شخصی نزد صنعتگری کار می کند هفته ای مقداری پول به عنوان مزد می گیرد و گاهی پولی را مشتری ها بر اساس رسم معمول به عنوان شاگردانه می دهند. مشار الیه برای این که در آینده بتواند روی پای خود ایستاده و به دیگران محتاج نشود، هر چند وقت یک بار پول های جمع آوری شده را در بازار به لوازم صنعتی که بعدا احتیاج پیدا خواهد کرد، می دهد تا پس از چند سال که استاد می شود، وسایل مورد نیاز صنعتی را داشته باشد و مستقلاً خود مشغول کار شود. آیا به این ابزار که سال بر آن ها گذشته، خمس تعلّق می گیرد؟
اگر چاره ای جز ذخیره تدریجی برای ضروریات آینده ندارد، خمس ندارد.
عنوان سوال:
شخصی نزد صنعتگری کار می کند هفته ای مقداری پول به عنوان مزد می گیرد و گاهی پولی را مشتری ها بر اساس رسم معمول به عنوان شاگردانه می دهند. مشار الیه برای این که در آینده بتواند روی پای خود ایستاده و به دیگران محتاج نشود، هر چند وقت یک بار پول های جمع آوری شده را در بازار به لوازم صنعتی که بعدا احتیاج پیدا خواهد کرد، می دهد تا پس از چند سال که استاد می شود، وسایل مورد نیاز صنعتی را داشته باشد و مستقلاً خود مشغول کار شود. آیا به این ابزار که سال بر آن ها گذشته، خمس تعلّق می گیرد؟
پاسخ:
اگر چاره ای جز ذخیره تدریجی برای ضروریات آینده ندارد، خمس ندارد.
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
بازار
بازار یا همان سوق مکان داد و ستد کالا است. از آن در بابهای طهارت، صلات و تجارت سخن رفته است.
وسایل
آلات جمع آلت، به ابزار و مصالحى گویند که در انجام دادن کارى یا ساختن چیزى بدان نیاز است، مانند آب در تطهیر اشیاى نجس و مصالح ساختمان، از قبیل آجر، گچ و خاک در ساختن آن به کار میرود و از این عنوان در بابهاى بسیارى، همچون طهارت، صلات، زکات، حج، جهاد، تجارت، اجاره، سبق و رمایه، نکاح، صید و ذباحه، ارث، شهادات، حدود و تعزیرات و قصاص، سخن رفته است.
ابزار
آلات جمع آلت، به ابزار و مصالحى گویند که در انجام دادن کارى یا ساختن چیزى بدان نیاز است، مانند آب در تطهیر اشیاى نجس و مصالح ساختمان، از قبیل آجر، گچ و خاک در ساختن آن به کار میرود و از این عنوان در بابهاى بسیارى، همچون طهارت، صلات، زکات، حج، جهاد، تجارت، اجاره، سبق و رمایه، نکاح، صید و ذباحه، ارث، شهادات، حدود و تعزیرات و قصاص، سخن رفته است.
هفته
ایّام هفته:منظوراز آن ،روز شنبه تا جمعه می باشد وازآن به مناسبت در باب هاى طهارت، صلاة، صوم، حج و نکاح سخن رفته است.
نیاز
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
وقت
آن (دم- وقت)، یکی از مباحث فلسفه میباشد.
سال
سال به سال قمری و شمسی تقسیم میشود و سال شرعی که احکام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظیم شده، سال قمری است که دوازده ماه میباشد. از عنوان سال در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حجر، وصیت، نکاح و طلاق سخن گفتهاند.
خمس
خُمس، اصطلاحی فقهی به معنای پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است. خُمس از فروع دین است و آیه ۴۱ سوره انفال و بیش از ۱۱۰ حدیث در کتابهای روایی از آن سخن گفتهاند.
پول
واحد ارزش و رایجترین واسطۀ داد و ستد و وسیلۀ پرداخت است در جوامع ابتدایی به جای استفاده از پول در معاملات، داد و ستد به صورت پایاپای (تهاتری) انجام میگرفت اما به تدریج پول کالایی و پول کالایی فلزی، بویژه طلا و نقره، رایج شد در نهایت پول کاغذی یا سکههایی جز طلا و نقره و پول اعتباری به وجود آمد سخن در این مقاله دربارۀ پول اعتباری است اینکه پول اعتباری از نظر فقهی چه ماهیّتی دارد؟ مثلی یا قیمی بودن آن و همچنین احکام کاهش ارزش پول (تورم) مورد بحث قرار میگیرد.
جمع
جمع معانی زیادی در کاربردهای مختلف دارد که در مقاله ذیل به آن پرداخته می شود.
ضروریات
مصالح مهم و مؤثر در سعادت دنیوی و اخروی را مصالح ضروری گویند.
ذخیره
به آنچه براى نیاز آینده کنار گذاشته و اندوخته مىشود، ذخیره گویند. از احکام ذخیره در باب هاى خمس، حج و تجارت سخن رفته است.
خمس
خُمس، اصطلاحی فقهی به معنای پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است. خُمس از فروع دین است و آیه ۴۱ سوره انفال و بیش از ۱۱۰ حدیث در کتابهای روایی از آن سخن گفتهاند.