تاخیر
به عقب انداختن عمل از اوّل وقت امکان آن را تأخیر می‌گویند که از عنوان تأخیر در بیشتر ابواب فقه ـ اعم از عبادات و معاملات ـ به مناسبت سخن رفته و احکامی بر آن مترتّب شده است.
آیا می توان خمس را تأخیر انداخت؟
خیر، مگر این که مبلغ خمس را از اموالش جدا کند و یا با حاکم شرع مصالحه یا استمهال کند. (مسأله ی 1412 رساله).
خیر، مگر این که مبلغ خمس را از اموالش جدا کند و یا با حاکم شرع مصالحه یا استمهال کند. (مسأله ی 1412 رساله).
پاسخ:
خیر، مگر این که مبلغ خمس را از اموالش جدا کند و یا با حاکم شرع مصالحه یا استمهال کند. (مسأله ی 1412 رساله).
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا باید در همان لحظه خسوف و کسوف نماز آیات را خواند و یا می شود کمی تأخیر انداخت؟
- آیا خسارت تأخیر ادای دین و دیرکرد را می توان ضمن عقد لازم شرط کرد؟
- خمس پول قرضی در صورت تأخیر بدهکار چه حکمی دارد؟
- آیا از پول خمس و سهم امام می توان در توسعه ی مسجد استفاده نمود یا خیر؟
- آیا می توان سهم امام را در ساخت مسجد و حسینیّه هزینه کرد؟
- آیا از پول خمس می توان در راه مصارف فرهنگی استفاده نمود؟
- خانه ای که با پول خمس نداده ساخته می شود آیا با آب آن خانه می توان غسل کرد؟
- اگر اشیای منقول را در برابر پولی که قرض گرفته گرو بگذارد، در صورت تأخیر بدهی، آیا می توان آن شی ء منقول را فروخت و دین را از آن برداشت نمود؟
- آیا با فرض اشتغال ذمّه مکلّف به مبلغی خمس و تمکّن و توان پرداخت و ادای آن، مصالحه به کمتر ممکن است؟ در فرض عدم تمکّن و توان از پرداخت چه طور؟
- بعضی از علمای محل، ضمن محاسبه خمس، آن را گرفته و خود قبض می دهند، نظر حضرت عالی چیست؟ و نماینده مسلّم شما را چه طور می توان شناخت و مطمئن شد که نماینده شما در دریافت خمس است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در چه مواردی قصاص ثابت است، و در چه مواردی می توان قصاص را تأخیر انداخت یا حکم به سقوط آن کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] درعوارضی که می توان اجرای حدّ را تأخیر انداخت، آیا بین عارضه ای که درمان آن بسیار است (مثلاً جراحی قلب) و عوارض دیگر تفاوتی وجود دارد؟
- [سایر] مرگ چیست و آیا میتوان زمان آنرا به تأخیر انداخت؟
- [سایر] مرگ چیست و آیا میتوان زمان آن را به تأخیر انداخت؟
- [آیت الله سیستانی] میتوان به خاطر عزاداری امام حسین (علیه السلام) نماز اول وقت را به تأخیر انداخت؟
- [آیت الله سیستانی] میتوان به خاطر عزاداری امام حسین (علیه السلام) نماز اول وقت را به تأخیر انداخت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا حیض در حکم بیماری است که بتوان حدّ حائض را تأخیر انداخت؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا جایز است نماز اول وقت را به خاطر رسیدگی به مهمان به تاخیر انداخت؟
- [آیت الله سبحانی] در شرایطی که دفن فوری اموات ممکن نباشد، آیا سایر واجبات مثل غسل، کفن و نماز (که امکان انجامش هست) واجب است فوراً انجام شود یا می توان آنها را به تاًخیر انداخت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در عوارضی که می توان اجرای حدّ یا قصاص را تأخیر انداخت، آیا بین عارضه ای که محکوم عمداً بر خود وارد کرده یا آنچه بطور طبیعی عارض شده تفاوتی وجود دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، زغالسنگ، فیروزه، عقیق، زاج، نمک، و معادن دیگر چیزی بهدست آورد، در صورتی که به مقدار نصاب برسد، بنابر اقوی باید خمس آن را بدهد، و برخلاف منفعت کسب، خمس معدن را نمیتواند تا سر سال به تأخیر بیندازد.
- اگر کسی طلا و نقره یا چیز دیگری را که زکات آن واجب است قرض کند و یک سال نزد او بماند، باید زکات آن را بدهد و بر کسی که قرض داده چیزی واجب نیست، اگرچه در پرداخت قرض تأخیر شده باشد و علت تأخیر هم خود قرضدهنده باشد بنابر اظهر؛ هرچند در صورت اخیر، احتیاط مستحب در پرداخت زکات است.
- بعد از جدا کردن زکات، لازم نیست فوراً آن را به مستحق بدهد، ولی اگر به کسی که میشود زکات داد دسترسی دارد یا سایر مصارف زکات برای او ممکن است، احتیاط مستحب آن است که دادن زکات را تأخیر نیندازد. و اگر با وجود آنکه میتواند زکات را به اهل آن برساند، تأخیر بیندازد و زکات از بین برود، بنابر اظهر ضامن است.
- اگر طلبکار طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد باید فوراً آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد گناهکار است.
- اگر عمداً نماز را بهقدری تأخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشد، معصیت کرده، ولی نماز او با تیمّم صحیح است.
- اگر از مالی که خمس آن واجب شده، ولی خمس آن را نپرداخته و به ذمّه هم نگرفته، سودی ببرد، مقداری از سود که در مقابل خمس آن مال است، مال شخص نخواهد بود، و باید خمس اصل مال و تمام سودی که در مقابل خمس بهدست آورده و خمس بقیه سود را بدهد؛ مثلاً صد تومان مال خمس نداده داشته و از آن پنجاه تومان سود برده، بیست تومان بابت خمس اصل مال و ده تومان بابت سود این بیست تومان و هشت تومان بابت خمس چهل تومان باقیمانده، باید خمس بدهد.
- به سیّدی که معصیتکار است، اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد، بنابر احوط نمیشود خمس داد، و به سیّدی هم که آشکارا معصیت میکند، اگرچه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد، بهتر این است که خمس ندهند.
- از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن میکند، انسان باید نماز آیات را بخواند و باید بهقدری تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.
- نابینا یا کسی که در زندان است همینقدر که گمان به داخل شدن وقت پیدا کرد، داخل نماز میشود؛ ولی احتیاط در این است که نماز را تأخیر بیندازد تا یقین و یا اطمینان و یا گمان قویتر به داخل شدن وقت پیدا کند. و اشخاص دیگر غیر از نابینا و زندانی که بهواسطه ابر و غبار و مانند اینها توانایی بر تحصیل یقین یا علامات معتبر را ندارند، در صورتی که احتمال میدهند دسترسی به چیزی پیدا کنند که بهواسطه آن علم و یا ظن به وقت پیدا میکنند، احتیاط در تأخیر نماز است. ولی اگر بهخاطر تأخیر، خودبهخود علم و یا ظن به وقت پیدا میشود، احتمال دارد همینقدر که گمان به وقت پیدا کردند، بتوانند نماز بخوانند، ولی اگر عُسر و حرج نباشد احتیاط در تأخیر نماز است.
- کسی که خمس میدهد، هنگام دادن خمس به مجتهد یا نماینده او یا در صورتی که مجاز است، هنگام رساندن خمس به موارد مصرف آن، باید قصد قربت نماید؛ یعنی خمس را به قصد انجام فرمان خداوند و برای نزدیک شدن به او بدهد، ولی اگر دیگری را برای رساندن خمس وکیل کرده باشد، همین که وکیل قصد قربت کند کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر عامل پس از آنکه سرمایه را برای تجارت تحویل گرفت مدتی در تجارت تأخیر انداخت و سرمایه تلف شد ضامن سرمایه است، علاوه گنه کار هم می باشد.
- [آیت الله سیستانی] وقت شروع در نماز آیات برای کسوف و خسوف، موقعی است که خورشید یا ماه شروع به گرفتن میکند، و تا زمانی که به حالت طبیعی برنگشته ادامه دارد (اگرچه بهتر آن است که بهقدری تأخیر نیندازند که شروع به باز شدن کند)، ولی تمام کردن نماز آیات را میتوان تا بعد از باز شدن خورشید، یا ماه تأخیر انداخت.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خمس را می توان از عین مال متعلق خمس بدهد یا از قیمت آن ولی نمی توان از جنس دیگری داد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آغاز سال برای حساب خمس هر کسی اولین درآمد اوست، یعنی اگر کسی شروع به تجارت و کسب و صنعت و زراعت و غیر اینها کند، اولین زمانی که درآمد برای او حاصل می شود اول سال خمس اوست و نمی توان با قصد و نیت آن را جلو یا عقب انداخت و اگر بخواهد اول سال را جلو بیندازد راهش این است که حساب سال خود را زودتر از موعد معین برسد و خمس خود را بپردازد، همان وقت اول سال او خواهد شد.
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد مانعی ندارد.
- [آیت الله سبحانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و همچنین جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آمد، خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد، و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی بدستش آید خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی را ملاک شروع قرار دهد مانعی نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تاخیر بیندازد. و اگر برای دادن خمس؛ سال شمسی قرار دهد؛ مانعی ندارد.
- [آیت الله بروجردی] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس، سال شمسی [را ملاک شروع] قرار دهد، مانعی ندارد.