نماز میت
نماز میت پس از مراسم غسل و کفن کردن میّت، بر جنازه او نماز مخصوصی خوانده میشود که نماز میّت نام دارد.
کیفیّت نماز میّت برای شخص منافق، مجهول الحال و کودک بالای شش سال را بیان فرمایید؟
اگر میّت، منافق است چهار تکبیر اوّل را بگوید و تکبیر پنجم را نگوید، و اگر مجهول الحال است بعد از تکبیر چهارم بگوید: (اَللّهُمَّ اِنْ کانَ یُحِبُّ الْخَیْرَ وَ اَهْلَهُ فَاغْفِرْ لَهُ وَ ارْحَمْهُ وَ تَجاوَزْ عَنْهُ) و اگر طفل است بگوید: (اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لاَِبَوَیْهِ وَ لَنا سَلَفاً وَ فَرَطاً وَ اَجْراً).
اگر میّت، منافق است چهار تکبیر اوّل را بگوید و تکبیر پنجم را نگوید، و اگر مجهول الحال است بعد از تکبیر چهارم بگوید: (اَللّهُمَّ اِنْ کانَ یُحِبُّ الْخَیْرَ وَ اَهْلَهُ فَاغْفِرْ لَهُ وَ ارْحَمْهُ وَ تَجاوَزْ عَنْهُ) و اگر طفل است بگوید: (اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لاَِبَوَیْهِ وَ لَنا سَلَفاً وَ فَرَطاً وَ اَجْراً).
پاسخ:
اگر میّت، منافق است چهار تکبیر اوّل را بگوید و تکبیر پنجم را نگوید، و اگر مجهول الحال است بعد از تکبیر چهارم بگوید: (اَللّهُمَّ اِنْ کانَ یُحِبُّ الْخَیْرَ وَ اَهْلَهُ فَاغْفِرْ لَهُ وَ ارْحَمْهُ وَ تَجاوَزْ عَنْهُ) و اگر طفل است بگوید: (اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لاَِبَوَیْهِ وَ لَنا سَلَفاً وَ فَرَطاً وَ اَجْراً).
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی دو همسر داشته است یکی فوت شده و دوّمی در قید حیات می باشد کیفیّت ادای مهریّه هر کدام از ترکه میّت را بیان فرمایید.
- کیفیت گفتن تکبیرها و خواندن دعا در نماز میّت چگونه باید باشد؟
- خواندن نماز میّت شیعیان توسط شخص سنّی چه حکمی دارد؟
- همان گونه که مستحضرید باقیمانده اجساد مطهّر برخی از شهدای مفقودالاثر پس از سالیانی دراز کشف و به خانواده های معزّز آنها تحویل داده می شود، با توجّه به این که جز مشتی استخوان چیزی از این پیکرهای پاک باقی نمانده است، کیفیّت غسل و کفن و نماز میّت و نماز وحشت آن را بیان فرمائید. آیا تماسّ با آنها موجب غسل مسّ میّت می شود؟
- یک حیوانی همراه حیوانات کسی از بیابان می آید، بعد از یک سال که مالک حیوان پیدا نشده آن را ذبح می کنند و مردم گوشت آن را می خورند، حکم کسانی که از این گوشت استفاده کرده اند را در دو صورت علم و جهل به مجهول المالک بودن حیوان، بیان فرمایید.
- یک حیوانی همراه حیوانات کسی از بیابان می آید، بعد از یک سال که مالک حیوان پیدا نشده آن را ذبح می کنند و مردم گوشت آن را می خورند، حکم کسانی که از این گوشت استفاده کرده اند را در دو صورت علم و جهل به مجهول المالک بودن حیوان، بیان فرمایید.
- اگر میّت وصیت کند که شخص خاصّی نماز بر او بخواند عمل به وصیّت او چه حکمی دارد؟ در این مورد اجازه ولیُّ او لازم است؟
- لطفاً فتوای شریف را درباره سؤال های زیر مرقوم فرمایید: الف) در مواردی که به دلیل ضرورتِ تشخیصِ هویّتِ میّتِ مجهول الهویّه، قطع انگشتان وی تجویز می شود، آیا دیه نیز دارد؟ ب) در صورت ثبوت دیه، مقدار آن چه اندازه، و بر عهده کیست؟ و نحوه مصرف آن چگونه است؟ ج) در صورت ثبوت دیه بر مباشر قطع، آیا او می تواند ذمّه خود را بریء کرده، و آن را بر عهده کسانی که خواستار تشخیص هویّت میّت هستند، یا بیت المال بگذارد؟
- آنچه در کتب فقهی و همچنین رساله عملیّه مراجع عظام تقلید از کتاب شریف عروة الوثقی تا تحریرالوسیله جستجو شد، فقهاء نمازی به عنوان نماز غریق(شخص غرق شده) بیان نفرموده اند؛ با توجه به این مطلب، اگر کسی در دریا یا رودخانه غرق شد و جسدش هم پیدا نشد نماز میّت برای او چه حکمی دارد؟
- پدری چند فرزند دارد و تمام اموال خود را به دو تن از فرزندانش به عنوان مصالحه داده است ولی شرط کرده که بعد از مرگ از طرف وی کسی را حدّاکثر ظرف چهار سال برای ادای حَجّه الاسلام بفرستند، فرزند او طبق شرط عمل کرده و در سال چهارم کسی را برای حج از بلد خویش روانه کرده است ولی این نایب وقتی به شهر دیگر رسید خودش نرفت و کسی دیگر را برای حجّ میقاتی فرستاد و حجّ میقاتی انجام گرفته است در حالی که فرزندان این میّت از این جریان خبر نداشتند (ناگفته نماند که حجّ میقاتی برای مردم آن جا شناخته شده نیست و از نیابت برای حجّ بلدی انصراف دارد) سؤال این است که: الف) آیا نایب، حقّ نایب ساختن شخص دوّم را دارد؟ ب) آیاحجّ انجام گرفتهازطرف میّت صحیح است و میّت بریء الذّمّه شدهاست؟ ج) حکم مصالحه چیست؟ د) آیا به شرط عمل شده؟ زیرا فرزندان دیگر میّت، مدعی هستند که به شرط عمل نشدهاست لذا باید ما ترک به عنوان ارث بین ورثه تقسیم شود.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] زیدی وصیت کرده در صورتی که وصیت خط مفقود و مندرجات آن را ورثه هیچ نمیدانند و یا بعض آن را و کمیت و کیفیت آن مجهول می‌باشد تکلیف وارث را در این باره تعیین فرمائید.
- [آیت الله بهجت] باقی مانده اجساد مطهر برخی از شهدای جنگ تحمیلی، پس از سال ها توسط گروه های تفحص پیدا می شوند و فقط مقداری استخوان از آنان به دست می آید، کیفیت غسل و کفن و نماز میّت آنان را بیان فرمایید؟ و آیا با مسّ آن ها غسل مسّ میت واجب می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] لطفا کیفیت نماز جعفر طیّار و اثرات و ثواب آن را بیان فرمایید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] کیفیت روزه شخص کاهل نماز، که در انجام نمازهای واجبش، کوتاهی کرده چیست؟
- [سایر] سؤال این جانب در خصوص اخلاق است. این که آیا خداوند متعال شخص زناکار را می بخشد؟ لطفاً کیفیت توبه نمودن از این گناه را از درگاه خداوند عزوجل توضیح فرمایید.
- [آیت الله خوئی] خانهها و کاروانسراهایی را چند سال قبل حکومت خراب کرده و خیابان قرار داده و حالا عین خیابان را بازار ساخته و دکاکین متعدد ساخته و به مردم اجاره میدهد بعضی از آقایان و مقدسین اشکال میکنند و از طرفی هم مثل اینکه ناچارند، متمنی است راه حلیت و رفع اشکال آن را بیان فرمائید چون مسئله مستحدثات، مثل جواز عبور را متعرض است و امّا کیفیت استفاده از آن را با اجازهء شرعی به عنوان مجهول المالک، یا جواب دیگری متعرض نیست.
- [آیت الله بهجت] شخصی وصیت کرده ثلث مالش را صرف نماز و روزه ی قضا نمایند. با ثلث مالش می توان 80 سال برایش نماز و روزه گرفت. در حالی که این شخص 50 سال بیشتر عمر نکرده است. وظیفه ی ما را بیان فرمایید؟
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که نمازش را غلط می خواند و وقت تصحیح ان را ندارد می فرمایید نماز طواف را به همان کیفیت که می تواند خودش بخواند ایا چنین کسی می تواند عمره مفرده مستحبی بجا بیاورد
- [آیت الله بهجت] بچه ای کمتر از 5 سال داشته فوت کرده، آیا نماز میّت بر او واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی پس از استقرار حج بر او از دنیا رفته و وصیت کرده که شخص معیّنی از طرف او حج انجام دهد؛ ولی آن شخص، امسال برای کس دیگری اجیر شده است. آیا باید شخص دیگری را اجیر کنند یا صبر کنند تا سال بعد، همین شخص حج را انجام دهد و یا این که باید از او درخواست کنند تا اجارهاش را با دیگران فسخ کند و از طرف این میّت، در همین سال، حج به جا آورد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه میت برای کارهای خود شخص دیگری غیر از ولی را معین کند، مثلاً وصیت کند فلان شخص بر من نماز بخواند، واجب است به آن عمل شود و احتیاط مستحب آن است که از ولی هم اجازه بگیرد، اما کسی که میت، او را برای انجام این کارها معین کرده واجب نیست این وصیت را قبول کند، اگرچه قبول بهتر است و اگر قبول کرد باید به آن عمل کند.
- واجب است بر هر میت مسلمان و بالغ نماز بخوانند و بر بچه نابالغ اگر کمتر از شش سال نداشته باشد نیز احتیاط واجب آن است که نماز بخوانند.
- هیچ گونه تفاوتی میان کسب ها و درآمدهای کسب نیست، ولی اگر انسان چیزی را به عنوان وام از دیگری بگیرد خمس ندارد، همچنین اموالی که به عنوان ارث به او می رسد مشمول خمس نیست، مگر این که بداند شخص میّت خمس آن را نداده، یا به خاطر سایر اموالش بدهکار خمس است . و اگر مال ارث ترقّی قیمت پیدا کند و سال خمسی بر آن بگذرد مقدار تفاوت آن خمس دارد.
- هرگاه شخص اجیر پیش از تمام کردن نماز و روزه ای که اجیر شده بود از دنیا برود درحالیکه اجرت همه آنها را گرفته، اگر شرط کرده باشند تمام نمازها را خودش به جا آورد باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او برگردانند و اگر چنین شرطی نکرده اند باید ورثه از مال او کسی را اجیر کنند تا باقیمانده را بجا آورد و اگر مالی ندارد چیزی بر ورثه واجب نیست، ولی بهتر است دین میت را ادا کنند.
- غسل دادن میت مسلمان و کفن کردن او چنان که گفته شد واجب است ولی دو گروه از این حکم مستثنا هستند: اول (شهیدان راه خدا) یعنی کسانی که در میدان جهاد در راه اسلام، همراه پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا امام معصوم(علیه السلام) یا نایب خاص او کشته شده اند، همچنین کسانی که در حال غیبت امام زمان(ارواحنا فداه) برای دفاع در برابر دشمنان اسلام کشته می شوند، خواه مرد باشند، یا زن، بزرگ باشند و یا کودک، در این گونه موارد غسل و کفن و حنوط واجب نیست، بلکه باید آنها را با همان لباسهایشان بعد از خواندن نماز دفن کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند احتیاط آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد، و ولی هم اجازه بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت وصیّت کرده باشد که شخص معیّنی بر او نماز بخواند لازم نیست آن شخص از ولیّ میّت اجازه بگیرد ، گرچه بهتر است .
- [آیت الله خوئی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند، احتیاط مستحب آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند؛ احتیاط مستحب آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر بعضی از وارثان میّت , غایب یا کودک یا محجور (مانند دیوانه) باشد، تصرف در مالِ به جا مانده از میّت , بدون اذن ولیّ شرعی حرام و نماز در آن باطل است. تصرفهای جزئی, مانند تجهیز میّت, اشکال ندارد .
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت وصیّت کرده باشد شخص معیّنی بر او نماز بخواند، لازم نیست که از ولیّ میّت اجازه بگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند احتیاط مستحب ان است که ان شخص از ولی میت اجازه بگیرد و ولی میت هم اجازه بدهد
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده ، باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز راروی تقلید صحیح بداند واگر عالم به کیفیت احتیاط باشد و احتیاط کند اشکال ندارد.
- [امام خمینی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد و بر ولی هم بنابر احتیاط واجب، واجب است که اجازه بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر میّت برای غسل، کفن، دفن و نماز خود غیر از ولیّ، شخص دیگری را معین کند، بنابر اظهر لازم است آن شخص از ولیّ میّت برای این کارها اجازه بگیرد.