الحکمة، ج 3، ص 465، ر 6633؛ بحارالأنوار، ج 70، ص 377.
[4] بحار الانوار، ج 2، ص 6.
[5] احتجاج، ج 2، ص 469.
[6] نک: سید صادق سید نژاد ، دینداری در عصر غیبت، دیدار آشنا، آبان 1381، شماره 29.
منبع: www.islamquest.net
