الإمام الصادق علیه‌السلام
- لَمّا قالَ لَهُ الزِّندیقُ : ما عِلَّةُ غُسلِ الجَنابَةِ ، وإنَّما أتی حَلالاً ولَیسَ فِی الحَلالِ تَدنیسٌ؟ !: إنَّ الجَنابَةَ بِمَنزِلَةِ الحَیضِ ؛ وذلِکَ أنَّ النُّطفَةَ دَمٌ لَم یَستَحکِم ، ولا یَکونُ الجِماعُ إلاّ بِحَرَکَةٍ شَدیدَةٍ وشَهوَةٍ غالِبَةٍ ، فَإِذا فَرَغَ تَنَفَّسَ البَدَنُ ووَجَدَ الرَّجُلُ مِن نَفسِهِ رائِحَةً کَریهَةً فَوَجَبَ الغُسلُ لِذلِکَ ، وغُسلُ الجَنابَةِ مَعَ ذلِکَ أمانَةٌ اِئتَمَنَ اللّه عَلَیها عَبیدَهُ لِیَختَبِرَهُم بِها .
امام صادق علیه‌السلام
- در پاسخ زندیقی که پرسید : علّت غسل جنابت چیست ؟ همانا آمیزش‌کننده ، کاری حلال انجام داده است و کار حلال هم مایه آلودگی نیست: جنابت ، همانند حیض است ؛ چرا که نطفه ، خونی است استحکام نایافته و آمیزش هم امکانپذیر نیست ، مگر به حرکتی سخت و شهوتی چیره . پس ، چون به پایان رسانَد ، بدن ، نفس می‌کشد و مرد از نفس آن ، در خود بویی بد احساس می‌کند . غسل برای همین واجب شده است و البته غسل جنابت ، افزون بر این ، امانتی است که خداوند به بندگان خویش سپرده است تا از این رهگذر ، آنان را بیازماید .
الاحتجاج ، جلد 2 ، صفحه 239 ، حدیث 223 ، المناقب لابن شهرآشوب ، جلد 4 ، صفحه 264 ، بحار الأنوار ، جلد 47 ، صفحه 220 ، حدیث 6 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 626
*******
امام رضا علیه‌السلام :
عِلَّةُ غُسلِ الجَنابَةِ النَّظافَةُ لِتَطهیرِ الإِنسانِ مِمّا أصابَ مِن أذاهُ وتَطهیرِ سائِرِ جَسَدِهِ ؛ لِأَنَّ الجَنابَةَ خارِجَةٌ مِن کُلِّ جَسَدِهِ فَلِذلِکَ وَجَبَ عَلیهِ تَطهیرُ جَسَدِهِ کُلِّهِ ، وعِلَّةُ التَخفیفِ فِی البَولِ وَالغائِطِ أنَّهُ أکثَرُ وأدوَمُ مِنَ الجَنابَةِ ، فَرَضِیَ فیهِ بِالوُضوءِ لِکَثرَتِهِ ومَشَقَّتِهِ ومَجیئِهِ بِغَیرِ إرادَةٍ مِنهُ ولا شَهوَةٍ ، وَالجَنابَةُ لا تَکونُ إلاّ بِالاِستِلذاذِ مِنهُم وَالإِکراهِ لِأَنفُسِهِم ؛
علّت غسل جنابت ، پاکیزگی است تا انسان از آنچه از آزردگی آن کار دیده است ، تطهیر شود و همه تن او پاک گردد ؛ زیرا جنابت ، از همه بدن شخص برخاسته و از همین رو ، تطهیر همه بدن بر او واجب شده است .
امّا علّت آسان‌تر گرفتن درباره پیشاب و مدفوع ، آن است که از جنابت بیشتر و همیشگی‌ترند و از همین رو ، به سبب فراوانی ، مشقت‌آوری و بیرون آمدن آنها بدون خواست و شهوت ، خداوند ، در این باره به وضو بسنده داشته است ، در حالی که جنابت ، تنها از لذّت‌جویی و لذّت‌یابی و وا داشتن خود به این کار از انسان برمی‌خیزد .
کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد 1 ، صفحه 76 ، حدیث 171 ، عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ، جلد 2 ، صفحه 88 ، حدیث 1 ، علل الشرائع ، صفحه 281 ، حدیث 1 کلاهما عن محمّد بن سنان ، المناقب لابن شهرآشوب ، جلد 4 ، صفحه 355 ، بحار الأنوار ، جلد 81 ، صفحه 2 ، حدیث 2 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 628
