مستلزم
موجب، سبب
آیا احتیاط در اعمال را در صورت توانایی به دست آوردن فتوا اگرچه مستلزم تکرار باشد، جایز می دانید؟
احتیاط جایز است و لو مستلزم تکرار باشد.
احتیاط جایز است و لو مستلزم تکرار باشد.
عنوان سوال:
آیا احتیاط در اعمال را در صورت توانایی به دست آوردن فتوا اگرچه مستلزم تکرار باشد، جایز می دانید؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- برخی از ورزش ها و آمادگی های جسمی، مستلزم وارد آوردن ضربات سختی است که حتی ممکن است منجر به جراحت شود، آیا چنین ورزش هایی جایز است؟ و آیا چنین جراحاتی موجب دیه می گردد؟ اگر طرفین به چنین ضرباتی رضایت داشته باشند، چه حکمی دارد؟
- در برخی از مناطق رسم است که پس از مرگ یکی از عزیزان، صورت خود را با دست خراشیده یا سیلی می زنند و یا موهای خود را می کَنند، آیا این گونه اعمال شرعا جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] راههای انتخاب مرجع و به دست آوردن فتوا کدام است؟
- [آیت الله اردبیلی] برای به دست آوردن فتوا و نظریه مجتهدی که انسان از او تقلید میکند چه راه هایی وجود دارد؟
- [آیت الله سیستانی] در رساله مناسک فرموده اید : (احتیاط در تأخیر انداختن حلق و تقصیر تا به دست آوردن قربانی در منی است.) حال آیا برای تحقق به دست آوردن، کافی است که وکیل گروهی به تعداد موکلین خود قربانی بخرد، بی آن که معین سازد که این قربانی برای فلان شخص است، تا حلق یا نقصیر برای موکلین او جایز باشد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان کسی که به بیماری دمانس عروقی، آلزایمر که به تدریج پیشرفت نموده و فرد توانایی به خاطر آوردن را از دست می دهد را محجور دانسته و تمامی معاملات وی را باطل دانست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فسخ نذری که صیغۀ آن خوانده شده حتی در صورت اینکه به مرحلۀ وجوب نرسیده باشد جایز نیست. آیا این فتوا است یا احتیاط واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] به سبب ازدیاد تعداد حجّاج در سالهای اخیر، موانعی برای ادای اعمال پیش آمده است و از آن جمله است به جا آوردن اعمال مکه بعد از اعمال منی. آیا به جهت رعایت صحّت اعمال حجاج، جایز است حجّاج بعد از رمی جمره عقبه و قبل از قربانی و حلق و تقصیر، اعمال مکه را انجام دهند؟ اگر برای همه جایز نیست، آیا برای کسانی مثل خائف، زنانی که خوف از حیض شدن دارند، کسی که مسئول آب و غذای حجّاج است، پیر مردان، زنان، مریضها، بچهها، پرستاران مریض، پزشکان و... جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که عمره تمتع را انجام داده ولی بجای تقصیر نتف شعر نموده با یقین به اینکه نتف کافی و جایز است و بعداً اعمال حج را انجام داده اکنون متوجه شده که نتف را بسیاری از فقهاء جایز نمی دانند، آیا جنابعالی نتف را کافی می دانید یا نه؟ و بر فرض عدم جواز تکلیف آن شخص چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی عمره تمتع را به جای آورد و آن گاه نتوانست اعمال حج را به جای آورد و به شهرش بازگشت، آیا برایش جایز است که پیش از به جای آوردن طواف نسا با زنش همبستر شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] به خاطر اهمیت زیادی که در اعمال حج داده می شود و به خصوص در طواف ها و نماز ان غالبا یک عملی را به عنوان احتیاط و رجاء چندین بار بجا می اورند ولو اینکه عمل نزد خودشان نقصی ندارد البته به حد وسواس هم نمی رسد ایا این گونه تکرار در اعمال اشکالی دارد
- [آیت الله سبحانی] زنانی که در سفر حج به علّت مصرف دارو نظم ماهانه خود را از دست می دهند در طی شبانه روز چند بار فقط لکه پر رنگ و احیاناً کم رنگ می بینند و در بقیّه اوقات پاک اند، چه وظیفه ای دارند؟ آیا از نظر اعمالی که مستلزم طهارت است اجتناب نمایند و یا می توانند جهت اعمال بعدی مبادرت ورزند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- تقلید از مجتهدی که مرد، بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده ، آزاد، زنده و عادل باشد، جایز است و بنا بر اظهر باید از مجتهدین دیگر اَعلَم باشد یعنی در استنباط احکام الهی تواناتر باشد ، و یا اینکه از نظر علمی و اجتهاد مساوی دیگر مجتهدین باشد، و در صورتی که شناختن اعلم یا به دست آوردن فتاوای او مشکل باشد ( مستلزم عُسر و حَرَج باشد ) می تواند با رعایت اَلاَعلَم فَالاَعلَم و سایر شرایط، از غیراعلم تقلید نماید.
- به دست آوردن فتوا ( یعنی دستور مجتهد ) چهار راه دارد: 1 شنیدن از خود مجتهد. 2 شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند. 3 شنیدن از کسی که مورد اطمینان و راستگوست، اگر اطمینان به کلام او دارد ، بنا بر احوط. 4 دیدن در رساله مجتهد، در صورتی که به درستی آن رساله اطمینان داشته باشد ، بنا بر احوط .
- اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزا یا شرایط آن را بهجا آورده یا نه، به شک خود اعتنا نکند. و اگر سهواً در نماز احتیاط کلام بیجا گفت، بنابر اظهر سجده سهو واجب نیست، اگرچه احتیاط در بهجا آوردن است.
- ساختن مجسمه موجودات جاندار حرام است، اما نگهداری آن برای مقاصد غیر حرام بنابر اظهر جایز است، و نیز معامله به همین مقصود مانعی ندارد، اگرچه احتیاط مستحب در ترک آن است، و نقاشی موجودات جاندار بنابر اظهر حرام نیست، اگرچه احتیاط در ناقص یا جدا کشیدن آن است.
- بنابر احتیاط واجب نگاه کردن مرد به بدن و موی دختری که نُه سالش تمام نشده، ولی خوب و بد را میفهمد جایز نیست، اگرچه بدون قصد لذت هم باشد.
- غسل بچه مسلمان اگرچه از زنا باشد، بنابر احتیاط، واجب است. و غسل، کفن، دفن کافر و اولاد او، جایز نیست. و کسی که از بچگی دیوانه بوده و به حال دیوانگی بالغ شده، چنانچه پدر و مادر او یا یکی از آنان مسلمان باشند، باید او را غسل داد و اگر هیچ کدام از آنان مسلمان نباشند، غسل دادن او جایز نیست.
- اگر در نماز سهواً بین حرفها یا کلمات فاصله بیندازد و فاصله بهقدری نباشد که صورت نماز از بین برود، چنانچه مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آن حرفها یا کلمات را بهطور معمول بخواند و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نمازش صحیح است و احتیاط در این است که بدون عذر و سهو از پیدرپی آوردن مسامحه نکند، اگرچه طوری نیست که موالات را بههم بزند.
- ازدواج دائم با زن پنجم برای کسی که چهار زن دائم دارد جایز نیست، مگر آنکه بعضی از آنها را طلاق دهد، که اگر طلاق رجعی است باید عدّه به سرآید و اگر طلاق بائن است سرآمدن عدّه لازم نیست، اگرچه در زمان عدّه مکروه است و بلکه خلاف احتیاط است.
- زینت کردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا به دست برای مرد در نماز و غیر نماز حرام است، و در باطل بودن نماز با آنها تأمل است؛ اگرچه مطابق احتیاط، بلکه خالی از وجه نیست. و همراه داشتن طلا و حمل آن بدون اینکه صدق پوشش بکند، و همچنین دندانی که پوشش طلا دارد برای مرد در نماز مانعی ندارد، ولی زینت کردن به طلا برای زن، در نماز و غیر نماز اشکال ندارد. شرط ششم:
- اگر برای پیدا کردن قبله وسیلهای ندارد، یا با اینکه کوشش کرده، گمانش به طرفی نمیرود، چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید از روی احتیاط چهار نماز به چهار طرف بخواند، اگرچه بعید نیست فقط یک نماز به یکی از چهار طرف که بخواند کافی باشد و سه نماز دیگر مستحب و از روی احتیاط باشد؛ و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد، باید به اندازهای که وقت دارد نماز بخواند، مثلاً اگر فقط به اندازه یک نماز وقت دارد، باید یک نماز به هر طرفی که میخواهد بخواند. و در مواردی که نماز متعدد میخواند باید نمازها را طوری بخواند که یقین کند یکی از آنها رو به قبله بوده، یا اگر از قبله کج بوده به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسیده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر مجتهد اعلم بعد از آن که در مسألهای فتوا داده احتیاط کند مثلاً بفرماید: (اگر ظرف نجس را یک مرتبه در آب کُر بشویند پاک می‌شود، اگرچه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند) مقلد او نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر رفتار کند بلکه، باید یا به فتوا عمل کند یا به احتیاط بعد از فتوا که آن را احتیاط مستحب میگویند عمل نماید، مگر آن که فتوای مجتهد دیگر نزدیکتر به احتیاط باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] خوردن و آشامیدن از ظرف طلا و نقره و استعمال آنها حرام است و اگر برای زینت اطاق باشد جائز است اگرچه احتیاط استحبابی ترک آن است و همچنین جائز است نگاهداشتن آنها برای ذخیره اگرچه احتیاط مستحب نگاه نداشتن آنها است.
- [آیت الله سیستانی] اگر مجتهد أعلم بعد از آنکه در مسألهای فتوا داده، یا پیش از آن احتیاط کند مثلاً بفرماید ظرف نجس را که یک مرتبه در آب کر بشویند پاک می‌شود اگرچه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند مقلّد او میتواند عمل به احتیاط را ترک نماید، و این را احتیاط مستحب مینامند.
- [آیت الله علوی گرگانی] ساختن ظرف طلا و نقره و مزدی که برای آن میگیرند جائز است اگرچه احتیاط استحبابی ترک آن است.
- [آیت الله علوی گرگانی] به دست آوردن فتوا یعنی دستور مجتهد چهار راه دارد: اول: شنیدن از خود مجتهد. دوم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند. سوم: شنیدن از کسیکه انسان به گفته او اطمینان دارد. چهارم: دیدن در رساله مجتهد، در صورتیکه انسانبه درستی آن رساله اطمینان داشته باشد.
- [آیت الله اردبیلی] مرد یا زنی که به درجه اجتهاد رسیده یعنی میتواند احکام شرعی را از روی ادله آن استنباط نماید جایز نیست از دیگری تقلید نماید، ولی اگر فقط در بعضی از مسائل مجتهد باشد، باید در بقیه مسائل از مجتهد جامعالشرایط تقلید کند و یا به احتیاط عمل نماید. همچنین کسی که هنوز به درجه اجتهاد نرسیده، نباید در مسائل شرعی فتوا دهد و چنانچه بدون داشتن قدرت استنباط در مسألهای فتوا دهد، مسئول اعمال خود و تمام کسانی است که ناآگاهانه به گفته او عمل میکنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز نیست نیّت شستن دست چپ در وقتی که فرو میبرد آن را در آب بلکه باید نیت شستن آن را در حال بیرون آوردن بنماید با محافظه عدم ریزش آب از طرف آرنج بر کف دست تا مختلط نشود آب دست با آب کف دست و همچنین است حال دست راست اگر نشوید به آن دست چپ را.
- [آیت الله سیستانی] به دست آوردن فتوا، یعنی دستور مجتهد چهار راه دارد: اوّل: شنیدن از خود مجتهد. دوّم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند. سوّم: شنیدن از کسی که انسان به گفته او اطمینان دارد. چهارم: دیدن در رساله مجتهد در صورتی که انسان بهدرستی آن رساله اطمینان داشته باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وضوی ارتماسی: آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد، یا صورت و دستها را که در آب میباشد به قصد وضو بیرون آورد، یا دست را در داخل آب به قصد شستن از بالا به پایین تکان دهد و در فرض اول و سوم مسح با تری آن دست محل اشکال است. همچنین اگر از هنگام فرو بردن دست تا بیرون آوردن آن به قصد وضو باشد مسح کردن با تری آن دست خلاف احتیاط است؛ بنابراین اگر بخواهد دست چپ را وضوی ارتماسی کند بنا بر احتیاط باید تنها در هنگام بیرون آوردن دست، قصد وضو کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] خوردن وآشامیدن چیز نجس حرام است و همچنین است بنابر احتیاط واجب خورانیدن آن به دیگری واما خورانیدن آن به اطفال جائز است اگرچه بنابر احتیاط مستحب ترک آن است و اگر خود طفل غذای نجس را بخورد یا با دست نجس غذا را نجس کند و بخورد، لازم نیست از او جلوگیری کنند.