پاسخ اجمالی: در قرآن فعل یا به جا آوردن نماز با تعبیرات مختلفی همچون قضا، قیام، اتیان و اقامه بیان شده است که با توجه به تفاسیر آیات، اقامه نماز یک معنای بالاتر و والاتر از نماز خواندن فردی دارد و به معنای زنده کردن، زنده نگه داشتن، عزت و ارزش بخشیدن به نماز در جامعه و در بین مردم است. پاسخ تفصیلی: در قرآن کریم درباره انجام نماز تعبیرات مختلفی بیان شده است: 1. تعبیر به (قضاء نماز): "فَإِذا قَضَیْتُمُ الصَّلاةَ فَاذْکُرُوا اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلی‌ جُنُوبِکُمْ "،[1] یعنی و هنگامی که نماز را به پایان رساندید، خدا را یاد کنید ایستاده، و نشسته، و در حالی که به پهلو خوابیده ‌اید ...". در این آیه شریفه مراد از "قضاء نماز" به پایان رساندن و فارغ شدن از از انجام نماز به عنوان عبادت فردی است. 2. تعبیر به (قیام بر نماز): "إِنَّ الْمُنافِقینَ یُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَی الصَّلاةِ قامُوا کُسالی‌ یُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا یَذْکُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَلیلاً "؛ منافقان می‌ خواهند خدا را فریب دهند در حالی که او آنها را فریب می‌ دهد و هنگامی که به نماز برمی ‌خیزند، با کسالت برمی‌ خیزند و در برابر مردم ریا می‌ کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی ‌نمایند![2] در این آیه نیز مراد از قیام به نماز، آماده شدن یرای انجام نماز به عنوان عبادت فردی است. 3. تعبیر به (اتیان نماز): "وَ لا یَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلاَّ وَ هُمْ کُسالی‌ وَ لا یُنْفِقُونَ إِلاَّ وَ هُمْ کارِهُونَ"؛ و نماز به جا نمی‌ آورند جز با کسالت، و انفاق نمی‌ کنند مگر با کراهت![3] در این آیه نیز مراد از قیام به نماز، آماده شدن یرای انجام نماز به عنوان عبادت فردی است. 4. تعبیر به (اقامه نماز)، به جای خواندن نماز: "الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ"؛ همانان که نماز را برپا می‌ دارند، و زکات را می ‌پردازند و آنها به آخرت یقین دارند.[4] مفسران در باره تعبیر اقامه نماز می گویند: این تعبیر بالاتر از نماز خواندن هر فرد مسلمان و انجام تکلیف شخصی است، و اشاره به این است که مؤمنان نه تنها خودشان نماز می‌ خوانند، بلکه کاری می‌کنند که این رابطه محکم با پروردگار همیشه و در همه جا برپا باشد.[5] در تفسیر المیزان آمده است: "... اقامه، به معنای بپا داشتن هر چیز است به نحوی که تمامی آثار آن چیز مترتب بر آن شود، و هیچ اثر و خاصیتی پنهان و مفقود نماند؛ مانند اقامه عدل، اقامه سنت، اقامه نماز، اقامه شهادت، اقامه حدود، اقامه دین و امثال آن".[6] همان گونه که در زیارت امام حسین (ع) می خوانیم: "اشهد انک قد اقمت الصلاة"؛ شهادت می دهم که تو نماز را به پاداشتی. در این جا اقامه نماز یعنی زنده کردن نماز، نه خواندن آن. البته در قرآن هر جا که نماز به معنای خواندن و به جا آوردن باشد با کلماتی مانند "مصلین" آمده است.[7] همان گونه که بیان شد، تعبیر به اقامه نماز (به جای خواندن نماز) اشاره به این است که مؤمنان نه تنها خودشان نماز می ‌خوانند، بلکه کاری می‌ کنند که این رابطه محکم با پروردگار هم چنان و در همه جا بر پا باشد، بنابراین اقامه نماز یک معنای بالاتر و والاتر از نماز خواندن فردی دارد و به معنای زنده کردن، زنده نگه داشتن، عزت و ارزش بخشیدن به نماز در جامعه و در بین مردم است. پی نوشتها: [1]. نساء، 103. [2] . نساء، 142. [3] . توبه، 54. [4]. لقمان، 4. [5] تفسیر نمونه، ج ‌7، ص 88. [6] ترجمه المیزان، ج ‌11، ص 62. [7] "الا المصلین"، معارج، 22؛ "لم نک من المصلین"، مدثر، 43. منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی:
در قرآن فعل یا به جا آوردن نماز با تعبیرات مختلفی همچون قضا، قیام، اتیان و اقامه بیان شده است که با توجه به تفاسیر آیات، اقامه نماز یک معنای بالاتر و والاتر از نماز خواندن فردی دارد و به معنای زنده کردن، زنده نگه داشتن، عزت و ارزش بخشیدن به نماز در جامعه و در بین مردم است.
پاسخ تفصیلی:
در قرآن کریم درباره انجام نماز تعبیرات مختلفی بیان شده است:
1. تعبیر به (قضاء نماز): "فَإِذا قَضَیْتُمُ الصَّلاةَ فَاذْکُرُوا اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلی جُنُوبِکُمْ "،[1] یعنی و هنگامی که نماز را به پایان رساندید، خدا را یاد کنید ایستاده، و نشسته، و در حالی که به پهلو خوابیده اید ...". در این آیه شریفه مراد از "قضاء نماز" به پایان رساندن و فارغ شدن از از انجام نماز به عنوان عبادت فردی است.
2. تعبیر به (قیام بر نماز): "إِنَّ الْمُنافِقینَ یُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَی الصَّلاةِ قامُوا کُسالی یُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا یَذْکُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَلیلاً "؛ منافقان می خواهند خدا را فریب دهند در حالی که او آنها را فریب می دهد و هنگامی که به نماز برمی خیزند، با کسالت برمی خیزند و در برابر مردم ریا می کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی نمایند![2] در این آیه نیز مراد از قیام به نماز، آماده شدن یرای انجام نماز به عنوان عبادت فردی است.
3. تعبیر به (اتیان نماز): "وَ لا یَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلاَّ وَ هُمْ کُسالی وَ لا یُنْفِقُونَ إِلاَّ وَ هُمْ کارِهُونَ"؛ و نماز به جا نمی آورند جز با کسالت، و انفاق نمی کنند مگر با کراهت![3] در این آیه نیز مراد از قیام به نماز، آماده شدن یرای انجام نماز به عنوان عبادت فردی است.
4. تعبیر به (اقامه نماز)، به جای خواندن نماز: "الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ"؛ همانان که نماز را برپا می دارند، و زکات را می پردازند و آنها به آخرت یقین دارند.[4]
مفسران در باره تعبیر اقامه نماز می گویند: این تعبیر بالاتر از نماز خواندن هر فرد مسلمان و انجام تکلیف شخصی است، و اشاره به این است که مؤمنان نه تنها خودشان نماز می خوانند، بلکه کاری میکنند که این رابطه محکم با پروردگار همیشه و در همه جا برپا باشد.[5]
در تفسیر المیزان آمده است: "... اقامه، به معنای بپا داشتن هر چیز است به نحوی که تمامی آثار آن چیز مترتب بر آن شود، و هیچ اثر و خاصیتی پنهان و مفقود نماند؛ مانند اقامه عدل، اقامه سنت، اقامه نماز، اقامه شهادت، اقامه حدود، اقامه دین و امثال آن".[6]
همان گونه که در زیارت امام حسین (ع) می خوانیم: "اشهد انک قد اقمت الصلاة"؛ شهادت می دهم که تو نماز را به پاداشتی. در این جا اقامه نماز یعنی زنده کردن نماز، نه خواندن آن. البته در قرآن هر جا که نماز به معنای خواندن و به جا آوردن باشد با کلماتی مانند "مصلین" آمده است.[7]
همان گونه که بیان شد، تعبیر به اقامه نماز (به جای خواندن نماز) اشاره به این است که مؤمنان نه تنها خودشان نماز می خوانند، بلکه کاری می کنند که این رابطه محکم با پروردگار هم چنان و در همه جا بر پا باشد، بنابراین اقامه نماز یک معنای بالاتر و والاتر از نماز خواندن فردی دارد و به معنای زنده کردن، زنده نگه داشتن، عزت و ارزش بخشیدن به نماز در جامعه و در بین مردم است.
پی نوشتها:
[1]. نساء، 103.
[2] . نساء، 142.
[3] . توبه، 54.
[4]. لقمان، 4.
[5] تفسیر نمونه، ج 7، ص 88.
[6] ترجمه المیزان، ج 11، ص 62.
[7] "الا المصلین"، معارج، 22؛ "لم نک من المصلین"، مدثر، 43.
منبع: www.islamquest.net
- [آیت الله بهجت] مراد از ذکر در نماز چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اقامه نماز جماعت ظهر همزمان با اقامه نماز جمعه در مکان دیگری نزدیک محل اقامه نماز جمعه جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در روز جمعه، به هنگام اقامه نماز جمعه در بلادی که نماز جمعه در آنها اقامه میشود، جایز است؟
- [سایر] آیا خواندن نماز همان اقامه نماز است؟
- [سایر] مراد از مفهوم صلات که در قرآن کریم فراوان آمده است، چیست؟
- [سایر] مراد از مفهوم صلات که در قرآن کریم فراوان آمده است، چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نماز عید فطر اقامه دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] میگویند که صاحب محلّ اقامه نماز جمعه در منطقهای، راضی به اقامه نماز در آن جا نیست. در این صورت رفتن به نماز چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] نماز صبح چه زمانی اقامه می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] دریافت اجرت برای اقامه نماز جماعت
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد، که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله نوری همدانی] باید بین اذان و اقامه ندهد و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد که اذانی را گفته اذان این اقامه حساب نشود ، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز بقدری فاصله دهد فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره برای آن نماز ، اذان و اقامه بگوید .
- [امام خمینی] باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز بقدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز، اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله اردبیلی] باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که اذانی که گفته، اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشوند، مستحب است دوباره برای آن نماز اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله مظاهری] باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود، مستحبّ است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز، اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله سبحانی] باید بین اذان و اقامه فاصله نیندازد و اگر بین آنها به قدری فاصله بیفتد، که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله بیندازد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز، اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله بروجردی] باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامة آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز اذان و اقامه بگوید.
- [امام خمینی] باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد. و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید. و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله خوئی] باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد. و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد، که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان را بگوید. و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله سبحانی] اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند، کسی که با آن جماعت نماز می خواند، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید.