جاهل قاصر
جاهل قاصر به معنی جاهل غیر قادر بر جست و جوی از تکلیف ، یا باقی بر جهل بعد از جست و جو است.
فردی در زمان کودکی و اوایل بلوغ، روزه خورده است، اکنون که بزرگ شده، نمی داند جاهل قاصر بوده تا کفاره واجب نباشد یا مقصّر بوده تا کفاره واجب باشد. وظیفه چیست؟
با شکّ در موضوع، کفّاره واجب نمی شود
با شکّ در موضوع، کفّاره واجب نمی شود
عنوان سوال:
فردی در زمان کودکی و اوایل بلوغ، روزه خورده است، اکنون که بزرگ شده، نمی داند جاهل قاصر بوده تا کفاره واجب نباشد یا مقصّر بوده تا کفاره واجب باشد. وظیفه چیست؟
پاسخ:
با شکّ در موضوع، کفّاره واجب نمی شود
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- روزه داری که به وجوب غسل جنابت یا اصل جنابت جهل دارد (جاهل مقصّر)، آیا باید کفاره روزه هایی را که در حال جنابت گرفته بدهد؟
- فردی بین سی و یک روز کفاره، مسافرت یک روزه انجام می دهد ولی تا پیش از زوال برمی گردد و نیّت روزه می کند. آیا پی در پی بودن آن به هم خورده است؟
- فردی در کفّاره روزه، قدرت روزه گرفتن 31 روز پیاپی را ندارد. وظیفه وی در این باره چیست؟ ضمنا آیا وی می تواند روزه مستحبی بگیرد یا نذر روزه کند؟
- چنان چه فردی نذر کند که اگر فلان گناه را مرتکب شد، روزه بگیرد. آیا پس از ارتکاب، روزه بر او واجب است یا کفّاره ی نذر؟
- اگر فردی نذر کرد که اگر مشکل من برطرف شود، روز پنج شنبه آینده روزه بگیرم و مشکل او در ساعت ده صبح پنج شنبه ی آینده برطرف شود، آیا روزه ی آن روز بر او واجب است؟ وظیفه ی او در صورتی که مفطری را اتیان کرده باشد یا اتیان نکرده باشد چیست؟ اگر بعدازظهر مشکل او برطرف شود چه طور؟
- در صورتی که انسان، مقلّد مجتهدی باشد که قضای نمازهای فوت شده ی مادر را واجب می داند و در زمان تقلید از آن مجتهد، مادر از دنیا برود و قضای نماز و روزه ی او را پسر انجام ندهد و بعدا به علّت فوت آن مجتهد، رجوع به مجتهد حیّ کند و آن مجتهد زنده قضای نماز مادر را واجب نداند، وظیفه ی فرد مکلّف چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اشخاصی که جاهل به حکم بوده اند و در اوایل تکلیف روزه را خورده اند، مضافاً بر قضا، آیا کفاره افطار عمدی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فردی اطمینان دارد که فلان مسئله شرعی را صحیح انجام می دهد )مثلا قرائت حمد و سوره) ولی این اطمینان او ناشی از ترک تعلم و فراگیری مسائل شرعی است، آیا چنین فردی که مطمئن است جاهل قاصر است یا مقصر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی روزه ماه رمضان را عمداً خورده است و همین طور روزه قضای ماه رمضان را بعدازظهر خورده است و نمی دانسته کفاره دارد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خوئی] کسی که نمیدانسته - یعنی جاهل مقصر بوده - که علامت بلوغ منحصر به سن 15 و 9 سال در پسر و دختر نیست، و بعداً فهمید، آیا عباداتی را که ترک کرده، قضا و کفاره دارد یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که جاهل به وجوب روزه بوده، آیا قضا و کفاره ی روزه هایی که نگرفته، بر او واجب است؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که جاهل قاصر بوده و توجه به سؤال کردن نیز نداشته است و نمی دانسته که احتلام پس از اذان صبح، روزه را باطل نمی کند و مرتکب مفطر شده وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] فردی که به مدت صدو بیست روز روزه نگرفته، چه وظیفه ای دارد؟ آیا باید برای هر روز شصت روز روزه بگیرد؟ و آیا کفّاره بر او واجب است؟
- [سایر] شخصی روزه ماه رمضان یا قضای آن را (بعد از ظهر) عمداً خورده است و نمی دانسته کفاره دارد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خوئی] زیدی (که جاهل مقصر بوده) سالهای زیاد، غسل را بر خلاف معهود یعنی اول سمت راست و بعد سر و گردن و در آخر سمت چپ را میشسته، بفرمائید نماز و روزههای چند سال او باطل است یا نه و بر فرض بطلان آیا کفاره روزه بر او واجب است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی در کودکی شیشه ساختمانی را بشکند ولی متوجه نباشد، آیا بعد از بلوغ بر کودک چیزی واجب می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که میخواهد دو ماه روزه کفاره رمضان را بگیرد، باید سیویک روز آن را پیدرپی بگیرد و اگر بقیه آن پیدرپی نباشد اشکال ندارد، بنابراین کسی که میخواهد سیویک روز پیدرپی روزه بگیرد، باید زمانی را انتخاب کند که در بین این سیویک روز، روزی که روزه داشتن در آن حرام است، مثل عید قربان، وجود نداشته باشد، و همچنین روزی نباشد که روزه آن بر او واجب باشد، مثل اینکه نذر کرده باشد یا ماه مبارک رمضان پیش آید.
- کسی که در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین، جنب است و میداند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمیشود، در صورتی که در نخوابیدن عسر و حرج برای او نباشد، نباید بخوابد مگر بعد از غسل، و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزهاش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
- اگر به چیز حرامی روزه خود را باطل کند، چه آن ذاتاً حرام باشد مثل شراب و زنا، یا بهجهتی حرام شده باشد، مثل نزدیکی با همسر در حال حیض، بنابر احتیاط کفّاره جمع بر او واجب می‌شود؛ یعنی باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام آنها یک مُد گندم یا جو یا نان و مانند اینها بدهد؛ و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام که ممکن است باید انجام دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که از روی نادانی در صورتی که جاهل قاصر باشد یا فراموشی با زن در حال حیض نزدیکی کند کفاره ندارد ولی در جاهل مقصر محل اشکال است
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان عمداً و از روی اختیار کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد ، روزة ا و باطل می شو د چه عالم باشد چه جاهل حتی بنابر احتیاط واجب در مورد جاهل قاصر و چنانچه از روی عمد نباشد اشکال ندارد ولی جنب اگر بخوابد و به تفصیلی که در مساله 1630گفته شد تا اذان صبح غسل نکند روزة باطل است .
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی چیزی از آنچه را که گذشت انجام دهد ، در حالی که عقیده قطعی داشته که روزه را باطل نمیکند ، کفاره بر او واجب نیست . وهمچنین است کسی که نمیدانسته روزه بر او واجب است ، مانند کودکان در اوائل بلوغ . کفاره روزه :
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به واسطة ندانستن مساله ، چیزی از اجزاء نماز را کم یازیاد کند ، اگر آن جز ء رکن نباشد ، نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد و الا به احتیاط واجب ، نماز باطل است .
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه ندانستن مسأله، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء رکن نباشد و جاهل قاصر باشد نمازش صحیح است و الا بنابر احتیاط واجب، نماز را دوباره بخواند.
- [امام خمینی] اگر به واسطه ندانستن مساله، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء، رکن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد، و الا به احتیاط واجب نماز باطل است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند ، و وقتی برای آن معیّن نکرده است ، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت یا اشتباه ، آن عمل را انجام دهد ، یا کسی او را مجبور کند ، یا جاهل قاصر باشد ، کفاره بر او واجب نیست ولی نذر باقی است ، پس اگر بعد از آن از روی اختیار آن را بجا آورد ، باید کفاره بدهد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه روزه دار در ماه رمضان با همسر خود که روزه دار است جماع کند چنانچه او را اکراه کرده باشد باید کفّاره روزه خود و همسرش، هر دو را بدهد و قضا بر هر دو واجب است؛ و اگر او راضی شده، بر هر کدام یک کفّاره واجب می شود، ولی اگر اکراه به مفطرات دیگر کند گناه کرده، امّا کفّاره بر هیچ کدام واجب نیست، امّا آن کسی که روزه اش را خورده باید قضا کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کودکی پیش از اذان صبح بالغ شود باید روزه بگیرد و اگر بعد از اذان بالغ شود و کاری که روزه را باطل کند انجام نداده باشد احتیاط واجب آن است که روزه را بگیرد و بعد هم قضا کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] ششم از مبطلات نماز ان است که عمدا تکلم کند به لفظی که از دو حرف کمتر نباشد و مفید معنایی باشد چه قصد افاده ان معنی را داشته باشد یا نه مگر این که جاهل قاصر باشد و همچنین است بنابر احتیاط واجب اگر دو حرف یا بیشتر داشته باشد و مفید معنی نباشد و در هر صورت اگر سهوا بگوید نمازش اشکال ندارد و باید سجده سهو به جا اورد