زناشویی
می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.
اگر بین زن و مردی بدون اجرای صیغه، به قصد علقه زوجیّت، عمل زناشویی صورت گیرد، حکم فرزندان و نکاح چگونه است؟
نکاح صحیحی واقع نشده. و در صورت جهل ولد عنوان ولد شبهه را دارد.
نکاح صحیحی واقع نشده. و در صورت جهل ولد عنوان ولد شبهه را دارد.
عنوان سوال:
اگر بین زن و مردی بدون اجرای صیغه، به قصد علقه زوجیّت، عمل زناشویی صورت گیرد، حکم فرزندان و نکاح چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی وکالت در اجرای صیغه طلاق در زمان معینی داشته است و پس از گذشت زمان معین و تمام شدن عدّه، زن شوهر کرده است سپس معلوم شده، وکیل صیغه طلاق را جاری نکرده است، اکنون وظیفه چیست؟
- در بعضی از محلاّت ایران، مشاهده می شود که اهالی، پایبند به عقاید مذهبی نیستند و مسائل دینی را بلد نیستند. مثلا در امر ازدواج و موضوع عقد به تراضی بین زن و مرد، اکتفا می کنند و قباله ای درست می کنند و در محضر در دفتری ثبت می کنند و پس از عروسی و امر زناشویی اگر به اهل علم و عالمی رسیدند، صیغه عقد را جاری می کنند و این سیره مستمرّه ایشان است. آیا این تراضی بین زن و مرد، ایجاد علقه زوجیّت می کند یا نه، و نظیر عقد معاطاتی می شود یا نه؟
- اگر زنی به زوجیّت مردی درآید و از شوهر سابق خود پسری داشته باشد، آیا این پسر به زن دیگر این مرد محرم است؟
- اگر مردی دارای دو زن باشد، آیا داماد یکی از این زنها به زن دیگر آن مرد محرم است، فرزندان داماد چطور؟
- هرگاه زوجه از طرف زوج وکالت در مطلقه کردن خود داشته باشد و بخواهد خودش اجرای صیغه کند، باید چه بگوید؟
- اگر پزشکان مردی را از عمل زناشویی منع کنند، آیا زن حق دارد مرد را وادار به این کار کند؟
- مردی مسلمان با زن مسیحی ازدواج کرده و فرزند پیدا کرده اگر این فرزند مسیحی شود چه حکمی دارد؟
- مردی کارمند با زن کارمندی ازدواج می کند; پس از ازدواج، شوهر رضایت به ادامه کارمندی همسرش نمی دهد، با توجه به این که زن در زمان ازدواج کارمند بوده، آیا شوهر حقی دارد یا نه؟
- آیا در ازدواج موقت مرد می تواند بدون اطلاع و قبول زن مدت را ببخشد؟
- اگر مردی با زنی ازدواج کند و پسر همان مرد با دختر این زن که از شوهر قبلی است ازدواج کند، آیا صحیح است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن و مردی در اجرای صیغه عقد نکاح اتفاق نظر داشته ولی بر دوام یا انقطاع آن اختلاف نظر داشته باشند اصل بر دائم بودن عقد ازدواج است یا موقت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن و مردی در اجرای صیغه عقد نکاح اتفاق نظر داشته ولی بر دوام یا انقطاع آن اختلاف نظر داشته باشند اصل بر دائم بودن عقد ازدواج است یا موقت؟
- [آیت الله بهجت] اگر مردی بخواهد با دختری ازدواج نماید، قبل از اجرای صیغه می تواند با او رفت و آمد کند و بدن او را لمس نماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن، مرد را وکیل در اجرای عقد دائم کند و مرد مدعی اجرای عقد موقّت باشد (آن هم بعد از چند سال) حکم عقد، مهر و توارث بین زن و شوهر و فرزندان چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی پس از اتمام زمان صیغه موقت مجددا با همان زن صیغه بخوانند ولی اینبار نزدیکی نکنند آیا زن باید عده نگه دارد ؟
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه بعد از عقد نکاح شخص اجنبی مدعی شود که قبل از عقد، زن در علقه زوجیت او بوده است و زن نیز ادعای شخص مذکور را تصدیق و اقرار به زوجیت کند، آیا عقد ازدواج دوم به هم میخورد؟ اقرار زن درباره زوج فعلی نافذ است؟ بعد از چنین اقراری آیا زوج فعلی میتواند زوجه را ملزم به تمکین نماید؟ آیا زوجه حق مطالبه نفقه از زوج فعلی یا شخص اجنبی را دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن، مرد را وکیل در اجرای عقد دائم کند و مرد مدعی اجرای عقد موقّت باشد (آن هم بعد از چند سال) حکم عقد، مهر و توارث بین زن و شوهر و فرزندان چیست؟
- [سایر] زن و مردی که ازدواج موقّت کردهاند، اگر بخواهند مدت آن را افزایش دهند؛ آیا صیغه مجدّد لازم است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مردی برای ازدواج مجدد به دروغ قسم بخورد که زن دیگری ندارم آیا کفاره دارد و زوجیت از بین می رود؟
- [آیت الله بهجت] زمانی که زنی در زوجیت مردی است، در صورتی که زن اجازه دهد آیا مرد می تواند با خواهر او ازدواج کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که زن مسلمان دارد نباید زن یهودی و نصرانی را صیغه نماید.
- اگر زنی را برای خود عقد کند، دائمه باشد، یا صیغه تا وقتی که آن زن در عقد او است نمی تواند با خواهر آن زن ازدواج کند.
- صیغه کردن زن اگر چه برای لذّت بردن هم نباشد صحیح است.
- عقد ازدواج چند شرط دارد: اوّل: آنکه به عربی صحیح خوانده شود. و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند چنانچه ممکن باشد، احتیاط واجب آن است کسی را که می تواند به عربی صحیح بخواند وکیل کنند، و اگر خودشان بخوانند باید لفظی بگویند که معنی زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ را بفهماند. دوّم: مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را می خوانند قصد انشاء داشته باشند یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را می خوانند، زن به گفتن (زَوَّجْتُکَ نَفْسی) قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد بگفتن (قَبِلْتُ التَّزویجَ) زن بودن او را برای خود قبول نماید، و اگر وکیل مرد و زن صیغه را می خوانند، بگفتن (زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ) قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کرده اند زن و شوهر شوند. سوّم: کسی که صیغه عقد را می خواند لازم نیست بالغ باشد، بلکه باید مفهوم لفظی را که می گوید دقیقاً بداند پس اگر بچه ممیّز برای خودش با اجازه ولیش و یا برای دیگران عقد بخواند صحیح است. چهارم: اگر وکیل زن و شوهر یا ولیّ آنها صیغه را می خوانند، در عقد، زن و شوهر را معیّن کنند مثلا اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند. پس کسی که چند دختر دارد، اگر به مردی بگوید: زَوَّجْتُکَ اِحَدی بَناتی (یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را) و او بگوید: قَبِلْتُ یعنی قبول کردم، چون در موقع عقد، دختر معیّن نبوده عقد باطل است. پنجم: زن و مرد به ازدواج راضی باشند ولی اگر زن ظاهراً با کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضی است، عقد صحیح است.
- در زناشوئی چه دائم و چه غیر دائم، باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد می خوانند، یا دیگری را وکیل می کنند که از طرف آنان بخواند.
- وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم می تواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وکیل شود.
- زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است نمی توانند با یکدیگر رفتار محرمانه نمایند، و گمان به اینکه وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمی کند، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام کافی است.
- اگر پدر یا جد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگر چه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت صیغه باشد مثلا برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند، چنانچه صلاح بچه باشد، می تواند مدت آن را ببخشد ولی زن دائمی او را نمی تواند طلاق دهد.
- مردی که زن خود را طلاق می دهد، باید عاقل و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد، و به اختیار خود طلاق دهد، و اگر او را مجبور کنند که زنش را طلاق دهد طلاق باطل است، و نیز باید قصد طلاق داشته باشد، پس اگر صیغه طلاق را به شوخی بگوید صحیح نیست.
- طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه (طالق) خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد باید بگوید: (زَوْجَتی فاطِمَة طالقٌ); یعنی: زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: (زَوْجَةُ مُوکِّلِی فاطِمَةُ طالِقٌ).
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در ازدواج موقّت بین زن و شوهر ارث نیست مگر این که در ضمن عقد شرط کنند که از یکدیگر ارث ببرند و یا فقط مرد از زن و یا فقط زن از مرد ارث ببرد؛ ولی فرزندی که از ازدواج موقّت به دنیا میآید، مانند فرزندان زن دائم ارث میبرد.
- [آیت الله اردبیلی] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید، مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافر غیر اهل کتاب یهودی، مسیحی و زرتشتی ازدواج کند، ولی ازدواج دائم یا موقّت با زنهای اهل کتاب مانعی ندارد؛ البته چنانچه مردی همسر مسلمان داشته باشد، بدون اجازه او نمیتواند با زن کتابی ازدواج نماید مگر آن که او را متعه نماید و مدّت ازدواجش بسیار کوتاه باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن و مردی یا یکی از آن دو را مجبور به ازدواج نمایند ولی بعد از خواندن عقد راضی شوند و اجازه دهند احتیاط واجب آن است که صیغه عقد را از نو بخوانند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] عقد ازدواج شرایطی دارد از جمله: 1 احتیاط آن است که صیغه آن به عربی صحیح خوانده شود، ولی در صورتی که مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی بخوانند می توانند به زبان خود بخوانند و گرفتن وکیل برای خواندن صیغه به زبان عربی واجب نیست، ولی باید لفظی بگویند که معنی همان صیغه عربی را بفهماند. 2 کسی که صیغه را می خواند بایدقصد انشاء داشته باشد یعنی قصدشان این باشد که با گفتن این الفاظ همسری در میان آن دو برقرار گردد، زن خود را همسر مرد قرار دهد و مرد این معنی را قبول کند، وکیل نیز باید چنین قصدی را داشته باشد. 3 کسی که صیغه عقد را می خواند باید عاقل و احتیاطاً بالغ باشد هر چند از طرف دیگری وکیل باشد. 4 ولی یا وکیل در اجرای صیغه عقد باید زن و شوهر را معین کند، بنابراین اگر کسی چند دختر دارد نمی تواند به مردی بگوید : (زوجْتک احْدی بناتی) (یکی از دخترانم را به همسری تو درآوردم). 5 زن و مرد باید از روی اختیار به ازدواج راضی باشند ولی اگر یکی از آن دو ظاهراً با کراهت اجازه می دهد، اما می دانیم قلباً راضی است عقد صحیح است. 6 صیغه عقد باید صحیح خوانده شود و اگر طوری غلط بخوانند که معنی آن را عوض کند عقد باطل است، اما اگر معنی عوض نشود اشکالی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر یک نفر از طرف مرد و زن در خواندن صیغه عقد موقّت وکیل شود، چنانچه مثلاً اسم مرد (احمد) و اسم زن (فاطمه) باشد و وکیل بگوید: (مَتَّعْتُ مُوکِّلی أَحْمَدَ مُوکِّلَتی فاطِمَةَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ) یعنی: (موکّل خود فاطمه را در مدّتی که معلوم شده به زوجیّت موکّل خودم احمد در آوردم به مهری که معیّن شده است) و بلافاصله بگوید: (قَبِلْتُ هکَذا) یعنی: (به همین گونه قبول کردم) عقد صحیح میباشد و میتواند به جای (مَتَّعْتُ)، (زَوَّجْتُ) بگوید.
- [آیت الله اردبیلی] در زناشویی، چه دائم و چه موقّت، باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد میخوانند یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند و اگر زن و مرد نتوانند صیغه را صحیح بخوانند، باید وکیل بگیرند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی، مردی را وکیل کند که به مدّت ومبلغ معیّن او را برای خود صیغه نماید، چنانچه مرد او را به عقد دائم خود در آورد و یا به غیر از مدّت یا مبلغی که معیّن شده او را صیغه کند، وقتی آن زن فهمید اگر بگوید راضی هستم، عقد صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی مردی را وکیل کند که به مدت و مبلغ معیّن او را برای خود صیغه صفحه 455 نماید، چنانچه مرد او را به عقد دائم خود درآورد یا به غیر از مدت یا مبلغی که معین شده او را صیغه کند، وقتی آن زن فهمید، اگر بگوید راضی هستم عقد صحیح وگرنه باطل است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زنی مردی را وکیل کند، که به مدت و مبلغ معین او را برای خود متعه نماید، چنان چه مرد او را به عقد دائم خود در آورد، یا به غیر از مدت یا مبلغی که معین شده او را متعه کند، وقتی که آن زن فهمید، اگر بگوید راضی هستم عقد صحیح وگرنه باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زنی مردی را وکیل کند که به مدت و مبلغ معین اورا برای خود متعه نماید چنانچه مرد اورا به عقد دایم خود در اورد یا به غیر از مدت یا مبلغی که معین شده او را متعه کند وقتی ان زن فهمید اگر ان عقدرا اجازه کند صحیح وگرنه باطل است