پاسخ: برای پاسخگوئی به این پرسش نیازمند استفاده از اصطلاحات فقهی هستیم که پیشاپیش عذر می خواهیم. اطلاق آیه (وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً)، مفید این معناست که حجّ در طول عمر بیش از یک بار واجب نیست. فقها نیز با اتکا به اقتضای اطلاق امر در قرآن و سنت همین معنا را بیان نمودهاند. در روایت آمده است کخ ؛ به هنگام اعلام وجوب حجّ و ابلاغ این آیه توسط پیامبر، کسی از آن حضرت پرسید: آیا هر سال حج بر ما واجب است؟ که پیامبر فرمود: (لو قلته لوجبت، و لو وجبت ما قمتم بها، و لمتقوموا بها کفرتم...). سپس میافزاید: این روایت دلیل بر این است که امر مفید تکرار نیست، وگرنه جایی برای سؤال نبود. علامه حلی نیز همین روایت را در تذکره الفقها آورده است، با این تفاوت که پیامبر در پایان فرمود: (الحجّ مرة فمن زاد التطوع). بنابراین، پیامبر(ص) خود تصریح به عدم تکرار و کفایت مرّه نمود. در نتیجه این روایات است که مبین مراد نهایی آیه میباشد. به هر صورت از این حجّ به دلیل این که یکی از ارکان دین است، به (حَجّةُ الإسْلام) تعبیر میکنند. و اگر کسی مستطیع انجام مکرر حج شد، عمل مستحبی انجام داده است. پایگاه اطلاع رسانی حج
پاسخ:
برای پاسخگوئی به این پرسش نیازمند استفاده از اصطلاحات فقهی هستیم که پیشاپیش عذر می خواهیم.
اطلاق آیه (وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً)، مفید این معناست که حجّ در طول عمر بیش از یک بار واجب نیست.
فقها نیز با اتکا به اقتضای اطلاق امر در قرآن و سنت همین معنا را بیان نمودهاند.
در روایت آمده است کخ ؛ به هنگام اعلام وجوب حجّ و ابلاغ این آیه توسط پیامبر، کسی از آن حضرت پرسید: آیا هر سال حج بر ما واجب است؟ که پیامبر فرمود: (لو قلته لوجبت، و لو وجبت ما قمتم بها، و لمتقوموا بها کفرتم...).
سپس میافزاید: این روایت دلیل بر این است که امر مفید تکرار نیست، وگرنه جایی برای سؤال نبود.
علامه حلی نیز همین روایت را در تذکره الفقها آورده است، با این تفاوت که پیامبر در پایان فرمود: (الحجّ مرة فمن زاد التطوع).
بنابراین، پیامبر(ص) خود تصریح به عدم تکرار و کفایت مرّه نمود.
در نتیجه این روایات است که مبین مراد نهایی آیه میباشد.
به هر صورت از این حجّ به دلیل این که یکی از ارکان دین است، به (حَجّةُ الإسْلام) تعبیر میکنند.
و اگر کسی مستطیع انجام مکرر حج شد، عمل مستحبی انجام داده است.
پایگاه اطلاع رسانی حج
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب از سوی همسرم یک فیش حج واجب هدیه دریافت نموده ام آیا بعد از انجام این حج واجب اگر اینجانب از لحاظ مالی مستطیع شوم باز هم حج به من واجب است یا خیر؟ در صورتی که جواب مثبت باشد با توجه به اینکه دولت اعزام به حج واجب را یکبار مجاز دانسته تکلیف من چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زمان وجوب پرداخت زکات یا خمس، مقارن با ایّام حج شود، چنانچه با پرداخت زکات یا خمس از استطاعت برای حج خارج شود، رفتن به حج مقدّم میشود یا پرداخت زکات و خمس؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به اینکه یکبار عمره بجا آوردن واجب است ، در صورتیکه شخصی ثبت نام برای حج کرده باشد و پول آنرا پرداخته باشد و توانایی بر عمره نداشته باشد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا هزینه سفر حجّ واجب زن که توسط شوهرش پرداخت میشود، جزء مخارج سال شوهر حساب میشود و از خمس معاف است یا خیر؟ اگر زن، خودش مستطیع باشد و شوهرش مخارجش را بدهد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخص ناشنوایی که به تنهایی نمیتواند سفر کند، اگر استطاعت مالی پیدا کند، حج بر او واجب میشود یا خیر؟ اگر به فرزندش بگوید که از طرف من حج به جا بیاور، آیا نیابت از طرف او صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] زن و شوهری فقیر هستند و پسر آنها قصد دارد که مادر را به حج ببرد؛ ولی پدر راضی به این امر نیست. آیا با عدم رضایت شوهر، حج بر زن واجب میشود؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان چند میّت را لمس کند، یک غسل مسّ میّت بر او واجب میشود یا چند غسل؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که خمس بدهکار است و مالی به او بذل میشود تا با آن حج به جا آورد، آیا میتواند به حج برود؟ و آیا حجش، حَجّة الاسلام محسوب میشود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی برای حج ثبت نام کرده وچندسال درنوبت بوده آیا برای پول او خمس شامل میشود؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا پولی که قبل از ثبت نام حج برای همین منظور جمع آوری میشود، خمس دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] چنانکه سابقاً گفته شد زکوه طلا و نقره در صورتی واجب میشود که انسان یازده ماه مالک مقدار نصاب باشد و اگر در بین یازده ماه ، طلا و نقره او کمتر شود ، زکوه بر آن واجب نیست .
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی از درآمد سال مالی مستطیع شد و در همان سال به حج مشرف شد، هزینه مسافرت او خمس ندارد ; همچنین است اگر از درآمد سال مالی به حج مستحبی برود، جزء هزینه سال محسوب میشود و خمس ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگرمخارج رفتن وبرگشتن ومخارج عیالات کسی رادرمدّتی که مکّه می رود وبرمی گرددبه اوبدهندوبگویندحجّ برو ولی ملک اونکنند ،در صورتی که اطمینان داشته باشد که از او پس نمیگیرند ،حجّ بر اوواجب میشود . (مسأاه2038 ) اگر مقداری مال که برای حجّ کافی است به کسی بدهند وبا او شرط کنند که در راه مکّه خدمت کسی که مال را داده بنمایند ،حجّ بر او واجب نمی شود .
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی نمیدانست که یکی از واجبات، حجّ است یا نمیدانست که مستطیع شده و حجّ بر او واجب است و حجّ نرفت تا از استطاعت افتاد حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که می تواند با قرض کردن حج به جا آورد، مستطیع نمی باشد و حج بر او واجب نیست; ولی اگر چند نفر مخارج حج کسی و نفقه عیال او را بپردازند حج بر او واجب می شود.
- [آیت الله مظاهری] حجّ بر دیوانه واجب نیست ولی اگر دیوانه ادواری باشد و در ایّام حجّ عاقل باشد و بتواند اعمال را به جا آورد حجّ بر او واجب است، ولی اگر دیوانگی او در موسم حجّ باشد حجّ بر او واجب نیست و لازم نیست سرپرست او قبل یا بعد از مردن او برای او نایب بگیرد.
- [امام خمینی] کسی که انسان ضامن بدهی او میشود باید بدهکار باشد، پس اگر کسی بخواهد از دیگری قرض کند، تا وقتی قرض نکرده انسان نمیتواند ضامن او شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مقداری مال به کسی بدهند و حج بر او واجب شود، چنانچه حج نماید، هر چند بعداً مالی از خود پیدا کند، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] کسی که فوت کرده و حجّ واجب بر ذِمّه اوست و مال او به مقدار هزینه حجّ نیست بر ورثه واجب نیست که حجّ او را ادا کنند، گرچه سزاوار است میّت را بری الذمّه کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مقداری مال به کسی بدهند و حج بر او واجب شود، چنان چه حج نماید، هر چند بعداً مالی از خود پیدا کند، و مستطیع شود، دیگر حج بر او واجب نیست.