اعلان
آشکار کردن را اعلان گویند. اعلان در باب‌های طهارت، زکات، نکاح و شهادات مطرح شده است.
ساعتی را پیدا کردم و چند نوبت نیز آن را اعلان نموده و صاحبش پیدا نشد، حالا تکلیف من چیست؟
اگر تا یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، می تواند از طرف صاحبش صدقه بدهد یا به عنوان امانت برای صاحبش نزد خود نگهداری کند، یا به حاکم شرع بدهد یا برای خود بردارد و قصد کند که اگر صاحبش پیدا شد، عوض آن را به او بدهد.
اگر تا یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، می تواند از طرف صاحبش صدقه بدهد یا به عنوان امانت برای صاحبش نزد خود نگهداری کند، یا به حاکم شرع بدهد یا برای خود بردارد و قصد کند که اگر صاحبش پیدا شد، عوض آن را به او بدهد.
عنوان سوال:
ساعتی را پیدا کردم و چند نوبت نیز آن را اعلان نموده و صاحبش پیدا نشد، حالا تکلیف من چیست؟
پاسخ:
اگر تا یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، می تواند از طرف صاحبش صدقه بدهد یا به عنوان امانت برای صاحبش نزد خود نگهداری کند، یا به حاکم شرع بدهد یا برای خود بردارد و قصد کند که اگر صاحبش پیدا شد، عوض آن را به او بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که نذری با وقت معینی نموده، اگر در آن وقت معین، آن را ادا نکند، تکلیف چیست؟
- اگر در مال غصبی به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود، مثلاً زمینی را احیا کرده یا آن را بسازد یا طلا را گوشواره کرده باشد و یا اتومبیلی را تعمیر نموده باشد و.... چنان چه صاحبش مال را به همین صورت طلب کند، آیا می توان هزینه های انجام گرفته برای آن را از وی طلب نمود؟ و اگر آن را به صورت اوّل خواست، تکلیف چیست؟
- شخصی نه اهل نماز و نه روزه است، در حین صحبت با همکارانش و یا هنگام خشم، نعوذ باللّه نسبت به خداوند متعال فحّاشی نموده است و بار دوم تکرار نموده است و گفته است چه کسی آخرت را دیده، تکلیف شرعی ما در این باره چیست؟ مرقوم فرمایید؟
- خانم حامله ای به قصد خودکشی اقدام به رگ زنی کرده است. فورا وی را به پزشک رسانده و معالجه کرده اند و وی از مرگ نجات یافته است امّا حمل را سقط نموده است، تکلیف چیست؟
- کسی در زمان حیات خود لباسی را به فقیری که لباس پاک نداشته، داد تا نماز بخواند. او لباس را نبخشیده بود، اما آن شخص فراموش کرد لباس را برگرداند و مدتی با آن نماز خواند. اکنون که جهت برگرداندن لباس مراجعه می کند متوجه می شود آن فرد، فوت نموده است. تکلیف نمازهایی که او با آن لباس خوانده چیست؟
- اگر عده ای از علما که توانایی تشخیص مجتهد اعلم را دارند فردی را معرفی نمایند، امّا خود انسان به اعلمیّت فرد دیگری یقین داشته باشد و یا ببیند جمع دیگری از علما، مجتهد دیگری را معرفی نموده اند، تکلیف چیست؟
- زخمی را پس از خشک شدن محل زخم تطهیر کرده و یقین به طهارت آن پیدا نموده ام؛ اما پس از مدتی متوجه شدم که هنوز محل زخم خونی بوده است، تکلیف عبادات و لباس ها و وسایلی که در این مدت با آن در ارتباط بوده ام چیست؟
- 1) زنی حدود 40 سال پیش نوه ی دختری خود را شیر کامل داده و این پسر شیرخواره، وقتی به سنّ بلوغ رسیده با یکی دیگر از نوه های دختری زن شیرده ازدواج نموده است. با توجّه به این که زن و شوهر اوّلی یعنی پدر و مادر آن نوه ی دختری بر یکدیگر حرام هستند، تکلیف این دو نفر یعنی دو نوه ی دختری چیست؟
- افراد ییلاق نشین، در سابق مسافت بین ده ییلاق را با اسب و شتر می آمدند و در بین راه چندین روز بلکه گاهی یک ماه در یک جا می ماندند و در نتیجه، روزه شان را می گرفتند؛ ولی اکنون همین مسافت را در مدت خیلی کم با ماشین طی نموده و چندین ساعته به مقصد خود می رسند. آیا تکلیف آنان در بین راه، تمام است یا شکسته؟
- فردی مقداری شراب با درصد بیش از مقدار حدّ متعارف به 3 نفر فروخته است. یکی از خریداران بعد از مصرف خمر فوت نموده است، یکی نابینا و نفر سوم فلج شده است. در مورد میزان جرم و مسؤولیّت فروشنده بفرمایید. 1) در صورت اطّلاع از میزان بالای الکل موجود در شراب، آیا جنایت عمدی است؟ 2) در صورت عدم اطّلاع از مطلب فوق، جنایت چیست و تکلیف چه می باشد؟ 3) آیا علم و جهل مصرف کننده ها به بالا بودن میزان الکل تأثیری دارد؟ 4) آیا علم مصرف کننده ها به حرمت شرب خمر و بطلان این معامله نقشی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از یک سال اعلان کردن، صاحب مال پیدا نشود و مال را به عنوان امانت برای صاحبش نگهداری کند و مال از بین برود تکلیف چیست؟
- [آیت الله خوئی] نماز عشا را عمداً یا نسیاناً نخوانده خوابید، یا خوابید و تصمیم داشت بعد از ساعتی برخیزد تا صبح بیدار نشد وظیفهء فردا چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالی را که پیدا کرده ام را باید به چه طریقی اعلان کنم تا صاحبش را پیدا کنم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که بعد از اعلان به مدت یک سال از صاحب چیز گمشده خبری نشود تکلیف چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که بعد از اعلان به مدت یک سال از صاحب چیز گمشده خبری نشود تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] استفاده از آئینه ماشینی که در کنار خیابان پارک شده و یا ساعتی که به دیوار مغازه نصب شده، در حالی که نمیدانیم صاحبش راضی است یا خیر چه صورت دارد؟
- [آیت الله خوئی] بعضی از مسگرها معمولاً دو یا سه نوبت در دوره سال برای معاملات اجناسشان مسافرت به دهات میکنند و در هر نوبت یک ماه یا قدری بیشتر در مسافرت هستند و این مسافرتها گاهی چندان فاصله می‌شود، مقتضی است تکلیف امثال آنها را راجع به قصر و تمام بودن نمازشان بفرمائید؟ و اگر در دوره سال فقط یک نوبت اینطور مسافرتی داشته باشند تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی نذر کرد در مسافرت مشهد مقدّس روزه بگیرد، لکن در آنجا شرایط برایش فراهم نشد، تکلیف او چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی حدود ده سال قبل برای حجّ بیت الله الحرام ثبت نام نموده لیکن در سال 66 به رحمت ایزدی پیوست امسال نوبت حجّ آن مرحوم رسیده است مستدعی است تکلیف ورثه و بری شدن ذمّه آن مرحوم را بیان فرمایید از طرف دیگر تصرّف در این وجه چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی حدود ده سال قبل برای حجّ بیتالله الحرام ثبتنام نموده لیکن در سال 66 به رحمت ایزدی پیوست امسال نوبت حجّ آن مرحوم رسیده است مستدعی است تکلیف ورثه و بری شدن ذمّه آن مرحوم را بیان فرمایید از طرف دیگر تصرّف در این وجه چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه چیزی را که پیدا کرده نشانهای دارد که بهوسیله آن میتواند صاحبش را پیدا کند، در صورتی که قیمت آن در زمان برداشتن آن کمتر از یک درهم نباشد، واجب است از همان وقت اعلان کند؛ یعنی تا یک سال در محل اجتماع مردم بگوید یا بنویسد و در محل مناسب نصب کند.
- اگر در بین سالی که اعلان می‌کند مال از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی یا زیادهروی کرده باید عوض آن را به صاحبش بدهد، وگرنه چیزی بر عهده او نخواهد بود، ولی اگر قبل از تمام شدن سال برای خودش بردارد و تلف شود، ضامن است.
- هرگاه چیزی را پیدا کند که اگر بماند فاسد می‌شود، میتواند آن را قیمت کند و برای خود بردارد، و میزان، قیمت زمانی است که در آن تصرف مینماید، و تمام وظایفی که برای اصل مال بود، از قبیل اعلان و سایر وظایف، در اینجا برای عوض مال ثابت است، و میتواند به حاکم مراجعه کرده و از او کسب تکلیف نماید.
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند، ولی صاحبش را بشناسد، در صورتی که انسان بداند چیز معینی مال او است و شک کند که بیشتر از آن مال هم مال او هست یا نه، باید چیزی را که یقین دارد مال او است به او بدهد، و احتیاط در این است که با او در مقداری که احتمال میدهد مال او باشد مصالحه نماید، در صورتی که مصالحه ممکن باشد، و اگر مصالحه ممکن نشد بنابر اظهر دادن زیادتر از مقداری که یقین دارد مال اوست، بر این شخص واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر بعد از آنکه یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعدی یعنی زیاده روی هم ننموده ضامن نیست ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد; یا برای خود برداشته باشد، اگر صاحب مال راضی نشد باید مثل و یا قیمت آن را بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از یک سال اعلان کردن، صاحب مال پیدا نشود و مال را به عنوان امانت برای صاحبش نگهداری کند و مال از بین برود چنانچه در نگهداری آن کوتاهی، یا زیاده روی نکرده باشد ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه دهد اگر صاحبش پیدا شد و به صدقه دادن راضی نشد باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله سیستانی] هرگاه چیزی را پیدا کند که تا یک سال نمیماند ، باید تا آخرین زمانی که باقی میماند البته با حفظ تمام خصوصیاتی که در قیمتش دخالت دارند آن را حفظ کند ، و احتیاط واجب آن است که در طی این مدت او را اعلان کند ، و چنانچه صاحبش پیدا نشد میتواند قیمت آن را معیّن کند و برای خود بردارد ، و میتواند بفروشد و پولش را نگهدارد ، و در هر دو صورت باید اعلان را ادامه دهد ، و اگر صاحبش پیدا شد قیمت آن را به او بدهد ، و اگر تا یک سال صاحبش پیدا نشد باید به آنچه در مسأله (2538) گفته شد عمل نماید .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از آن که یکسال اعلان کرد وصاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده وتعدّی یعنی زیادهروی هم ننموده، ضامن نیست ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد یا برای خود برداشته باشد، در هر صورت ضامن است اگر صاحب مال به عنوان صدقه قبول نکند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از آنکه یکسال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود ، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعّدی یعنی زیاده روی هم ننموده ، ضامن نیست ؛ ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد ؛ یا برای خود برداشته باشد ، در هر صورت ضامن است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بعد از آن که یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود، چنان چه در نگهداری آن کوتاهی نکرده، و تعدی یعنی زیاده روی هم ننموده ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد یا برای خود برداشته باشد، ضامن است.
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از آن که یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعدّی یعنی زیاده روی هم ننموده ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد، یا برای خود برداشته باشد، در هر صورت ضامن است.
- [امام خمینی] اگر بعد از آن که یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعدی یعنی زیادهروی هم ننموده ضامن نیست ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد، یا برای خود برداشته باشد، در هر صورت ضامن است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بعد از آنکه یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد؛ مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود؛ چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعدی یعنی زیاده روی هم ننموده؛ ضامن نیست؛ ولی اگر برای خود برداشته باشد ضامن است و اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد؛ صاحبش مخیر است بین آنکه به صدقه راضی شده یا عوض مالش را مطالبه کند و ثواب صدقه برای تصدق کننده باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از آن که یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری کند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعدی یعنی زیادهروی هم ننموده، ضامن نیست، ولی اگر برای خود برداشته باشد ضامن است. و اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد صاحبش مخیر است بین آنکه به صدقه راضی شده یا عوض مالش را مطالبه کند و ثواب صدقه برای تصدق کننده باشد.