اقدام
اِقْدام، قاعده‌ای در فقه امامیه که در ابواب گوناگون معاملات جاری است و بر پایه آن، اقدام به معامله فاسد، موجب ضمان می‌گردد.
زمین بایری که سال ها در آن کشت نشده است، به نام کسی است و آن شخص مدّت بیست و پنج سال است فوت نموده است. ورثه ی آن مرحوم هم در این مدّت به عمران و آبادی زمین مذکور اقدام نکرده اند. چنان چه یکی از ورّاث یا شخص دیگری آن را به حدّ بهره برداری آباد کند، مالک آن زمین می شود؟
اگر زمین قبلاً آباد و ملک متوفّی بوده، فعلاً مال ورثه است و تصرّف در آن باید با رضایت همه ی آن ها باشد و به احیا مالک نمی شود و می توانند از ورثه یا ولیّ غایب از ورثه اجاره نمایند.
اگر زمین قبلاً آباد و ملک متوفّی بوده، فعلاً مال ورثه است و تصرّف در آن باید با رضایت همه ی آن ها باشد و به احیا مالک نمی شود و می توانند از ورثه یا ولیّ غایب از ورثه اجاره نمایند.
عنوان سوال:
زمین بایری که سال ها در آن کشت نشده است، به نام کسی است و آن شخص مدّت بیست و پنج سال است فوت نموده است. ورثه ی آن مرحوم هم در این مدّت به عمران و آبادی زمین مذکور اقدام نکرده اند. چنان چه یکی از ورّاث یا شخص دیگری آن را به حدّ بهره برداری آباد کند، مالک آن زمین می شود؟
پاسخ:
اگر زمین قبلاً آباد و ملک متوفّی بوده، فعلاً مال ورثه است و تصرّف در آن باید با رضایت همه ی آن ها باشد و به احیا مالک نمی شود و می توانند از ورثه یا ولیّ غایب از ورثه اجاره نمایند.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] مرحوم پدرم چهل سال قبل زمینی را خریداری نموده وچند سال است که زمین را به فردی اجاره داده ام، اکنون که زمان تحویل این زمین می باشد، مستأجر مدعی است که زمین وقف افراد مذکور بوده، آیا قول وی پذیرفته می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زمینی در حدود سی سال قبل جهت تأمین مسکن مجّاناً به گروهی ازفرهنگیان واگذار شد، ولی چون موقعیّت زمین مذکور جهت تهیه مسکن تا سالها بعد اجازه نمی داد که در آن ساختمان مسکونی به وجود آید ناچار پس از چندین سال اقدام به خرید منزل نموده اند اکنون زمین مذکور چنانچه به فروش برسد یا تبدیل به ساختمان شود وجهی که از بابت فروش زمین مذکور عاید می گردد مشمول پرداخت خمس می گردد؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی ثُلث مال خود را چند قطعه زمین معین کرده که تا بیست سال بعد از وفات او منافع آن طبق وصیت برای او به مصارف معینه صرف شود و بعد از بیست سال بین ورثه کما فرض اللَّه تقسیم گردد، ورثه موصی در بین این بیست سال یکی بدون وارث و یکی با وارث وفات نموده، آیا مورد ثُلث بین ورثه موصیِ مذکور تقسیم خواهد شد، یا آن که ورثه موصی له به جای او خواهد بود؟
- [آیت الله جوادی آملی] سلام علیکم احتراماً ضمن آرزوی سلامتی و طول عمر با برکت برای آن وجود شریف، شخصی در سن میانسالی در زمان حیات خود و در کمال صحت و سلامت تمام اموال خود را با تمام اختیارات به صورت ثبتی و قانونی جهت صرف در امور خیریه به اینجانب واگذار و از ملکیت خویش خارج و در زمان حیات و ممات از خود و وارث سلب اختیار نموده و مواردی که میبایست در امر خیر صرف شود را به صورت کتبی برای اینجانب مرقوم نموده است (از جمله رفع احتیاجات وارث). علیهذا با عنایت به فوت شخص مورد نظر و سلب اختیاری که از خود و ورثه در زمان حیات و ممات خویش نموده و با توجه به اینکه کلیه اموال آن مرحوم قانونا و رسماً بنام اینجانب بوده و شخص مرحوم مقروض نیز می‌باشد، نظر مبارک را در مورد ذیل مرقوم فرمایید. 1. آیا اموال متعلق به ورثه بوده یا اینجانب میبایست مطابق نظر مکتوب آن مرحوم (صرف در امور خیریه) عمل نمایم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی چند سال است فوت نموده و دارای اولاد نبوده و برادرش وارث او بوده و تمام ماترک او را ارث برده و یک باب خانه او را بعد از فوت او وقف حسینیه کرده که در آن عزاداری حضرت سیدالشهداء 7 بشود لکن هوائی خانه مال شخص متوفی است و مالک زمین کسی دیگر است و واقف از مالک زمین اجازه نگرفته و هنوز هم رضایت ندارد و چون خانه مزبور کوچک و ظرفیت برای اجتماع مردم را ندارد لذا کمتر اجتماع میشود و فعلاهم در معرض خرابی است و در جوار آن خانه زمینی قرار دارد در این صورت میشود خانه مزبور را که وقف شده با زمین مذکور که در جنب خانه است معاوضه کرد یا نه چون زمین مزبور خیلی بیشتر از آن خانه موقوفه است؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی چندین قطعه زمین را به وکالت از مالک آن با اسناد عادی فروخته و مالک با وکیل قرار گذاشته که به هیچکدام از خریداران سند رسمی داده نشود، بعد از فوت مالک، ورّاث او با اقرار به ملکیّت خریداران نسبت به زمین ها، ادعا می کنند که مسئولیت دادن سند رسمی به آنان با وکیل است و در حال حاضر با آنکه او پول زمین ها را در آن زمان دریافت کرده و تحویل مالک داده است ولی سند رسمی و قیمت فعلی آن را از او مطالبه می کنند. با توجه به این مطالب آیا مسئولیت ثبت اسناد رسمی به نام خریداران با ورثه است یا وکیل؟ و آیا ورثه حق مطالبه قیمت یا مابه التفاوت قیمت آن زمان با قیمت کنونی را از او دارند؟
- [آیت الله اردبیلی] سال گذشته پدر اینجانب به رحمت ایزدی پیوست واینجانب رابعنوان پسر ارشد وارث خود منصوب نموده وصیت نموده که اینجانب ثلث اموال ان مرحوم را در امور خیریه بنا به تشخیص خود مصرف نمایم، از آنجاییکه بنده دارای 4 خواهر و2 برادر می باشم وهریک نظرات متفاوتی در خصوص مصرف ثلث مال دارند و احتمال می دهم که این موضوع باعث اختلاف در خانواده گردد آیا اینجانب اجازه دارم که ثلث مال را به هریک از ورثه به نسبت سهم ارث واگذار نمایم که خود وراث به تشخیص خود عمل کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دو نفر در زمین زراعتی مشترک بوده، و به صورت مشاع از آن بهره می بردند، امّا یکی از این دو شریک برای مدّتی سهم خود را در اختیار شریک دیگر قرار می دهد، و او در تمام این مدّت بر اساس توافق صورت گرفته روی زمین کار کرده، و پس از دریافت حقّ الزّحمه خود، مابقی را به شریک می پرداخته، و در مدّتی که زمین در تصرّف او بوده چندین نهال نیز غرس نموده است. اکنون که شریکش زمینش را تحویل گرفته، شخص مذکور نسبت به درخت هایی که در غیاب شریکش، کاشته ادّعای مالکیت نموده، و مدّعی است که چون نهال ها را وی کاشته، درخت ها مال اوست و شریکش سهمی ندارد امّا شریکش با این استدلال که چون نهال ها در زمین مشترک قرار گرفته، و از آب مشترک آبیاری شده و رشد یافته، پس من هم در درخت سهیم هستم. علاوه بر آن، تعدادی از این نهال ها به صورت خودرو و در لابلای درختان روییده و شخص فوق در روییدن آنها نقشی نداشته است، و تعدادی دیگر را مالک زمین پس از قطع درختانی که شریکش کاشته بوده، خود غرس کرده است. لطفاً بفرمایید: چه کسی مالک درختان مذکور است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از پسرهای یک خانواده زرتشتی در سال 62 به عنوان یکی از مهره های تقریباً مهمّ چریکهای فدایی دستگیر و زندانی می شود. ایشان در زندان توبه کرده و پس از گرایش به اسلام و نیز پس از تحمّل مدّت زندانی آزاد می شود. در سال 66 پدرش فوت می کند و در سال 68 شخص مورد نظر سهم الارث خود را می گیرد و غیر منقول را رسماً منتقل می کند. اکنون با راهنمایی یکی از وکلای دادگستری به استناد این حکم که (کافر از مسلم ارث نمی برد و اگر در بین ورثه متوفای کافری مسلم باشد ورّاث کافر ارث نمی برند اگر چه از لحاظ طبقه و درجه مقدّم بر مسلم باشند) اقدام به طرح شکایت علیه مادر و خواهر و برادرش کرده است. بفرمایید آیا غیر از وارث مسلمان بقیّه ورثه هم ارث می برند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مسجدی را بنا کرده و حدود اربعه آن را هم مشخّص نموده است، پشت این مسجد زمین دیگری داشت، به فکر افتاد در آن زمین، ساختمانی مثل رستوران یا حمّام درست کند و مسئولیّت آن بعهده خودش باشد و درآمد آن را صرف مسجد نماید، شروع به ساختن کرد و چند ستون آهنی بر پا کرده و دیگران هم در این بنا کمک کردهاند، قبل از تکمیل آن، این شخص مرد و حال آن که درباره این زمین و ساختمان نوشتهای مبنی بر وقف بودن نیست و شهود هم وجود ندارد، اکنون ورثه برای تصرّف آن اقدام نمودهاند، تکلیف این زمین چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
مسئله مرتبط یافت نشد