ایات قران
نماز خواندن بر سجّاده یا قالیچه هایی که بر آنها آیات قرآن نوشته شده است چه صورتی دارد، در حالی که در موقع نشستن و به سجده رفتن آیات قرآن زیر پا قرار می گیرند؟
اگر شخص متوجه است و از روی بی اعتنایی آن را زیر پا قرار می دهد، هتک حرمت قرآن است و جایز نیست. علاوه بر این، نماز هم اشکال دارد.
اگر شخص متوجه است و از روی بی اعتنایی آن را زیر پا قرار می دهد، هتک حرمت قرآن است و جایز نیست. علاوه بر این، نماز هم اشکال دارد.
عنوان سوال:
نماز خواندن بر سجّاده یا قالیچه هایی که بر آنها آیات قرآن نوشته شده است چه صورتی دارد، در حالی که در موقع نشستن و به سجده رفتن آیات قرآن زیر پا قرار می گیرند؟
پاسخ:
اگر شخص متوجه است و از روی بی اعتنایی آن را زیر پا قرار می دهد، هتک حرمت قرآن است و جایز نیست. علاوه بر این، نماز هم اشکال دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که به علّت درد پا از نشستن ممنوع باشد و نتواند بطور متعارف سجده کند آیا می تواند برای سجده در حالی که ایستاده ایماء کند یا روی صندلی بنشیند و روی میز مثلاً سجده کند؟
- خانمی به علت درد شدید کمر و زانو به یکی از دو حالت زیر قادر به نماز خواندن است: 1 ایستاده نماز بخواند و برای سجده کردن روی صندلی نشسته و روی میزی که در مقابل خود گذاشته سجده کند به نحوی که زانوها یا نوک انگشتان روی زمین قرار نمی گیرد بلکه کف پا روی زمین قرار می گیرد. 2 نشسته نماز بخواند و سجده را به شکل صحیح انجام دهد. کدام یک از این دو حالت صحیح است؟
- آیا جایز است آیات قرآن و اسماء مقدّسه را به منظور این که زیر دست و پا قرار نگیرد یا دست بیوضو به آنها نرسد با قلم محو کنیم، یا ریز ریز کنیم بطوری که معلوم نباشد و پس از آن دور بریزیم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] شنونده ای از "چیچی لی مالاوی" گفته : برخی از علمای اینجا می گویند که ایستادن و پا گذاشتن بر روی طرح کعبه که بر سجاده نقش بسته شده حرام است و برخی دیگر نیز می گویند که نماز خواندن به این صورت و در حالتی که پا بر روی طرح کعبه قرار داشته باشد اشکال ندارد. در خصوص این مساله دچار شبهه شده ام و از شما درخواست می کنم مرا راهنمایی نمایید . آیا نماز خواندن بر روی طرح کعبه که روی سجاده قرار دارد جایز است؟
- [سایر] دو سؤال داشتم. آیا هنگام خواندن سورهها در نماز باید حتماً نیت کنیم چه سورهای میخواهیم بخوانیم و بعد بسم الله را بگوییم؟ سوال دوم: اینکه گاهی برای من پیش میآید هنگام سجده سجاده یا چادر نمازم زیر دستم قرار می‌گیرد آیا در این صورت که دست کاملاً به زمین نرسیده، سجده باطل است؟
- [آیت الله خامنه ای] . استفاده از روزنامههایی که دارای آیات قرآنی و کلمات مقدسه است در اموری مثل سفره قرار دادن و نشستن بر آنها و یا انداختن در سطل زباله در صورتی که از نظر عرف، بیاحترامی شمرده شود، جایز نیست.
- [آیت الله بهجت] فردی مریضم که به علت درد سر زانوها، اگر بخواهم هفت عضوی که موقع سجده واجب است بر زمین بگذارم، پس از سجده قادر به نشستن نیستم؛ آیا می توان چهار زانو بدون این که سر انگشتان پا را بر زمین بگذارم سجده کنم؟
- [آیت الله بهجت] آیا خواندن آیات قرآن و ذکر و دعاهای مأثور و غیرمأثور در حال نماز، باعث بطلان نماز می شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا خواندن آیات قرآن، دعا و ذکر اگر باعث اخلال به نماز شود، نماز را باطل می کند؟
- [امام خمینی] اگر کسی در حال قیام شک میان یک و دو کند آیا جایز است در حال شک قراءت را تمام کند و موقع رفتن به رکوع تروّی کند یا خیر؟ و همچنین در افعال: مثلاً اگر در سجده شک کند که سجده اول است یا دوم آیا جایز است در حال شک ذکر سجده را بگوید و بعد از نشستن تروی کند یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] ایا در رکوع و سجده های نماز غیر از اذکار واجب می‌توان ایات قران مجید خوانده شود؟
- [آیت الله سیستانی] ایا در رکوع و سجده های نماز غیر از اذکار واجب می‌توان ایات قران مجید خوانده شود؟
- [آیت الله سیستانی] خانمهایی که عذر شرعی دارند به هنگام خواندن قرآن در برخورد با آیات سجده چگونه باید عمل نمایند؟ آیا آیه را نخواند؟ یا سوره ای که در آن آیه سجده است را نباید بخواند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نماز آیات به واسطه چهار چیز واجب می شود; اوّل: گرفتن خورشید، دوّم: گرفتن ماه، اگرچه کمی از آنها گرفته شود و کسی هم از آن نترسد. سوّم: زلزله اگرچه کسی هم نترسد. چهارم: رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها در صورتی که بیشتر مردم بترسند. بنابر احتیاط واجب در حوادث وحشتناک زمینی مانند شکافته شدن و فرو رفتن زمین در صورتی که بیشتر مردم بترسند باید نماز آیات بخوانند.
- خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد ولی احتیاط واجب این است که به عربی باشد.
- اگر چیزی را که پیدا کرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد، در صورتی که قصدش این باشد که صاحب آن را پیدا کند اشکال ندارد. و الاّ حکم مغصوب را دارد.
- در سجده چند چیز مستحب است: 1) کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملاً ایستاد، و کسی که نشسته نماز می خواند بعد از آنکه کاملاً نشست برای رفتن به سجده تکبیر بگوید. 2) موقعی که مرد می خواهد به سجده برود، اوّل دستها را و زن اوّل زانوها را به زمین بگذارد. 3) علاوه بر پیشانی، بینی را به مُهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد. 4) در حال سجده انگشتان دست را بهم بچسباند و برابر گوش بگذارد، به طوری که سر انگشتان رو به قبله باشد. 5) در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد، یکی از دعاهای مناسب در سجده این است: یا خَیر المسئوُلینَ وَیا خَیْرَ الْمُعْطینَ اُرزُقْنی وَارْزُقْ عِیالی مِنْ فَضْلِکَ فَاِنَّکَ ذُوالْفَضْلِ الْعَظیمِ. یعنی: ای بهترین کسی که از او سئوال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان، روزی بده به من و عیال من از فضل خودت، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی. 6) بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد، (و این را تورّک گویند). 7) بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید. 8) بعد از سجده اوّل بدنش که آرام گرفت اَسْتَغْفِرُاللهَ رَبّی وَاَتُوبُ الیه بگوید. 9) سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد. 10) برای رفتن به سجده دوّم، در حال آرامی بدن (الله اکبر) بگوید. 11)در سجده ها صلوات بفرستد. 12)در موقع بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد. 13)مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شکم را به زمین بگذارند و اعضاء بدن را به یکدیگر بچسبانند. و مستحبّات دیگر سجده در کتابهای مفصّل گفته شده است.
- قرآن خواندن در سجده مکروه است. و نیز مکروه است برای برطرف کردن گرد و غبار، جای سجده را فوت کند. و اگر در اثر فوت کردن دو حرف از دهان بیرون آید نماز باطل است. و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصّل گفته
- در سجده باید دو انگشت بزرگ پاها را به زمین بگذارد و احتیاط واجب این است که سر دو انگشت بر زمین گذاشته شود و اگر انگشت های دیگر را، یا روی پا را به زمین بگذارد یا به واسطه بلند بودن ناخن سر شست به زمین نرسد نماز باطل است. و قرار گرفتن انگشت های دیگر پا همراه انگشت بزرگ بر روی زمین مانعی ندارد.
- اگر در رکعت دوّم اقتدا کند، قنوت و تشهّد را با امام می خواند و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهّد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند، و باید بعد از تشهّد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند، و اگر برای سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند، یا نیّت فرادی کند و نمازش صحیح است.
- در جائی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیّت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند اشکال ندارد و اگر به مانعی برنخورد نمازش صحیح است، و در جائی که ماندن در آن حرام است (مثلاً جائی که خطر خراب شدن سقف یا ریزش کوه یا تصادف و...) نباید نماز بخواند ولی اگر خواند نمازش صحیح است لیکن مرتکب حرام شده است. و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است مانند فرش یا روزنامه ای که اسم خدا و آیات قرآن بر آن نوشته شده نباید نماز بخواند ولی اگر خواند نمازش صحیح است امّا مرتکب حرام شده است.
- مسافری که قصد کرده ده روز در جائی بماند اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی و تحقق قصد اقامت تصمیم بگیرد به جای دیگری که کمتر از هشت فرسخ است برود و ده روز در آنجا بماند باید در رفتن و در جائی که قصد ماندن ده روز کرده نمازهای خود را تمام بخواند ولی اگر جائی که می خواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد باید موقع رفتن نمازهای خود را شکسته بخواند و چنانچه در آنجا قصد ماندن ده روز کرد نمازش را تمام بخواند.
- مستحب است انسان برای نماز میت و زیارت اهل قبور و رفتن به مسجد و حرم امامان(علیهم السلام)وضو بگیرد، و همچنین برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن و نیز برای مس حاشیه قرآن و برای خوابیدن، وضو گرفتن مستحب است. و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد، و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد هر کاری را که باید با وضو انجام داد می تواند به جا آورد مثلاً می تواند با آن وضو نماز بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] نماز خواندن در جایی که صدای آلات لهو و لعب شنیده می‌شود باطل نیست، ولی گوش دادن به آنها حرام است. * شرط چهارم: نباید در جایی که سقف آن کوتاه است و نمیتوان در آن جا راست ایستاد یا به اندازهای کوچک است که جای رکوع و سجود ندارد، نماز خواند و اگر ناچار شود که در چنین جایی نماز بخواند، باید به قدری که ممکن است، قیام، رکوع و سجود را بجا آورد. * شرط پنجم: در مکانهایی نباشد که ماندن، نشستن یا ایستادن روی آن حرام است. بنابر این نماز خواندن روی چیزی که ایستادن و یا نشستن روی آن موجب بیاحترامی و هتک حرمت به چیزی می‌شود که هتک حرمت آن حرام است مثل فرشی که اسم خداوند متعال و یا آیات قرآن یا اسامی معصومین علیهمالسلام بر آن نوشته شده است جایز نیست. * شرط ششم: مکان نمازگزار نباید جلوتر از قبر معصومین علیهمالسلام باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در غیر نماز اگر در حال سجده آیه سجده را بخواند یا گوش کند، باید سر از سجده بردارد و دوباره سجده کند و حکم خواندن و گوش دادن آیات سجده در حال نماز، در مسائل 992 - 994 گذشت.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز خواندن روی چیزی که ایستادن و نشستن روی ان ملازم با هتک ان است و هتک ان هم حرام است مثل جایی از فرش که اسم خدا بر ان نوشته شده جایز نیست و بنابر احتیاط باطل است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نماز خواندن روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است؛ مثل جائی از فرش که اسم خدا بر آن نوشته شده؛ بنابراحتیاط صحیح نیست. شرط چهارم آنکه جای نمازگزار سقفش به اندازه ای که نتواند در آنجا راست بایستد؛ کوتاه نباشد و همچنین به اندازه ای که جای رکوع و سجود نداشته باشد؛ کوچک نباشد.
- [آیت الله سیستانی] نماز خواندن روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل جائی از فرش که اسم خدا بر آن نوشته شده ، چنانچه مانع از قصد قربت شود صحیح نیست . شرط چهارم : آنکه جای نمازگزار سقفش به اندازهای که نتواند در آنجا راست بایستد ، کوتاه نباشد و همچنین به اندازهای که جای رکوع و سجود نداشته باشد ، کوچک نباشد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و در
- [آیت الله نوری همدانی] در زمین بسیار وسیعی که برای بیشتر مردم مشکل است موقع نماز از آنجا بجای دیگر بروند ، بدون اجازه مالک نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن ، اشکال ندارد . شرط دوم
- [آیت الله جوادی آملی] .برای سجده چند چیز مستحّب است: 1 .نمازگزار پس از سر برداشتن از رکوع، در نمازِ ایستاده یا نشسته، برای رفتن به سجده تکبیر بگوید. 2 .مرد, هنگام رفتن به سجده، اوّل دستها را و زن, اوّل زانوها را بر زمین بگذارد. 3 .بینی را در حال سجده بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد. 4 .در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد و سر انگشتان رو به قبله باشد. 5 .در سجده دعا کند و رفع حاجت خود را از خدا بخواهد و دعاهای وارد شده را بخواند. 6 .پس از سجده, بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. 7 . پس از هر سجده و نشستن و آرام شدن تکبیر بگوید. 8 .بعد از سجده اوّل و نشستن و آرام شدن بگوید: (استغفراالله ربّی و اتوب الیه). 9 .سجده را طول بدهد. 10 .موقع نشستن، دستها را روی رانها بگذارد. 11.برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن, تکبیر بگوید. 12 .در سجدهها صلوات بفرستد. 13 .موقع برخاستن، زانوها را پیش از دستها از زمین بردارد و امور دیگری که در کتابهای مبسوط آمده است.
- [آیت الله بهجت] مستحب است تکبیر گفتن در موقع رفتن به سجده و بعد از سر برداشتن از آن، و مستحب است در حال تکبیر دستها را بلند کند؛ و برای مرد مستحب است در موقع سجده رفتن، دستها را زودتر از زانوها بر زمین بگذارد و در موقع بلند شدن برای قیام، زانوها را زودتر از دستها از زمین بردارد و زن در حال رفتن به سجده، اول زانوها را به زمین میگذارد، بعد دستها را، و مستحب است در حال سجده بینی نیز به خاک و یا هر چه سجده بر آن جایز است گذاشته شود و بین دو سجده دعاهایی که وارد شده بخواند، مثل استغفار و مانند آن و مستحب است در بین دو سجده به حال تورّک بنشیند (یعنی بر ران چپ بنشیند و قدم راست را بر کف قدم چپ بگذارد) و بر روی دو پا نشستن مکروه است، و برای زن مستحب است نشستن بر نشیمنگاه و بالا آوردن زانوها و چسباندن رانها به یکدیگر، و همچنین مستحب است نمازگزار در وقت بلند شدن برای ایستادن بگوید: (بِحَولِ اللّه وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقعُدْ).
- [آیت الله مظاهری] خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد گرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.