یکی از زیارت های امام حسین علیه السلام زیارت وارث است. در فرازی از این زیارت خطاب به آن حضرت است که زایر او چه از دور یا نزدیک می گوید: شهادت می دهیم که شما نوری بودید در صلب های بلند و ارحام پاک که پلیدی های جاهلیت شما را آلوده نکرده است. اصل این فراز اشاره به کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دارد که از این حقیقت نورانی خبر داده و شیوه نورانیت و پاکی آن حضرت را در اصلاب طاهره و ارحام مطهره این گونه بیان داشته است و فرمود: آن گاهی که خداوند نور من و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را خلق کرد، قبل از هفت هزار سال از خلقت دنیا بود این که هر سال در این حدیث چقدر است خدا می داند. انس بن مالک می گوید از حضرت سؤال کردم، چگونه بودید یا رسول الله؟ فرمود: انوار بودیم که جلوی عرش به تسبیح و تقدیس و حمد خداوند مشغول بودیم. گفتم به چه صورتی و مثالی؟ فرمود: به صورت نور. تا این که خداوند اراده کرد که این صورت نوری ما در صلب حضرت آدم قرار دهد. سپس به ترتیب زمانی و در طی نسل ها و صلب ها ما را خارج کرد از صلب های پاک پدران و رحم های مطهره مادران، هیچ گونه آلودگی های شرک و ناپاکی های کفر آسیبی به ما نرسانده و ما را آلوده نکردند. پس از ازدواج فاطمه با علی، آن دو نور، دو نور دیگر را به وجود آورد که وجود حسن و حسین (ع) باشد نور علی در حسن خاتمه یافته، امّا نور علی در حسین ادامه یافت.[1] در یک بیان دیگر به روایت سلمان فارسی این چنین آمده است که سلمان می گوید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: ای سلمان می دانی برجسته گان دوازده گانه که برای امامت بعد از من اختیار شده است کیانند؟ گفتم: خدا و رسولش بهتر می داند. فرمود: ای سلمان، خداوند من را از نور خودش خلق کرد، سپس مرا خواند و من اجابت کردم. و از نور من علی را خلق کرد که او نیز اطاعت کرد، و از نور من و علی، فاطمه را خلق کرد که او نیز اطاعت امر پروردگار کرد. از من و علی و فاطمه، حسن و حسین را به وجود آورد که آنان نیز سر به فرمان اطاعت گذاشتند. خداوند ما پنج نفر را از نام های خود نامگذاری فرمود: خداوند محمود است، من محمد، خداوند عالی و اعلی هست، این علی، خداوند فاطر و خالق جهان است آن فاطمه، پروردگاری که صاحب احسان است، آن حسن، خداوند محسن و نیکو است این حسین، سپس از نور ما در نور حسین، نه امام را خلق کرد، آنان نیز مطیع پروردگارند، پیش از آن که آسمان روشن و زمین را پهن، آب، هوا، ملک، بشر و... خلق کند، ما نورهایی، در علم پروردگار بودیم که او را تسبیح، تحمید و تقدیس می کردیم.[2] طبق این روایت و روایاتی نظیر آن (اصلاب شامخه و ارحام مطهره) در سلسله عترت طاهره این گونه است که آنان همان انوار مقدسه هستند که خداوند منان آنان را بر اساس حکمت حکیمانه خویش، آن گونه که پاک بوده و پرتوی از نور خالق است، در ارحام پاک و صلب های پاک نقل داده تا بعد از ختم رسالت و نبوت، وارث عالم و آدم بوده و حافظ آیات و سنت های الهی باشند. امّا این که هر یک از ائمه اطهار علیهم السلام وارث انبیای الهی اند، امّا چرا تنها در باره امام حسین علیه السلام چنین آمده است، یکی از بزرگان این گونه می گوید: امام حسین علیه السلام که برگزیده وارث شده است، از آن جهت است که هدف انبیاء حفظ دین و آثار الهی است. در موقعیتی که امام حسین علیه السلام قیام کرد، از یک طرف اسلام و آثار الهی او رو به نابودی بود، از طرف دیگر، آن حضرت تمام هستی خود را در پای حفظ اسلام گذاشت، بدین ترتیب مجموع آثار و کمالات گذشته در یک جا جمع شده است؛ لذاست که از آن حضرت به عظمت یاد شده است و إلا همه ائمه علیهم السلام وارث بودند و همه از ارحام مطهره و اصلاب شامخه تحقق یافته اند.[3] منابع بیشتر برای مطالعه: 1 وارث انبیاء، محمد آصفی. 2 شرح زیارت وارث، محمد محمدی گیلانی. 3 ادب فنای مقربان، شرح زیارت جامعه کبیره، ج2، عبدالله جوادی آملی. پاورقی ها: [1]. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج5، ص8، باب 1، ح7. [2]. همان، ص9، ح9. [3]. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، قم، نشر اسراء، ج2، ص95. منبع: اندیشه قم
یکی از زیارت های امام حسین علیه السلام زیارت وارث است. در فرازی از این زیارت خطاب به آن حضرت است که زایر او چه از دور یا نزدیک می گوید: شهادت می دهیم که شما نوری بودید در صلب های بلند و ارحام پاک که پلیدی های جاهلیت شما را آلوده نکرده است.
اصل این فراز اشاره به کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دارد که از این حقیقت نورانی خبر داده و شیوه نورانیت و پاکی آن حضرت را در اصلاب طاهره و ارحام مطهره این گونه بیان داشته است و فرمود: آن گاهی که خداوند نور من و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را خلق کرد، قبل از هفت هزار سال از خلقت دنیا بود این که هر سال در این حدیث چقدر است خدا می داند. انس بن مالک می گوید از حضرت سؤال کردم، چگونه بودید یا رسول الله؟ فرمود: انوار بودیم که جلوی عرش به تسبیح و تقدیس و حمد خداوند مشغول بودیم. گفتم به چه صورتی و مثالی؟ فرمود: به صورت نور. تا این که خداوند اراده کرد که این صورت نوری ما در صلب حضرت آدم قرار دهد. سپس به ترتیب زمانی و در طی نسل ها و صلب ها ما را خارج کرد از صلب های پاک پدران و رحم های مطهره مادران، هیچ گونه آلودگی های شرک و ناپاکی های کفر آسیبی به ما نرسانده و ما را آلوده نکردند.
پس از ازدواج فاطمه با علی، آن دو نور، دو نور دیگر را به وجود آورد که وجود حسن و حسین (ع) باشد نور علی در حسن خاتمه یافته، امّا نور علی در حسین ادامه یافت.[1]
در یک بیان دیگر به روایت سلمان فارسی این چنین آمده است که سلمان می گوید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: ای سلمان می دانی برجسته گان دوازده گانه که برای امامت بعد از من اختیار شده است کیانند؟ گفتم: خدا و رسولش بهتر می داند. فرمود: ای سلمان، خداوند من را از نور خودش خلق کرد، سپس مرا خواند و من اجابت کردم. و از نور من علی را خلق کرد که او نیز اطاعت کرد، و از نور من و علی، فاطمه را خلق کرد که او نیز اطاعت امر پروردگار کرد. از من و علی و فاطمه، حسن و حسین را به وجود آورد که آنان نیز سر به فرمان اطاعت گذاشتند. خداوند ما پنج نفر را از نام های خود نامگذاری فرمود: خداوند محمود است، من محمد، خداوند عالی و اعلی هست، این علی، خداوند فاطر و خالق جهان است آن فاطمه، پروردگاری که صاحب احسان است، آن حسن، خداوند محسن و نیکو است این حسین، سپس از نور ما در نور حسین، نه امام را خلق کرد، آنان نیز مطیع پروردگارند، پیش از آن که آسمان روشن و زمین را پهن، آب، هوا، ملک، بشر و... خلق کند، ما نورهایی، در علم پروردگار بودیم که او را تسبیح، تحمید و تقدیس می کردیم.[2]
طبق این روایت و روایاتی نظیر آن (اصلاب شامخه و ارحام مطهره) در سلسله عترت طاهره این گونه است که آنان همان انوار مقدسه هستند که خداوند منان آنان را بر اساس حکمت حکیمانه خویش، آن گونه که پاک بوده و پرتوی از نور خالق است، در ارحام پاک و صلب های پاک نقل داده تا بعد از ختم رسالت و نبوت، وارث عالم و آدم بوده و حافظ آیات و سنت های الهی باشند. امّا این که هر یک از ائمه اطهار علیهم السلام وارث انبیای الهی اند، امّا چرا تنها در باره امام حسین علیه السلام چنین آمده است، یکی از بزرگان این گونه می گوید:
امام حسین علیه السلام که برگزیده وارث شده است، از آن جهت است که هدف انبیاء حفظ دین و آثار الهی است. در موقعیتی که امام حسین علیه السلام قیام کرد، از یک طرف اسلام و آثار الهی او رو به نابودی بود، از طرف دیگر، آن حضرت تمام هستی خود را در پای حفظ اسلام گذاشت، بدین ترتیب مجموع آثار و کمالات گذشته در یک جا جمع شده است؛ لذاست که از آن حضرت به عظمت یاد شده است و إلا همه ائمه علیهم السلام وارث بودند و همه از ارحام مطهره و اصلاب شامخه تحقق یافته اند.[3]
منابع بیشتر برای مطالعه:
1 وارث انبیاء، محمد آصفی.
2 شرح زیارت وارث، محمد محمدی گیلانی.
3 ادب فنای مقربان، شرح زیارت جامعه کبیره، ج2، عبدالله جوادی آملی.
پاورقی ها:
[1]. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج5، ص8، باب 1، ح7.
[2]. همان، ص9، ح9.
[3]. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، قم، نشر اسراء، ج2، ص95.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] در زیارت وارث منظور از «اشهد انک کنت نورا فی الاصلاب الشامخه و الارحام المطهره» چیست؟
- [سایر] منظور از «السلام علی علی بن الحسین(علیه السلام)» در زیارت عاشورا کیست؟
- [سایر] در زیارت عاشورا می خوانیم «عظمت مصیبتک فی السماوات علی جمیع اهل السماوات» منطور از اهل سماوات چیست؟
- [سایر] آیا منظور از «فی» درآیه «لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنه ...»[1] عمل و رفتار پیامبر اکرم (ص) است یا وجود مبارکه حضرت زهرا (س)؟
- [سایر] آیا منظور از «فی» درآیه «لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنه ...»[1] عمل و رفتار پیامبر اکرم (ص) است یا وجود مبارکه حضرت زهرا (س)؟
- [سایر] آیا روایت «عقول النساء فی جمالهن و جمال الرجال فی عقولهم» سند معتبر دارد؟ منظور از این که عقول زنان در زیبایی شان است چیست؟
- [سایر] در زیارت عاشورا می فرماید «اللهم لک الحمد حمدالشاکرین لک علی مصابهم»، منظور از شُکر بر مصیبت سیدالشهداء(علیه السلام) چیست؟
- [سایر] در زیارت عاشورا می خوانیم «اللهم اللعن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد» منظور از اول ظالم کیست؟ و آن ظلم چه بوده است؟