صدقات
یکی از انواع عطاهای مستحبه، صدقات مستحبه است و ثواب آن بسیار، و فواید آن بی‌شمار است.
اگر پولی پیدا کردیم که صاحبش را نمی شناسیم آیا می توانیم، آن را در صندوق صدقات بیندازیم؟
اگر نشانه ای ندارد که بتوان صاحبش را پیدا کرد، با اذن حاکم شرع، باید به فقیر صدقه داد، علی الاحوط.
اگر نشانه ای ندارد که بتوان صاحبش را پیدا کرد، با اذن حاکم شرع، باید به فقیر صدقه داد، علی الاحوط.
عنوان سوال:
اگر پولی پیدا کردیم که صاحبش را نمی شناسیم آیا می توانیم، آن را در صندوق صدقات بیندازیم؟
پاسخ:
اگر نشانه ای ندارد که بتوان صاحبش را پیدا کرد، با اذن حاکم شرع، باید به فقیر صدقه داد، علی الاحوط.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می توان پولی را که به عنوان ذخیره ی صندوق قرض الحسنه باقی می ماند، به صورت سپرده نزد بانکی گذاشت تا بهره آن جهت هزینه های صندوق قرض الحسنه استفاده شود؟
- دیدن عکس کودکی بانوانی که نامحرم هستند و آن ها را می شناسیم، مجاز است؟
- آیا اگر قبل از تکبیرة الاحرام، دست ها را بالا ببریم و بعد تکبیر بگوییم، سپس دست ها را بیندازیم، کفایت می کند؟
- آیا جایز است غیر سیّد کفارات و مظالم و صدقات خود را به سیّد بدهد؟
- در صندوق ذخیره فرهنگیان ماهانه 5% از حقوق کارمندان را کسر می کنند و دولت هم به همین مقدار اضافه می نماید و این صندوق فعالیت اقتصادی داشته و سود آن نیز به این مبلغ افزوده می شود و در پایان مدت خدمت، کلیه پول و سود ده ساله را به کارمند می دهند، سؤال این است که این سود و اصل پول کسر شده و پولی که دولت می دهد، خمس دارد یا خیر؟
- صندوق قرض الحسنه ای بین چند نفر دایر بود. هر یک از آن ها اگر پولی داشت، در آن جا می گذاشت تا در کارهای خیر از قبیل مجالس عزاداری و... صرف شود. بعضی از آن پول به عنوان قرض الحسنه گرفته اند و بعضی از مشترکین معلوم نیست کجا هستند و اکنون آن صندوق قرض الحسنه، وجود خارجی ندارد و بعضی از آن افراد از دنیا رفته اند. شخصی که از آن صندوق قرض الحسنه گرفته بود نمی داند به کجا پس بدهد، در حالی که خودش هم در آن جا پول داشته است. مرقوم فرمایید این پول را کجا صرف کند؟
- گاهی برای نماز خواندن بر میتی که نمی شناسیم دعوت می شویم، خواندن عبارت "اللهم انا لانعلم منه الا خیرا" در مورد او آیا دروغ محسوب می شود؟
- آیا به صندوق قرض الحسنه ای که با آن تجارت می کنند و درآمد آن به نفع خود صندوق است و ملک شخصی و قابل ارث نمی باشد، خمس تعلّق می گیرد؟
- برای اقامه نماز وارد مسجدی می شویم و می بینیم که نماز جماعت بر پا شده است. با توجه به این که امام جماعت را نمی شناسیم، می توانیم به او اقتدا کنیم یا خیر؟
- در حسابرسی سالانه صندوق قرض الحسنه مقداری پول اضافه آمده است، آیا به این مبلغ خمس تعلق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] پول موجود در صندوق صدقات منازل
- [آیت الله خامنه ای] ریختن صدقات واجب و مستحب در صندوق کمیته امداد
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در دوران نوجوانی پولی را از جیب رفیقش به قصد دزدی در آورده است ولی حالا که به سن جوانی رسیده است پشیمان شده ، حال اگر پول را به صاحبش برگرداند آبرویش پیش آن شخص که با هم رفیق بودند می رود ، آیا به نظر حضرت عالی می تواند آن را به صندوق صدقات و یا به فقیر بدهد ؟
- [سایر] میخواستم بدانم آداب صدقه دادن چیست؟ زیرا در خانواده وقتی کسی پول صدقه میدهد آنرا بر سر اعضای خانواده میچرخاند بعد به صندوق صدقات میاندازد!
- [آیت الله خامنه ای] آیا دادن صدقات به گدایانی که درب منازل را می زنند یا در خیابانها می نشینند جایز است یا اینکه بهتر است به یتیمان و مساکین داده شود و یا با ریختن آنها در صندوق صدقات در اختیار کمیته امداد قرار گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] یک صندوق که وامهایی را در اختیار اعضای خود قرار می دهد، ولی برای دادن وام شرط می کند که متقاضی وام، مبلغی پول را به مدت سه یا شش ماه در صندوق بگذارد و بعد از گذشت این مدت به مقدار دو برابر پولی که به صندوق سپرده است به او وام می دهد و بعد از آنکه همه وام را پرداخت کرد، پولی که قبلاً در صندوق گذاشته بود به او مسترد می شود، این کار چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا در روز قیامت انسانها اقوام خود را می شناسیم ؟
- [آیت الله نوری همدانی] در بعضی از مساجد پولهایی به عنوان فطره و یا صدقات و غیره در صندوق جمع آوری می شود ، آیا می توان وجوه مذکور را در اموری راجع به مسجد از قبیل تعمیرات و یا مصرف آن در کلّیه چیزهای مربوط به مسجد صرف و خرج نمود یا خیر ؟
- [سایر] آیا روز قیامت که می شود ما بستگانمان را می شناسیم یا خیر توضیح دهید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم اجناس مردم که از مدّتها پیش جهت تعمیر در نزد تعمیرکار می باشد و برای تحویل گرفتن آن هیچ اقدامی نشده است، چیست؟ آیا تعمیرکار می تواند اجناس مذکور را تعمیر نموده و آن را فروخته، دست مزد خود را کسر کرده و بقیّه را به صندوق صدقات بریزد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر تا یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، چنانچه در غیر حرم مکه پیدا کرده، میتواند از طرف صاحبش صدقه بدهد یا بهعنوان امانت برای صاحبش نزد خود نگهداری کند، یا به حاکم شرع بدهد یا برای خود بردارد و قصد کند که اگر صاحبش پیدا شد عوض آن را به او بدهد؛ و اگر در حرم مکه پیدا کرد، چنانچه قصد ندارد که بهعنوان امانت نگه دارد، ظاهر این است که صدقه میدهد.
- اگر بداند مالی را که عاریه کرده غصبی است، باید آن را به صاحبش برساند و نمیتواند به عاریهدهنده بدهد.
- اگر در نماز چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهر باشد که مساوی یا جلوتر از قبر ایستادن بیاحترامی نشود اشکال ندارد، ولی صندوق شریف و ضریح و پارچهای که روی آن افتاده برای فاصله شدن کافی نیست.
- اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یا ولیّ او بدهد و بعد آن چیز تلف شود، عاریهکننده ضامن نیست، و در غیر این صورت ضامن است، اگرچه مثلاً آن را به جایی ببرد که صاحبش معمولاً به آنجا میبرده؛ مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد.
- مالی را که انسان پیدا می‌کند، اگر نشانهای نداشته باشد که بهوسیله آن صاحبش پیدا شود، و حیوان هم نباشد و ارزش آن از یک درهم، یعنی 12.6 نخود نقره سکهدار کمتر نباشد، میتواند از طرف صاحبش صدقه دهد؛ و یا به حاکم شرع بدهد.
- فروختن مال غصبی باطل است، و فروشنده باید پولی را که از خریدار گرفته به او برگرداند.
- اگر به حیوان حلالگوشت کسی زخم بزند، یا چیزی از بدن آن را ببُرد، باید تفاوت قیمت سالم و معیوب آن را به صاحبش بدهد.
- اگر چیزی را که عاریه گرفته نجس شود، اگر بداند که صاحبش آن چیز را در خوردن و آشامیدن استعمال می کند ، واجب است به او بگوید .
- اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند، و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
- نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اینها که برای واردین آماده است، اشکال ندارد، مگر اینکه انسان بداند یا نشانههایی در کار باشد که گمان کند صاحبش به نماز خواندن او راضی نیست. و جاهای دیگر که ملک کسی می‌باشد نیز در این مسئله مانند این مکانهای عمومی است که در صورتی نماز صحیح نیست که بداند و یا نشانههایی در کار باشد که گمان کند صاحبش راضی نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] ایجاد جلسه برای قمار و نشستن در آن جلسه و یاد دادن قمار و یادگرفتن آن و مانند اینها حرام است، و اگر پولی از این راه به دست آورد مالک نمیشود و باید به صاحبش رد کند. صفحه 421
- [آیت الله بروجردی] اگر از بچّهی نابالغ چیزی بخرد، یا چیزی به او بفروشد، باید جنس یا پولی را که از او گرفته به صاحب آن بدهد، یا از صاحبش رضایت بخواهد و اگر صاحب آن را نمیشناسد و برای شناختن او هم وسیلهای ندارد، باید چیزی را که از بچّهی گرفته، از طرف صاحب آن مظالم بدهد.
- [آیت الله سیستانی] خوردن گوشت اسب ، و قاطر ، و الاغ ، مکروه است ، و اگر کسی با آنها نزدیکی کند ، گوشت آنها حرام میشود ، و همچنین شیر آنها و نسل بعد از وطی آنها بنابر احتیاط واجب ، و بول و سرگین آنها نجس میشود ، و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر بفروشند ، و بر واطی اگر صاحبش نباشد لازم است قیمتش را به صاحبش بدهد ، و پولی که از فروشش بدست میآید برای واطی است ، و اگر با حیوانی که گوشتش معمولاً مورد استفاده است ، مانند گاو و گوسفند و شتر نزدیکی کند ، بول و سرگین آنها نجس میشود و خوردن گوشت آنها حرام است ، و همچنین است بنابر احتیاط واجب آشامیدن شیر آنها ، و نسل بعد از وطی آنها ، و باید آن حیوان را بکشند و بسوزانند ، و کسی که با آن وطی کرده ، اگر صاحبش نباشد پول آن را به صاحبش بدهد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد، بعد صاحبش پیدا شود، بنابراحتیاط واجب باید عوض آن را به او بدهد، همچنین اگر مالی که صاحبش را نمی شناسد به نیت صدقه از جانب صاحبش بدهد و بعد صاحبش پیدا شود و راضی نشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بداند مالی را که عاریه کرده غصبی است، باید آن را به صاحبش یا ولیّ یا وکیل صاحبش برساند و نمیتواند به عاریهدهنده بدهد.
- [امام خمینی] مالی که انسان پیدا می‌کند اگر نشانهای نداشته باشد که به واسطه آن، صاحبش معلوم شود، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که سیّد نیست میتواند به سیّد صدقه مستحبّی بدهد چنانکه میتواند غیر از زکات مال و زکات فطره صدقات واجب نظیر کفّارات و نذورات را به او بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر تا یک سال اعلان کند و صاحب مال پیدا نشود در صورتی که ان مال را در غیر حرم مکه پیدا کرده باشد می تواند ان را برای صاحبش نگه دارد که هر وقت پیدا شد به او بدهد یا از طرف صاحبش به فقرا صدقه بدهد یا برای خود بردارد ولی هرگاه صاحبش پیدا شد حق دارد بگیرد و اگر ان مال را در حرم پیدا کرده باشد باید از طرف صاحبش به فقرا صدقه بدهد
- [آیت الله علوی گرگانی] جائزهای را که بانک یا صندوق قرض الحسنه به بعضی از کسانیکه در صندوق پس انداز حساب دارند میدهد، چون برای تشویق مردم ازخودش میدهد وضرر آن به کسی نمیرسد، حلال است. حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است
- [آیت الله اردبیلی] کسی که چند رشته کسب دارد، مثلاً اجاره ملک میگیرد و خرید و فروش و زراعت نیز می‌کند، چه برای هر رشته، سرمایه و دخل و خرج و حساب صندوق جداگانه داشته باشد و چه دخل و خرج و حساب صندوق آنها یکی باشد، میتواند همه را آخر سال یک جا حساب کند و اگر نفع داشته باشد، خُمس آن را بدهد.