ظاهری
احکام ظاهری، احکام مستفاد از اماره یا اصل عملی ، یا احکام مستفاد از اصول عملی ، برای مکلّف شاکّ یا جاهل به حکم واقعی را می‌گویند.
آبی که شکل و مشخصات ظاهری منی را دارد ولی انسان شک می‌کند که آیا تمامی علائم سه گانه را داشته یا نه، در حکم منی است یا خیر؟
در فرض سؤال حکم منی را ندارد.
در فرض سؤال حکم منی را ندارد.
عنوان سوال:
آبی که شکل و مشخصات ظاهری منی را دارد ولی انسان شک می‌کند که آیا تمامی علائم سه گانه را داشته یا نه، در حکم منی است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در صورتی که از روی علائم سه گانه (فشار و شهوت و سست شدن بدن) نتوان منی و غیر منی را تشخیص داد، آیا از روی علائم ظاهری همچون رنگ و غیره میتوان تشخیص داد؟
- آبی که دو نشانه از نشانه‌های مذکور را داشته باشد و یک نشانه را نداشته باشد یا انسان شک کند که آن یک نشانه را نیز دارد یا خیر (در صورتی که آن شخص مریض نباشد) در حکم منی است یا نه؟
- جوانی است مجرّد 18 الی 19 ساله که دچار عارضهای است به این شکل: وقتی به توالت میرود و بعد از ادرار و استبراء و بعد از بلند شدن پس از چند دقیقه مایعی از محلّ ادرار بیرون میآید و یقین پیدا می‌کند ادرار است اما بعد از شستشو باز هم ادامه مییابد، ناگفته نماند به دکتر رفته ولی خوب نشده و طبق آزمایش بدن سالم بوده است. و همچنین هر روز بدون اینکه که به توالت رفته باشد مایعی بیرون میآید که شک دارد که آیا ادار است یا منی تا غسل انجام دهد. و الآن سه یا چهار ماه به این درد مبتلا میباشد و واقعاً برای او موجب حرج شده است، تکلیفش در مورد نماز، روزه و غسل و یا غیره چیست؟
- قبل از ادغام نیروهای سه گانه (شهربانی، کمیته، ژاندارمری) در هنگ ژاندارمری سابق قم واقع در خیابان امام خمینی (ره) ساختمان نسبتاً با شکوه با مشخصات مسجد (دو مناره، محراب، کاشی کاری و تزئینات مربوطه در دو طبقه) با نظر ریاست سازمان عقیدتی سیاسی ژاندارمری کل کشور که نماینده و منصوب حضرت امام خمینی قدس سره بودند طراحی و ساخت این بنا با گلنگ زنی توسط ایشان آغاز و با همت و پیگیری ریاست عقیدتی سیاسی هنگ و جذب کمک از متدینین و افراد خیر ادامه یافت و تا زمان ادغام حدود 70% پیشرفت اشت لیکن از آن زمان تا بحال عملاً ادامه کار این بنای مذهبی و مقدس متوقف گردیده است. از آنجائیکه به خواست خداوند مصمم هستیم به نوبه خود کار را ادامه داده و انشاء الله به پایان برسانیم. در اینجا دو مسئله به نظر میرسد که فتوی و نظر مبارکتان راهگشا و روشن کننده خواهد بود: 1- زمین فوق الذکر دولتی بوده در عین حال یک مقام روحانی مأذون از قبیل حضرت امام (ره) کلنگ این بنا را به عنوان مسجد زده است. در جهت تقویت عنوان (مسجدیت) این بناء از حضرتعالی استدعا داریم حکم (مسجد بودن) را کتبا تنفیذ یا حسب نظر مبارکتان صادر فرمائید. 2- آیا طبقات فوقانی و تحتانی شبستان (مسجد) حکم مسجد را دارد یا خیر؟ بدین معنی که آیا میتوان در طبقات مذکور زائر سرا، توالت، دستشوئی و... که مورد سکونت یا عبور عمومی دارد ایجاد نمود یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی قصد دارد بعد از انجام اعمال سه گانه منی، جهت انجام اعمال پنج گانه به مکّه برود، ولی می داند اگر به مکّه برود چند ساعت از بیتوته ابتدای شب منی را درک نمی کند. وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اخیراً جمرات سه گانه را به شکل بیضی بزرگی درآورده اند که در وسط آن به جای ستون سابق دیواری به طول 25 متر و ارتفاع 5 متر احداث کرده اند; تکلیف رمی چه خواهد شد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر حاجی اول صبح روز دوازدهم جمرات سه گانه را رمی کرد و سپس به مکه بازگشت، آیا بر او واجب است که قبل از زوال به منی بازگردد؟
- [آیت الله بهجت] عادت خود ارضایی را ترک کرده ام اما با یک مختصر شهوت بدون داشتن شرایط سه گانه، منی از من خارج می شود. آیا در این شرایط غسل بر من واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا رطوبتی که از انسان در حال خواب خارج می شود، حکم منی را دارد؟ با آنکه می دانیم هیچ یک از علامتهای سه گانه (جستن، شهوت و سستی بدن) را ندارد و شخص هم متوجه آن نمی شود مگر وقتی که بعد از بیداری لباسهای زیر خود را مرطوب ببیند.
- [آیت الله بهجت] شخصی در ماه رمضان با خود بازی می کند؛ ولی منی خارج نمی شود و علایم جنب هم در او نیست، بعد از ساعتی بول می کند و مایع سفید رنگی خارج می شود که شک دارد منی هست یا نه، حکم روزه ی این شخص در صورت قصد انزال یا عدم انزال چیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] شخصی در ماه رمضان با خودبازی می کند ولی منی بیرون نمی آید و علائم جنب هم در او نیست بعد از ساعتی بول می کند مایعی سفید رنگ خارج می شود شک دارد منی هست یا نه روزه او باطل است یا نه در صورت بطلان کفّاره دارد یا نه؟
- [آیت الله سیستانی] اگر حاجی جمرات سه گانه را صبح روز دوازدهم رمی کرد، آیا برایش جایز است که به منزلش در مکه بازگردد و سپس پیش از زوال به منی برگردد، تا پس از زوال از آن جا کوچ کند؟ یا آن که کوچ از منی جز پس از زوال جایز نیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان بعد از بول استبراء نکند، پس از مدّتی مثلاً سه ساعت بعد از بول آبی ببیند حکمش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در رکعات نماز شک می‌کند و بعد از مقداری تأمّل، شکّ او تبدیل به گمان می‌شود و بعد از آن، تبدیل به شکّ دیگری میگردد، کدام یک از شکّ اوّل و گمان بعد از آن و شکّ دوّم را باید ملاک عمل خود قرار دهد؟ (مثلاً شک بین سه و چهار می‌کند و بعد گمان به چهار رکعت پیدا می‌کند و بعد گمانش تبدیل به شک بین دو و چهار می‌شود)؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آبی که به اندازة کُر بوده ، اگر انسان شک کند از کُر کمتر شده یا نه ، مثل آب کُر است ، یعنی چیز نجس شده را پاک می کند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمی شود . و آبی که کمتر از کرُ بوده و انسان شک دارد به مقدار کرُ شده یا نه ، حکم آب کُر ندارد .
- اگر رطوبتی از انسان خارج شود و نداند منی است یا بول یا غیر اینها ، چنانچه با شهوت و جستن بیرون آورده و بعد از بیرون آمدن آن ، بدن سست شده ، آن رطوبت حکم منی دارد و اگر هیچ یک از این سه نشانه یا بعضی از اینها را نداشته باشد ، حکم منی ندارد . ولی در زن و مریض لازم نیست آن آب ، با جستن بیرو ن آمده باشد ، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد و بدن سست شود در حکم منی است .
- برای سه چیز بعد از سلام نماز ، انسان باید دو سجدة سهو به دستوری که بعداً گفته می شود بجا آورد : اول : آنکه در بین نماز ، سهواً حرف بزند . دوم: انکه یک سجده را فراموش کند . سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجدة دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت و در سه مورد دیگر هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید : اول : در جائی که نباید نماز را سللام دهد مثلاً در رکعت اول سهواً سلام بدهد . دوم: آنکه تشهد را فراموش کند . سوم : در جائی که باید بایستد اشتباهاً بنشیند یا در جائی که باید بنشیند اشتباهاً بایستد .
- نافلة ظهر و عصر را در سفر نباید خواند ، ئلی ولی نافله عشا را که نماز وُتیره نامیده می شود به نیت اینکه شاید مطلوب خداوند باشد ، می تواند بجا آورد . فضلیت سحر خیزی ونماز شب باید توجه داشت که وقت سحر ، وقت بسیار مبارکی است ، وقت تهجد و عبادت خدا است وقت انس گرفتن با محبوب حقیقی در خلوت شب است ، وقتی است که پیشوایان معصوم اسلام (سلام الله علیهم )مسلمانان را به بیداری و تهجد د ر آن ترغیب می نمودند ، وقتی است که وقتی است که علمای بزرگ و صلحای روزگار همیشه در آن وقت از خواب بر می خاستند و در پیشگاه حضرت حق به نماز خواندن و تلاوت قرآن و استغفار می پرداختند و حل کمشکلات و قضای حوایج مهم خود را در این ساعت از آن ذات مقدس می خواستند و به مقصود می رسیدند .خداوند در دو جای قرآن ، کسانی را که در سحرگاهان به استغفار می پردازند و از خداوند کریم و رحیم بخشایش گناهان خود را می خواهند مورد تمجید قرار داده است .وقت سحربنابر اظهر ، آخرین قسمت از یک ششم شب میباشد .هر چند وقت نماز شب از نصف شب به بعد آغاز می شود و تا طلوع فجر ادامه پیدا می کند ، ولی هر چه به طلوع فجر نزدیکتر باشد ، ثواب بیشتری دارد .برای نماز شب فضلیت های فراوانی و تاکید بسیاری در احادیث اهل بیت عصمت (علیهم السلام) ذکر شده است.حضرت رسول اکرم (صلی الله غلیه وآله وسلم ) در ضمن وصیتهای خود به حضرت امیر المؤمنان (علیه السلام ) فرمودند : ( عَلیکَ بِصَلوهِ اللّیلِ ، بِصلوهِ الّلیلِ ، بِصلوهِ اللّیلِ ) یعنی سه مرتبه فرمودند : نماز شب خواندن را بر خود لازم بشمار . حضرت صاذق (علیه السلام)فرمودند :( شرافت مؤ من در نماز شب خواندن و عزت مؤ من در این است که متعرض اعراض مردم چیزهایی که مردم عنایت به پنهان ماندن آن دارند ، نشود ، به این معنا که تفحص در امور مردم نداشته باشد و غیبت آنان را نکند .) و نیز حضرت صادق (علیه السلام ) فرمودند : ( مال دنیا و فرزندان ، زینت زندگی این دنیا و نماز شب ، زینت آخرت است . ) در احادیث اسلامی برای نماز شب علاوه بر اینکه ثواب و فضیلت فراوان اخروی ذکر شده است ، فواید دنیوی بسیاری نیز برای آن بیان شده است .که حضرت صادق ( علیه السلام ) فرمود : ( نماز شب بخوانید که آن سنت پیغمبر و رسم صلحایی است که پیش از شما می زیستند و آن درد و مرض را از بدن شما دور می کند . ) و نیز فرمودند : ( نماز شب خواندن روی انسان را سفید و نورانی وخلق انسان را نیکو و بوی وی را پاکیزه می کند و روزی را فراوان می سازد و موجب ادای قرض انسان می گردد و غم و اندوه را بر طرف می نماید و به چشم انسان جلوه و روشنی می بخشد . )حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : ( خانه هایی که در آنها نماز شب و قرآن خوانده می شود ، برای اهل آسمان روشنایی می دهند به همان طوری که ستارگان آسمان برای مردم زمین ، روشنایی می دهند . ) حضرت رضا ( علیه السلام ) فرمودند : ( نماز شب خواندن را بر خود لازم بدانید زیرا هر بندة مؤ منی که هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت وتر 70مرتبه استغفار کند خداوند او را از عذاب قبر و از عذاب آتش نجات می دهد وعمرش را در دنیا طولانی می‌کند و در زندگی اقتصادی خداوند به او وسعت و گشایش میدهد وهر خانه ای که در آن نماز شب خوانده شود آن خانه برای مردم آسمان روشنایی می دهد همانطورکه ستارگان آسمان برای مردم روی زمین روشنایی می بخشند . ) برای د ستیابی به این توفیق لازم است از اول شب تصمیم بگیرند و مخصوصاً با کم غذا خوردن در شب خود را برای بیداری آماده سازند که حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام ) فرمودند : ( در سه چیز با سه چیز طمع مکن : 1-در بیداری شب با پرخوردن .2-در نور صورت با خوابیدن در جمیع شب .3-در امان ماندن در دنیا با همنشینی با فاسقان و فاجران .) کیفیت نماز شب و اما کیفیت نماز شب به این ترتیب است که : هشت رکعت که هر دو رکعت به یک سلام انجام بگیرد به قصد نماز نافلة شب خوانده شود و بعد از آن دو رکعت نماز به قصد نماز شفع می خواند و از آن پس یک رکعت به نیت نماز وتر بجا می آورد و بهتر این است که قنوت نماز وتر را به این ترتیب بجا بیاورد : 1- دعای فرج را که عبارت از این دعا است : لا اله الله الحلیم الکریم لا اله الا الله العلی العظیم سبحان الله رب السموات السبع و سبحان الله رب الارضین السبع و ما فیهن و ما بینهن و رب العرش العظیم و سلام علی المرسلین بخواند . 2-هفت مرتبه بگوید : استغفر الله الذی لا اله الا هو الحی القیوم ذوالجلال و الاکرام من جمیع ظلمی و جرمی و اسرافی علی نفسی و اتوب الیه .بعد از آن 70مرتبه بگوید : استغفرالله ربی و اتوب الیه .پس از آن 300مرتبه بگوید : العفو . سپس برای چهل مؤمن دعا کند ( به زبان غیر عربی هم اشکال ندارد ، مثلاً بگوید : خداوندا! فلانی را بیامرز ) .از آن پس برای خود و پدر و مادر خود دعا کند و در خاتمة قنوت 7مرتبه بگوید : هذا مقامُ الغائذِ بکَ مِنَ النارِ . فضیلت نماز جعفر طیار نماز جعفر طیار ، دارای ثواب و فضیلت بسیار است و بر اساس روایاتی که از اهل بیت عصمت(سلام الله علیهم ) رسیده است تاثیر زیادی در بخشیده شدن گناهان انسان دارد . حضرت صادق ( علیه السلام ) فرمودند : ( روزی که قلعة خیبر ، دژ محکم یهودانی که در برابر پیشرفت اسلام جوان ، سنگ اندازی می کردند و هر روز نقشه ای می کشیدند و تر فندهایی برای متوقف ساختن ، بلکه بر انداختن نظام اسلامی ، طرح می کردند به دست سپاه اسلام فتح شد ، جعفر از کشور حبشه که به سر پرستی جمعی از مسلمانان که در نتیجة فشار سردمداران کفر به آنجا مسافرت کرده بودند که تا در محیطی آزاد به اقامه مراسم دین قیام کنند و هم به تبلیغ اسلام پرداخته ، درخت دین را در آن سر زمین بنشانند ، مسافرت کرده بود مراجعت کرد .حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) از شنیدن این جریان بسیار خرسند گردید و فرمود : ( والله ما ادری بایهما انا اشد سروراً بقدوم جعفر ام بفتح خیبر ) . قسم به خداوند از این دو جریانی که امروز برای ما پیش آمده است نمی دانم برای کدام یک بیشتر خشنود باشم ، آیا برای فتح خیبر یا برای بازگشت جعفر ؟ و از جای خود برخاست و جعفر را به آغوش کشید و میان دو چشم وی را بوسید و فرمود هدیه ای به تو بدهم .چون این کلام را مسلمانان شنیدند افراد بسیاری در میان جمع گرد آمدند و چنین فکر می کردندکه این هدیه طلا ونقرة قابل توجهی خواهد بود. حضرتش به جعفر فرمودند : ( چهار رکعت نماز به تو تعلیم می دهم اگر بتوانی در هر روز و اگر نه در دو روز و گرنه در هر جمعه و اگر نتوانستی در هر ماه یک مرتبه و اگر نتوانستی در هر سال یک مرتبه بخوان ، خداوند متعال گناهانی را که ما بین آن دو نماز انجام گرفته باشد می آمرزد .سپس آن را بیان فرمود و توضیح آن به این ترتیب است : چهار رکعت است به تشهد و دو سلام . در رکعت اول بعد از سوره حمد سورة (اذا زلزلت ) و در رکعت دوم بعد از سورة ( و العادیات) و در رکعت سوم پس از حمد ، سورة ( اذا جاء نصرالله ) و در رکعت چهارم بعد از حمد سورة ( قل هو الله احد) و در هر رعت بعد از فراغ از قرائت پانزده مرتبه می گوید سبحان الله و الحمد الله و لا اله الا الله و الله اکبر و در رکوع همین تسبیحات را ده مرتبه می گوید و چون سر از رکوع بر می دارد ده مرتبه و در سجدة دوم ده مرتبه و بعد از سر بر داشتن پیش از اینکه برخیزد ، ده مرتبه می گوید و هر چهار رکعت را به همین تر تیب می خواند که مجموعاً 300مرتبه می شود . اگر نتواند این سوره ها را بخواند بجای آنها هم سورة قل هو الله احد را بخواند ، ثواب و فضیلت این نماز را بدست می آورد .خواندن نماز جعفر در هر موقع مستحب است ، ولی بهترین اوقات آن در روز جمعه هنگامی است که آفتاب در سطح زمین گسترش یافته باشد .علمای بزرگ اسلام و صلحای روزگار در این وقت برخواندن آن مواظبت داشته اند .نماز های مستحبی غیر از اینها نیز بسیار است به کتاب مفاتیح الجنان و غیر آن مراجعه بفرمایید . وقت نافله های یومیه
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آبی که گاهی بعد از ملاعبه و بازی کردن با زن از انسان خارج می‌شود و نیز آبی که گاهی بعد از منی بیرون میآید و آبی که گاهی بعد از بول بیرون میآید اگر بعد از خروج، بول به آن نرسیده باشد، پاک است. و چنانچه انسان پس از بول استبراء کند و بعد آبی از او خارج شود و شک کند که بول است یا یکی از این سه آب، پاک میباشد.
- [آیت الله مظاهری] آبی که عاصم بوده اگر انسان شک کند هنوز عاصم است یا نه، حکم آب عاصم را دارد مثلاً آبی که به اندازه کر بوده اگر انسان شک کند از کر کمتر شده یا نه، مثل آب کر است. و آبی که عاصم نبوده اگر انسان شک کند عاصم شده یا نه، حکم آب عاصم را ندارد، مثلاً آبی که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر شده یا نه، حکم آب کر را ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] پس از پاک کردن میت از نجاست ظاهری، واجب است میّت را سه غسل بدهند؛ بار اوّل با آبی که با سِدر مخلوط باشد، بار دوم با آبی که با کافور مخلوط باشد و بار سوم با آب خالص.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آبی که به اندازه کر بوده، اگر انسان شک کند که از مقدار کر کمتر شده یا نه، حکم آب کر را دارد، یعنی نجاست را پاک می‌کند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمیشود و آبی که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر شده یا نه، حکم آب کمتر از کر را دارد.
- [آیت الله خوئی] آبی که به انداز کر بوده، اگر انسان شک کند از کر کمتر شده یا نه مثل آب کر است، یعنی نجاست را پاک می‌کند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمیشود. و آبی که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر شده یا نه حکم آب کمتر از کر را دارد.
- [آیت الله بروجردی] آبی که به اندازهی کر بوده، اگر انسان شک کند از کر کمتر شده یا نه، مثل آب کر است؛ یعنی نجاست را پاک می‌کند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمیشود و آبی که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر شده یا نه، حکم آب کر ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] آبی که قبلاً به اندازه کُر بوده و انسان شک دارد که از کُر کمتر شده یا نه، مثل آب کُر است، یعنی چیز نجس شده را پاک می‌کند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمیشود، ولی آبی که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد که به مقدار کُر شده یا نه، حکم آب کُر را ندارد.
- [آیت الله سیستانی] آبی که به اندازه کر بوده ، اگر انسان شک کند از کر کمتر شده یا نه ، مثل آب کر است، یعنی نجاست را پاک می‌کند ، و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمیشود . و آبی که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر شده یا نه ، حکم آب کمتر از کر را دارد .
- [آیت الله اردبیلی] آبی که گاهی بعد از ملاعبه و تحریک شهوت جنسی از انسان خارج می‌شود و به آن (مَذْی) می‌گویند، پاک است و نیز آبی که گاهی بعد از خروج منی بیرون میآید و به آن (وَذْی) گفته می‌شود و آبی که گاهی بعد از ادرار بیرون میآید و به آن (وَدْی) می‌گویند، پاک است و چنانچه انسان بعد از ادرار استبراء کند و بعد از آن آبی از او خارج شود و شک کند که ادرار است یا یکی از اینها، پاک میباشد.
- [آیت الله بهجت] آبی که به اندازه کر بوده، اگر انسان شک کند که از کر کمتر شده یا نه، مثل آب کر است، یعنی نجاست را پاک می‌کند در صورتی که تفاوت بین آبی که الآن هست و آنچه قبلاً بوده کم باشد، و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمیشود. اما آبی که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر رسیده یا نه، حکم آب کر را ندارد.