دیه
دیه دارای دو معنی لغوی_ به معنای راندن و رد کردن _و اصطلاحی_ به معنای مالی که در صورت وقوع جنایت باید ادا شود_ است و از آن در معنی اصطلاحی به خون بها و دیه مقدَّر نیز تعبیر می شود.
ه - در مقدار دیه، آیا بین میت زن و مرد تفاوتی وجود دارد؟
خیر.
خیر.
پاسخ:
خیر.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا حکمت اینکه (دیه زن نصف دیه مرد است) روشن شده است؟
- د - در مورد وجوب دیه، آیا بین عمدی و غیر عمدی بودن جنایت تفاوتی هست؟
- در خصوص جنایت بر میّت بفرمائید:الف - آیا سوزاندن کامل بدن میّت دیه دارد؟
- آیا بر قطع جوارح میت دیه تعلق می گیرد ؟
- آیا ایجاد چند شکستگی در اثر یک یا چند ضربه با هم تفاوتی دارند؟ و اگر علاوه بر شکستگی، مقداری از استخوان (تکّه‌ای) جدا شود آیا در مورد جدا شدن استخوان، دیه شکستگی استخوان داده می‌شود یا حکم دیگری دارد؟
- شخصی در اثر تصادف ماشین فوت کرده و وصیت به ثلث نموده است. وصیّ میّت ادّعای دیه نموده است و بابت آن چکی از قاتل دریافت نموده است. بعد از آن بعضی از ورثه میّت رضایت داده‌اند و بعضی سهمشان از دیه را گرفته‌اند. حال سؤال این است: حکم سهم میّت و وظیفه وصی چیست؟
- شخصی مرتکب قتل عمدی شده و زنی را بقتل رسانده همچنین در حق اولیاء دم مقتوله مرتکب جرح عمدی شده با توجه به اینکه قاتل مرد بوده و مقتول زن می‌باشد نصف دیه را اولیاء دم باید به جانی و قاتل پرداخت نمایند، النهایه قاتل باید دیه جراحات وارده باولیاء دم که مجروح شده‌اند بپردازد آیا اول نصف دیه را قاتل اولی دریافت میکند بعد دیه جراحات را می‌دهد یا اول دیه جراحات را می‌دهد بعد نصف دیه را می‌گیرد یا بطور همزمان عمل می‌شود؟
- آیا پرداخت دیه جنایت بر میت به صورت حال است یا مؤجل؟ - در صورت تأجیل، مهلت پرداخت آن چقدر است؟
- تغییر جنسیت مرد به زن و زن به مرد با عمل جراحی چه حکمی دارد ؟
- دیه سقط جنین اگر ذمی باشد ، یعنی پدر و مادر آن کافر ذمی باشد چه مقدار است ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در خصوص جنایت بر میّت بفرمایید: الف) آیا سوزاندن کامل بدن میّت دیه دارد؟ ب) در صورت مثبت بودن پاسخ، میزان آن چقدر است؟ ج) در فرض فوق، آیا جانی علاوه بر دیه، تعزیر نیز می شود؟ د) در موارد وجوب دیه، آیا بین عمدی و غیر عمدی بودن جنایت تفاوتی هست؟ ه) آیا در مقدار دیه، بین میّت زن و مرد تفاوتی وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دیه مرد و زن غیر مسلمان چه مقدار است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چرا در کشور ما دیه زن نصف دیه مرد محاسبه می شود؟ (در صورتی که در همه جای دین ما ذکر شده که هیچ تفاوتی در خلقت زن و مرد قایل نشده است)
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که سه زن و سه مرد مشارکتاً دو برادر و دو خواهر را عمداً به قتل برسانند. اگر اولیاء دم مقتولین بخواهند همه قاتلین را قصاص کنند به هر یک از قاتلین باید چه مقدار از دیه به عنوان تفاضل دیه داده شود؟ (به هر زن چه مقدار و به هر مرد چه مقدار؟)
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تعداد قطعههای واجب و مستحب کفن و نیز در کیفیّت و چگونگی آن، تفاوتی بین میّت مرد و زن وجود دارد؟
- [سایر] چرا دیه زن نصف دیه مرد است؟
- [سایر] چرا دیه زن نصف دیه مرد است؟
- [آیت الله بهجت] در باب جراحات و اعضا، دیه ی زن مانند دیه ی مرد است تا به ثلث دیه ی کامله برسد و در صورت رسیدن به ثلث، دیه ی زن نصف دیه ی مرد است. آیا در جراحات موجب ارش که بر زن وارد می شود، بایستی میزان ارش بر اساس دیه ی زن احتساب شود یا بر مبنای دیه ی مرد.
- [سایر] چرا دیه زن نصف مرد است ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرق دیه زن و مرد چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی بگوید که میّت وصیّت کرده فلان مبلغ به من بدهند ، چنانچه دو مرد عادل گفتة او را تصدیق کنند ، یا قسم بخورد و یک مرد عادل هم گفتة او را تصدیق نماید ، یا یک مرد عادل و دو زن عادله یا چهار زن عادله به گفتة او شهادت دهند ، باید مقداری را که می گوید به او بدهند ، و اگر یک زن عادله شهادت دهد باید یک چهارم چیزی را که مطالبه می کند به او بدهند ، و اگر دو زن عادله شهادت بدهند ، نصف آن را و اگر سه زن عادله شهادت دهند ، باید سه چهارم آن را به او بدهند . و نیز اگر دو مرد کافر ذمّی که در دین خود عادل باشند گفتة او را تصدیق کنند ، در صورتی که میّت ناچار بوده است که وصیّت کند و مرد و زن عالی هم در موقع وصیّت نبوده ، باید چیزی را که مطالبه می کند به او بدهند .
- مرد نباید باقصد لذّت به بدن مرد دیگر نگاه کند و نگاه کردن زن هم به بدن زن دیگر با قصد لذّت حرام است .
- اگر زن در عقد با مرد شرط کند که او را از شهر بیرون نبرد و مرد هم قبول کند ؛ نباید زن را از آن شهر بیرون ببرد .
- مرد برای زن و زن برای مرد می تواند اجیر شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز باید به تکلیف خود عمل نماید .
- چند چیز بر حائض حرام است : اول : عبادتهائی که مانند نماز باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورد شود ، ولی بجا آوردن عبادتهائی که وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست ، مانند نماز میت ، مانعی ندارد . دوم : تمام چیزهائی که بر جنب حرام است و در احکام جنابت گفته شد . سوم : جماع کردن در فرج ، که هم برای مرد حرام است و هم برای زن ، اگرچه به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید ، بلکه احتیاط واجب آن است که مقدار کمتر از ختنه گاه را هم داخل نکند و در دبر رن حائض هم وطی نکن ، چون کراهت شدیده دارد .
- اگر مرد ، زن را و زن ، مرد را غسل بدهد باطل است ، ولی زن می تواند شوهر جود را غسل دهد و شوهر هم می تواند زن جود را غسل دهد ، اگر چه احتیاط مستحب آن است أه زن ، شوهر جود و شوهر ، زن جود را غسل ندهد .
- اگر ماموم یک مرد باشد ، مستحب است طرف راست امام بایستد و اگر زن باشد ، مستحب است در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد و اگر یک مرد و یک زنیا یک مرد و چند زن باشند مستحب است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستد و اگر چند مرد یا چند زن باشند ، مستحب است پشت سر امام بایستد و اگر چند مرد و چند زن باشند ، مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستد .
- اگر زنی را که در عدّة دیگری است برای خود عقد کند ، چنانچه مرد و زن ، یا یکی از آنان بدانند که عدّة زن تمام نشده و بدانند عقد کردن زن در عدّه حرام است آن زن بر او حرام می شود ، اگر چه مرد بعد از عقد کردن با آن زن نزدیکی نکرده باشد .
- اگر خود زن و مرد بخواهند صیغة عقد غیر دائم را بخوانند ، بعد از آنکه مدّت و مَهر را معیّن کردند ، چنانچه زن بگوید : زَوَجْتُکَ نَفْسی فٍی الْمُدَّهٍ الْمَعْلُومَهٍ عَلَی الْمَهْرٍ الْمَعْلُومٍ ، بعد بدون فاصله مرد بگوید قَبٍلْتُ صحیح است . و اگر دیگری را وکیل کنند و اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید : مَتَّعْتُ مُوَکِلَّتی مُوَکِلَّکَ فِی الْمُدَّهِ الْمَعْلُومَهِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ ، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید : قَبِلْتُ لِمُوَکِلی هکَذا صحیح می‌باشد . شرائط عقد :
- اگر صیغة عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اوّل زن بگوید: زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصَّداقٍ الْمَعْلُومٍ (یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معیّن شده) پس از آن بدون فاصله مرد بگوید : قَبٍلْتُ التَّزْوٍیجَ ( یعنی قبول کردم این ازدواج را ) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغة عقد را بخواند ، چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید : زَوَّجْتُ مُوَکِلَّتی فاطٍمَهَ مُوَکٍلَّکَ اَحْمَدَ عَلَی الصٍداقٍ الْمَعْلُومٍ ، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید : قَبٍلْتُ لٍمُوَکٍلی اَحْمَدْ عَلَی الصٍداقٍ صحیح می باشد . و بهتر آنست لفظی که مرد می گوید با لفظی که زن می گوید مطابق باشد ، مثلاً اگر زن زَوَجْتُ می گوید مرد هم قَبٍلْتُ التًّزْویجَ بگوید . دستور خواندن عقد غیر دائم :
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] دیه زن با مرد تا یک سوّم دیه کشتن، مساوی است و چنانچه بیشتر از آن شد دیه زن نصف دیه مرد می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] دیه مرد مسلمان هزار مثقال شرعی طلا (هر مثقال هیجده نخود) است و دیه زن نصف مرد است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه اعضاء بدن زن تا مقداری که به ثلث دیه نرسیده با دیه مرد مساویست و در صورتی که به ثلث برسد دیه او نصف دیه مرد خواهد بود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه میت مرد را مرد غسل دهد و یا میت زن را زن غسل دهد، جایز است غیر از عورت، بدن او را برهنه کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر مردی زنی را بکشد میتوانند او را بکشند ولی چون دیه زن نصف دیه مرد است باید برای کشتن مرد، نصف دیه او را بدهند. و اگر زنی مردی را بکشد میتوانند زن را بکشند ولی باید به کشتن او اکتفا کنند و حقّ مطالبه نصف دیه را ندارند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در نماز، زن باید عقب تر از مرد بایستد و بهتر است جای سجده زن از جای ایستادن مرد کمی عقب تر باشد، بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است و در این حکم بین محرم و نامحرم یا زن و شوهر تفاوتی ندارند، و همینطور بین نماز واجب و مستحب فرق ندارد.
- [آیت الله مظاهری] مقصود از عاقله که دیه قتل خطا را باید بدهد خویشان نسبی پدری می‌باشد، چه مرد باشند یا زن، غیر از بچهها و دیوانهها و کفّار، و تقسیم دیه بر آنان با رعایت مراتب ارث است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت و کسی که او را غسل می‌دهد هر دو مرد یا هر دو زن باشند، جایز است که غیر از عورت، جاهای دیگر میّت برهنه باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر میت و کسی که او را غسل می‌دهد هر دو مرد یا هر دو زن باشند، بهتر است که غیر از عورت، جاهای دیگر میت برهنه باشد.
- [آیت الله بهجت] میّت اگر مرد باشد نباید با پارچه ابریشمی خالص کفن شود؛ و همچنین است بنابر احتیاط واجب اگر میّت زن باشد.