چند سالی هست، همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان و یا پیش از عید سعید فطر، شاهد بروز اختلافاتی در تعیین اول ماه و رویت هلال ماه هستیم. این مسأله و بروز اختلاف بین مراجع عظام تقلید در این مورد خاص همانند دیگر اختلافات فقهی، بحثی کاملا تخصصی است و به مبانی و دلایل فقهی و علمی مربوط میشود که به طور مفصل در آثار علما و فقها بیان شده است. به طور خلاصه، می توان گفت که این اختلاف به چگونگی رویت هلال ماه رویت با چشم مسلح و یا غیرمسلح و یا رویت هلال هنگام غروب آفتاب، پیش از زوال و پس از زوال، اتحاد آفاق، محاسبات اهل نجوم و اهل فکر برمیگردد. البته با وجود این که بارها این اختلافات فقهی و تأثیر آن بر اعلام عید سعید فطر در رسانه ها اعلام شده شده، در سالهای اخیر و به ویژه سال گذشته، پارهای از محافل سیاسی ضدانقلاب - که البته سابقه آنها در اختلاف افکنی و ضدیت با نظام بر همه آشکار است - با تمسک به تفاوت فتاوای مراجع عظام تقلید در رؤیت هلال ماه شوال، تلاش کردند تا یک مسأله کاملا بدیهی شرعی و فقهی را نشانه و نتیجه اختلاف مراجع با نظام معرفی کنند. برخی هم تا آنجا پیش رفتند که این اختلاف فقهی را به مسائل سیاسی سال گذشته از جمله انتخابات و رخدادهای پس از انتخابات گره زدند و از این مسأله در راستای امیال سیاسی خود بهرهبرداری و در اظهار نظری بی پایه و عجیب، اختلاف در اعلام عید سعید فطر را به نارضایتی مراجع از انتخابات سال گذشته عنوان کردند. دقیقا در همین راستا و در ادامه همین سیاست منافقانه بود که این جریان رسانهای، مسأله اختلاف در عید فطر را به عنوان فرصتی برای اختلاف افکنی دستاویز خود قرار داد و با سوءاستفاده از یک مسأله کاملا فقهی، آن را نشانه اختلاف مراجع عظام تقلید با نظام اسلامی عنوان کرد. بر همین اساس، سال گذشته با اعلام رویت هلال ماه شوال و عید سعید فطر از سوی دفتر رهبر انقلاب، سایتها و رسانههایی چون (بیبیسی) فارسی، (رادیو فردا)، (صدای آمریکا) و تعدادی دیگر از سایتها، در یک اقدام هماهنگ، به شایعهپراکنی و حتی در مواردی دروغپراکنی متوسل شدند و اخباری را در راستای القای اختلاف بین مراجع و رهبر انقلاب منتشر کردند. برای نمونه، یکی از سایتهای ضدانقلاب در تیتری عجیب - که بیانگر نگاه سیاسی آن به یک مسأله کاملا فقهی بود - مدعی شد: (بی اعتنایی مراجع تقلید به نظر رهبر در مورد پایان رمضان؛ مردم ایران عید فطر حکومتی را روزه گرفتند!) این سایت، در گزارشی که نشان از بیاطلاعی کامل نویسندگان آن از مسائل فقهی داشت، نوشت: (رهبر جمهوری اسلامی ایران، در حالی نماز عید فطر را در دانشگاه تهران اقامه کرد که مراجع تقلید عمده حتی مراجع تقلید حامی حکومت یکشنبه را به عنوان روز عید نپذیرفتهاند. بدین ترتیب، در حالی که دستگاه حکومتی یکشنبه را روز عید فطر و تعطیل رسمی اعلام کرده است، بیشتر مردم ایران که مقلد مرجعی غیر از آیتالله خامنهای هستند، یکشنبه را نیز روزه بوده اند.) (رادیو فردا) نیز با وجود این که به سابقه وجود اختلاف در تعیین عید فطر در سال های گذشته اعتراف کرد، در تناقضی آشکار، اختلاف در سال 88 را به مسأله انتخابات گره زد و مدعی شد: (اختلاف بین مراجع مذهبی بر سر روز قطعی عید فطر در سال های گذشته نیز سابقه داشته است، ولی به نظر می رسد، با توجه به اختلاف تعداد بیشتری از مراجع تقلید با رهبر جمهوری اسلامی ایران بر سر رویدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران، عید فطر امسال رنگ و بوی سیاسی تری به خود گرفته است.) (بی بی سی) فارسی نیز به وجود اختلاف بین مراجع و علما اشاره کرد؛ اما با شگرد خاصی خواست که اختلاف سال گذشته را یک مسأله ویژه و استثنایی معرفی کند: (اختلاف نظر در مورد احراز حلول ماه شوال در میان شیعیان، امری بی سابقه نیست؛ اما امسال، نظر اکثر قابل توجهی از مراجع تقلید و روحانیون ارشد شیعه، با اعلام رسمی فرا رسیدن عید فطر در جمهوری اسلامی بر پایه نظر آیتالله خامنهای تفاوت داشته است.) (العربیه) نیز همراستا با دیگر رسانه های ضدانقلاب، مسأله انتخابات و رخدادهای پس از آن را به عید فطر پیوند زد و ادعا کرد: (مراجع مذکور در جریان حوادث انتخابات گذشته در ایران، از عملکرد دستگاه های امنیتی و قضایی به شدت انتقاد کرده بودند). با نگاهی به آنچه در بالا آمد، به خوبی می توان دریافت که متأسفانه رسانههایی که آبشخوری بیرون از ایران دارند و از هر وسیلهای برای تخریب انسجام ملی ایرانیان بهره می برند، حتی نسبت به بدیهیات دینی نیز تشکیک کرده و در پی ایجاد اختلاف میان ملت هستند. منبع: پایگاه دفترحفظ و نشر آثارمقام معظم رهبری (مدظله العالی)
چند سالی هست، همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان و یا پیش از عید سعید فطر، شاهد بروز اختلافاتی در تعیین اول ماه و رویت هلال ماه هستیم. این مسأله و بروز اختلاف بین مراجع عظام تقلید در این مورد خاص همانند دیگر اختلافات فقهی، بحثی کاملا تخصصی است و به مبانی و دلایل فقهی و علمی مربوط میشود که به طور مفصل در آثار علما و فقها بیان شده است.
به طور خلاصه، می توان گفت که این اختلاف به چگونگی رویت هلال ماه رویت با چشم مسلح و یا غیرمسلح و یا رویت هلال هنگام غروب آفتاب، پیش از زوال و پس از زوال، اتحاد آفاق، محاسبات اهل نجوم و اهل فکر برمیگردد.
البته با وجود این که بارها این اختلافات فقهی و تأثیر آن بر اعلام عید سعید فطر در رسانه ها اعلام شده شده، در سالهای اخیر و به ویژه سال گذشته، پارهای از محافل سیاسی ضدانقلاب - که البته سابقه آنها در اختلاف افکنی و ضدیت با نظام بر همه آشکار است - با تمسک به تفاوت فتاوای مراجع عظام تقلید در رؤیت هلال ماه شوال، تلاش کردند تا یک مسأله کاملا بدیهی شرعی و فقهی را نشانه و نتیجه اختلاف مراجع با نظام معرفی کنند.
برخی هم تا آنجا پیش رفتند که این اختلاف فقهی را به مسائل سیاسی سال گذشته از جمله انتخابات و رخدادهای پس از انتخابات گره زدند و از این مسأله در راستای امیال سیاسی خود بهرهبرداری و در اظهار نظری بی پایه و عجیب، اختلاف در اعلام عید سعید فطر را به نارضایتی مراجع از انتخابات سال گذشته عنوان کردند.
دقیقا در همین راستا و در ادامه همین سیاست منافقانه بود که این جریان رسانهای، مسأله اختلاف در عید فطر را به عنوان فرصتی برای اختلاف افکنی دستاویز خود قرار داد و با سوءاستفاده از یک مسأله کاملا فقهی، آن را نشانه اختلاف مراجع عظام تقلید با نظام اسلامی عنوان کرد.
بر همین اساس، سال گذشته با اعلام رویت هلال ماه شوال و عید سعید فطر از سوی دفتر رهبر انقلاب، سایتها و رسانههایی چون (بیبیسی) فارسی، (رادیو فردا)، (صدای آمریکا) و تعدادی دیگر از سایتها، در یک اقدام هماهنگ، به شایعهپراکنی و حتی در مواردی دروغپراکنی متوسل شدند و اخباری را در راستای القای اختلاف بین مراجع و رهبر انقلاب منتشر کردند.
برای نمونه، یکی از سایتهای ضدانقلاب در تیتری عجیب - که بیانگر نگاه سیاسی آن به یک مسأله کاملا فقهی بود - مدعی شد: (بی اعتنایی مراجع تقلید به نظر رهبر در مورد پایان رمضان؛ مردم ایران عید فطر حکومتی را روزه گرفتند!)
این سایت، در گزارشی که نشان از بیاطلاعی کامل نویسندگان آن از مسائل فقهی داشت، نوشت: (رهبر جمهوری اسلامی ایران، در حالی نماز عید فطر را در دانشگاه تهران اقامه کرد که مراجع تقلید عمده حتی مراجع تقلید حامی حکومت یکشنبه را به عنوان روز عید نپذیرفتهاند.
بدین ترتیب، در حالی که دستگاه حکومتی یکشنبه را روز عید فطر و تعطیل رسمی اعلام کرده است، بیشتر مردم ایران که مقلد مرجعی غیر از آیتالله خامنهای هستند، یکشنبه را نیز روزه بوده اند.)
(رادیو فردا) نیز با وجود این که به سابقه وجود اختلاف در تعیین عید فطر در سال های گذشته اعتراف کرد، در تناقضی آشکار، اختلاف در سال 88 را به مسأله انتخابات گره زد و مدعی شد: (اختلاف بین مراجع مذهبی بر سر روز قطعی عید فطر در سال های گذشته نیز سابقه داشته است، ولی به نظر می رسد، با توجه به اختلاف تعداد بیشتری از مراجع تقلید با رهبر جمهوری اسلامی ایران بر سر رویدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران، عید فطر امسال رنگ و بوی سیاسی تری به خود گرفته است.)
(بی بی سی) فارسی نیز به وجود اختلاف بین مراجع و علما اشاره کرد؛ اما با شگرد خاصی خواست که اختلاف سال گذشته را یک مسأله ویژه و استثنایی معرفی کند: (اختلاف نظر در مورد احراز حلول ماه شوال در میان شیعیان، امری بی سابقه نیست؛ اما امسال، نظر اکثر قابل توجهی از مراجع تقلید و روحانیون ارشد شیعه، با اعلام رسمی فرا رسیدن عید فطر در جمهوری اسلامی بر پایه نظر آیتالله خامنهای تفاوت داشته است.)
(العربیه) نیز همراستا با دیگر رسانه های ضدانقلاب، مسأله انتخابات و رخدادهای پس از آن را به عید فطر پیوند زد و ادعا کرد: (مراجع مذکور در جریان حوادث انتخابات گذشته در ایران، از عملکرد دستگاه های امنیتی و قضایی به شدت انتقاد کرده بودند).
با نگاهی به آنچه در بالا آمد، به خوبی می توان دریافت که متأسفانه رسانههایی که آبشخوری بیرون از ایران دارند و از هر وسیلهای برای تخریب انسجام ملی ایرانیان بهره می برند، حتی نسبت به بدیهیات دینی نیز تشکیک کرده و در پی ایجاد اختلاف میان ملت هستند.
منبع: پایگاه دفترحفظ و نشر آثارمقام معظم رهبری (مدظله العالی)
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی هلال ماه را ببیند و بداند که رؤیت هلال برای حاکم شرع شهر او به هر علتی ممکن نیست، آیا او مکلّف است که رؤیت هلال را به حاکم اطلاع دهد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا رؤیت هلال با تلسکوپ ثابت می شود؟
- [سایر] چه نیازی به رؤیت هلال برای اثبات اول ماه است ؟
- [آیت الله مظاهری] لطفاً نظر مبارک خود را درباره نحوه رؤیت هلال بفرمایید؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اتّحاد افق در رؤیت هلال شرط است یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اتّحاد افق در رؤیت هلال شرط است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اتحاد افق در رؤیت هلال شرط است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وظیفه ما در مراسم حج زمانی که قاضی اهل سنّت حکم به رؤیت هلال می کند چیست در صورتی که در نظر شیعه یا رؤیت هلال مشکوک است یا این که خلاف آن ثابت است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وظیفه ما در مراسم حج زمانی که قاضی اهل سنّت حکم به رؤیت هلال میکند چیست در صورتی که در نظر شیعه یا رؤیت هلال مشکوک است یا اینکه خلاف آن ثابت است؟
- [سایر] چرا در بین کشورهای اسلامی فقط در ایران رؤیت هلال ماه با مشکل مواجه است؟
- [آیت الله بهجت] کسی که نماز عید فطر میخواند، بنابر احتیاط واجب باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمیخواند، میتواند فطره را تا ظهر به تأخیر بیندازد؛ و ابتدای وقت واجب شدن فطره، وقت رؤیت هلال عید است.
- [آیت الله سبحانی] اول ماه با محاسبات نجومی ثابت نمی شود. ولی اگر انسان از گفته آنان یقین پیدا کند، باید به آن عمل نماید و اگر با محاسبات علمی امکان رؤیت هلال را نفی کنند ثبوت هلال با شهادت دو نفر عادل مشکل می باشد. و احادیث مربوط به عدم حجیت قول منجم و... مربوط به محاسبات ظنی آن روز بوده و ارتباطی به محاسبات علمی امروز ندارد.
- [آیت الله بهجت] فطره کسی که پیش از برآمدن هلال ماه شوال مهمان شخص دیگری شده است بر میزبان واجب است، بهشرط آنکه برای خوردن غذا به منزل او آمده باشد، ولو بعداً مانعی پیش آید که نتواند غذا صرف کند، اما اگر وقت رؤیت هلال، غذایی برای کسی هدیه بفرستد، در صورتی که اینگونه هدیه مستمر نبوده و صدق نانخور یا مهمان بر او نکند، فطره او بر هدیه دهنده واجب نیست، هر چند با مال او افطار کرده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اول ماه به چهار چیز ثابت میشود: اول: آن که خود انسان ماه را ببیند یا از جهتی برای انسان یقین حاصل شود. دوم: آن که از جهتی برای انسان یا نوع مردم اطمینان حاصل شود؛ مثلاً عدهای بگویند ماه را دیدهایم، ولی اگر برای شخص انسان برخلاف متعارف اطمینان حاصل شود، به گونهای که برای نوع مردم در آن شرایط، اطمینان حاصل نمیشود، نمیتواند به اطمینان خود اعتماد کند. سوم: دو مرد عادل بگویند که در شب، ماه را دیدهایم و به جهتی، اطمینان نوعی به اشتباه آنها نباشد؛ بنابراین اگر هوا صاف باشد و جماعت زیادی استهلال کرده باشند ولی تنها دو نفر گواهی به رؤیت هلال دهند اعتباری به شهادت آنها نیست. چهارم: سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن، اول ماه رمضان ثابت میشود و سی روز از اول ماه رمضان بگذرد که به واسطه آن اول ماه شوال ثابت میشود.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه کسی درختهای میوه خود را به دیگری واگذار کند که در قبال دریافت سهمی از میوه باغ، در مقابل رسیدگی و آبیاری. این معامله را مساقات می گویند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک میکند اگر در نماز دیگر مثلاً در نماز عصر شک کند، باید به دستور شک رفتار نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک می کند اگر در نماز دیگر مثلاً عصر شک کند ، باید به دستور شک رفتار نماید .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . حسن سلوک و رفتار مسلمان با بیگانه و مسلمان، باید بر اساس تعالیم اسلام در نهایت اعتدال و خیرخواهی برای همه خلق باشد.
- [آیت الله سیستانی] انسان وسواس که در آب کشیدن چیز نجس یقین پیدا نمیکند ، اگر به همان نحوی که افراد متعارف آب میکشند رفتار نماید کفایت میکند . 12 رفتن خون متعارف :
- [آیت الله بروجردی] اگر مجتهدی که انسان از او تقلید میکند، از دنیا برود باید از مجتهد زنده تقلید کرد، ولی کسی که در مسألهای به فتوای مجتهدی عمل کرده، اگر بعد از مردن آن مجتهد در آن مسأله به فتوای مجتهد زنده رفتار نکرده باشد، میتواند در آن مسأله به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته باقی باشد، اگر چه احتیاط مستحب آن است که به فتوای مجتهد زنده رفتار نماید.