طلوع افتاب
طلوع، دمیدن و بر آمدن خورشید و مانند آن را گویند.
اگر کسی در شب جنب شود و بخوابد و نیمه شب بیدار شود و دوباره بخوابد و پس از طلوع آفتاب از خواب بیدار شود، آیا قضا و کفّاره دارد؟
کفاره ندارد، ولی قضا خیلی خوب است.
کفاره ندارد، ولی قضا خیلی خوب است.
عنوان سوال:
اگر کسی در شب جنب شود و بخوابد و نیمه شب بیدار شود و دوباره بخوابد و پس از طلوع آفتاب از خواب بیدار شود، آیا قضا و کفّاره دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که در شب ماه رمضان در خواب محتلم شود و نیمه شب از خواب بیدار شود و بدون اینکه بفهمد صبح شده یا نه، دوباره بخوابد و پس از طلوع آفتاب بیدار شود، روزه او چه حکمی دارد؟
- اگر کسی که به جهت وقوف در مشعر به آنجا رفته است، شب دهم به خواب رود و بعد از طلوع آفتاب از خواب بیدار شود، در این صورت وقوف او صحیح است؟ حج او چه حکمی دارد؟
- اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از اذان صبح بیدار شود و ببیند که محتلم شده است و دوباره پیش از اذان صبح به امید اینکه برای غسل کردن بیدار می‌شود، بخوابد و تا بعد از طلوع آفتاب در خواب بماند و غسل خود را تا اذان ظهر به تأخیر بیندازد و بعد از اذان ظهر غسل کرده و نماز ظهر و عصر را بخواند، روزه آن روز او چه حکمی دارد؟
- روزهداری که پس از طلوع آفتاب متوجه شود که به علتی غسل جنابت قبل از اذان صبح او باطل بوده، حکم روزه او چیست؟ آیا قضا و کفاره دارد؟
- کسی که بعد از اذان صبح بیدار شده و ببیند جنب شده است، آیا میتواند روزه مستحبی یا قضا بگیرد؟
- اگر در شب ماه مبارک رمضان، غسل جنابت بر زن و مرد واجب شود و بخوابند و پس از اذان صبح بیدار شوند، حکم روزه آنها چیست؟ و از نظر کفّاره و قضا، چه وظیفهای دارند؟
- اگر کسی در ماه مبارک رمضان، پیش از اذان صبح، در خواب جنب شود (و یا نزدیکی انجام دهد)، اما به دلیل کمروئی و شرم از خانواده، غسل جنابت را تا پیش از اذان صبح انجام ندهد، آیا می تواند با تیمم روزه بگیرد، نماز صبح بخواند و چند ساعت بعد (بعد از طلوع آفتاب) غسل کند؟ آیا این روزه صحیح است؟ آیا مرتکب گناه می شود؟
- کسی که در غیر ماه مبارک رمضان، قبل یا بعد از طلوع فجر جنب شده است و قبل از ظهر غسل میکند و مبطلات روزه را انجام نداده، آیا میتواند نیت روزه قضا یا استیجاری نماید؟
- شخصی که در شب ماه رمضان جنب شود و یا زنی که از حیض پاک گردد و یقین دارد که تا اذان صبح آب برای غسل نمییابد یا عذر او برطرف نمیشود، میتواند همان ابتدای شب تیمّم کند و بخوابد یا باید تا نزدیک وقت اذان صبر کند؟
- در ماه رمضان من باید قبل از اذان صبح، غسل جنابت میکردم، ولی چون خسته بودم وقتی برای سحری بیدارم کردند، سریع دوباره خوابیدم و البته میدانستم که باید غسل کنم و بعد از اذان بیدار شدم. تکلیف روزه آن روز من چیست؟ اگر روزه باطل است، آیا کفاره هم واجب می‌شود یا قضا کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] افرادی از مسجد شجره محرم شدند و شبانه برای مکه حرکت نمودند ولی نزدیک طلوع افتاب در ماشین سقف دار به خواب رفتند و بعد از طلوع افتاب بیدار شدند و ماشین را نگاه داشتند ایا برای مدتی که در حال سیر در زیر سقف بودند کفاره دارد یا خیر و الان که ایستاده اند و می خواهند پیاده شوند چه حکمی دارد
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است شخص جنب بعد از طلوع آفتاب غسل جنابت نماید و روزه قضا یا مستحب بگیرد؟
- [سایر] شب، قصد گرفتن روزه داشتم، اما سحر بیدار نشدم تا نیّت کنم. نزدیک آفتاب از خواب بیدار شدم، آیا روزه ام صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] شب، قصد گرفتن روزه داشتم، اما سحر بیدار نشدم تا نیّت کنم. نزدیک آفتاب از خواب بیدار شدم، آیا روزه ام صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از اذان صبح بیدار شود و ببیند که محتلم شده است و دوباره پیش از اذان صبح به امید اینکه برای غسل کردن بیدار می شود بخوابد و تا بعد از طلوع آفتاب در خواب بماند و غسل خود را تا اذان ظهر به تأخیر بیندازد و بعد از اذان ظهر غسل کرده و نماز ظهر و عصر بخواند، روزه آن روز او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] وقوف اضطراری عرفه ایا از اول شب تا طلوع فجر است یا طلوع افتاب
- [آیت الله سیستانی] کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی شود تکلیف چیست ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] افرادی که از مسجد شجره محرم شده، و شبانه با ماشین سقف دار به سمت مکّه حرکت کرده اند، نزدیک طلوع آفتاب در ماشین به خواب رفته، و پس از طلوع آفتاب بیدار شده، و بلافاصله ماشین را متوقّف کرده اند. آیا برای مدّتی که در حال حرکت روزانه در زیر سقف بوده اند کفّاره ای به آنها تعلق می گیرد؟ اکنون که ماشین توقّف کرده و می خواهند با حرکت در زیر سقف از ماشین پیاده شوند، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] افرادی که از مسجد شجره محرم شده، و شبانه با ماشین سقف دار به سمت مکّه حرکت کرده اند، نزدیک طلوع آفتاب در ماشین به خواب رفته، و پس از طلوع آفتاب بیدار شده، و بلافاصله ماشین را متوقّف کرده اند. آیا برای مدّتی که در حال حرکت روزانه در زیر سقف بوده اند کفّاره ای به آنها تعلق می گیرد؟ اکنون که ماشین توقّف کرده و می خواهند با حرکت در زیر سقف از ماشین پیاده شوند، چه حکمی دارد؟
- [سایر] کسی که بعد از اذان صبح با حالت احتلام از خواب بیدار می‌شود، آیا میتواند نماز خود را تا نزدیک طلوع آفتاب به تأخیر اندازد و با تیمم نماز بخواند؟<BR>
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و احتمال میدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند روزهاش صحیح است.
- اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید علاوه بر گرفتن روزه آن روز قضای آن را هم بگیرد. و همچنین است اگر برای دفعه سوّم یا بیشتر بخوابد و بیدار نشود ولی در هیچ یک از اینها کفّاره بر او واجب نمیشود.
- خوابی را که در آن محتلم شده نباید خواب اوّل حساب کرد بلکه اگر از آن خواب بیدار شود و دوباره بخوابد خواب اوّل حساب می‌شود.
- وقت نماز ظهر و عصر بعد از زوال تا مغرب )تقریباً یک ربع بعد از غروب آفتاب( ولی وقت فضیلت آنها از اوّل زوال است تا موقعی که سایه شاخص به اندازه دو هفتم آن شود )تقریباً یک ساعت و نیم بعد از ظهر( و وقت فضیلت عصر ادامه دارد تا موقعی که سایه شاخص به چهار هفتم آن برسد (تقریباً سه ساعت بعد از ظهر) و وقت نماز مغرب و عشا بعد از مغرب است تا اوّل اذان صبح ولی وقت فضیلت آنها از مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود (یک ساعت و نیم بعد از غروب آفتاب) و وقت فضیلت عشا ادامه دارد تا ثلث شب (تقریباً ساعت نه و نیم) و وقت نماز صبح از اوّل طلوع فجر است تا طلوع آفتاب و وقت فضیلت آن از طلوع فجر است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود (تقریباً یک ساعت بعد از طلوع فجر).
- اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید، روزههایی که گرفته، صحیح است ولی مستحب است که آن روزهها را قضا کند. مسئله 1233 - کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمّم وقت ندارد اگر خود را جنب کند روزهاش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می‌شود ولی باید آن روز را روزه بگیرد امّا اگر برای تیمّم وقت دارد چنانچه خود را جنب کند با تیمّم روزه او صحیح است.
- آخر وقت نماز مغرب و عشا طلوع فجر است ولی اگر نماز مغرب یا عشا را تا نصف شب نخواند بهتر آن است که تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیّت ادا یا قضا کند به جا آورد و باید شب را برای نماز مغرب و عشا و نماز شب و مانند اینها از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی نصف شب است.
- غسلهای مستحب در شرع مقدّس اسلام بسیار است و از آن جمله است: 1 - غسل جمعه، و وقت آن از اذان صبح جمعه است تا مغرب و اگر در روز جمعه غسل نکند مستحب است تا روز شنبه قضای آن را به جا آورد، بلکه تا آخر هفته به عنوان رجاء میتوان انجام داد. و نیز میتوان از اذان صبح پنج شنبه تا اذان صبح جمعه به عنوان تهیّأ انجام داد. و مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید: (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ إلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنی مِنَ التَّوَّابینَ وَ اجْعَلنی مِنَ الْمُتَطَهِّرینَ).(1) 2 - غسل شب اوّل ماه رمضان و تمام شبهای طاق مثل شب سوّم و پنجم و هفتم، ولی از شب بیست و یکم مستحب است هر شب غسل کند و برای شبهای اوّل، پانزدهم، هفدهم، نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنجم، بیست و هفتم و بیست و نهم بیشتر سفارش شده است و وقت غسل شبهای ماه رمضان تمام شب است، و بهتر است هنگام مغرب به جا آورده شود ولی از شب بیست و یکم تا آخر ماه بهتر است غسل را بین نماز مغرب و عشا به جا آورد. و نیز مستحب است در شب بیست و سوّم غیر از غسل اوّل شب، یک غسل هم در آخر شب انجام دهد. 3 - غسل شب عید فطر و وقت آن از اوّل مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اوّل شب به جا آورده شود. 4 - غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت آن از اذان صبح است تا مغرب و بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورد. 5 - غسل روز هشتم و نهم ذیالحجّه و در روز نهم بهتر است آن را نزدیک ظهر به جا آورد. 6 - غسل روز اوّل، پانزدهم، بیست و هفتم و آخر ماه رجب. 7 - غسل روز عید غدیر و بهتر است بعد از طلوع آفتاب اوّل روز آن را انجام دهند. 8 - غسل روز بیست و چهارم ذیالحجّه. 9 - غسل روز عید نوروز، پانزدهم شعبان، نهم و هفدهم ربیع الاول و روز بیست و پنجم ذی قعده. 10 - غسل دادن بچهای که تازه به دنیا آمده است. 11 - غسل زنی که برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال کرده است. 12 - غسل کسی که در حال مستی خوابیده است. 13 - غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میتّی که غسل دادهاند رسانده است. 14 - غسل کسی که در موقع گرفتن خورشید یا ماه نماز آیات را عمداً نخوانده، در صورتی که تمام ماه یا خورشید گرفته باشد. 15 - غسل کسی که برای تماشای دار آویخته رفته و آن را دیده باشد ولی اگر اتفاقاً یا از روی ناچاری نگاهش بیفتد یا مثلاً برای شهادت دادن رفته باشد غسل مستحب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل یا تیمم کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند؛ همچنین اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و بنا بر احتیاط مستحبی کفاره نیز بدهد، بلکه بنا بر احتیاط مستحب در خواب دوم و همچنین در خواب اول در صورتی که عادت به بیدار شدن نداشته باشد، کفاره بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود و تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند، ولی کفّاره ندارد و اگر از خواب دوم بیدار شود و با احتمال بیدار شدن برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، علاوه بر قضا احتیاطا کفّاره نیز بر او واجب می‌شود و خوابهای بعد از خواب سوم که تا اذان صبح ادامه پیدا میکنند نیز حکم خواب سوم را دارند.
- [آیت الله سبحانی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا اطمینان دارد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد که بعداز بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و کفّاره بر او واجب نمی شود ولی اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد، کفّاره بر او واجب می شود.
- [آیت الله بروجردی] کسی که در شب ماه رمضان جُنب است و میداند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمیشود، نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزهاش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند ، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود ، باید روزة ان را قضا کند و همچنین است اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبة سوم بخوابد ، و کفاره بر او واجب نمی شود .
- [آیت الله بروجردی] اگر جُنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزهی آن روز را قضا کند و اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبهی سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه و کفاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد وبیدار شود وبداند یا اطمینان دارد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود وتصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند چنانچه دوباره بخوابد وتا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و همچنین است از خواب دوم بیدار شود وبرای مرتبه سوم بخوابد وتا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه بر او واجب می‌شود و بنابر احتیاط واجب کفّاره هم دارد.
- [امام خمینی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند، و همچنین است اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد، و کفاره بر او واجب نمی شود.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا احتمال میدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند، در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، باید روزه آن روز را بگیرد و بنابر احتیاط آن را قضا نیز بنماید، ولی کفّاره ندارد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که در شب ماه رمضان جُنب است و میداند یا احتمال میدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند، در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، بنا بر احتیاط قضا و کفّاره بر او واجب می‌شود.