سقط جنین
افتادن جنین از رحم قبل از کامل شدن را سقط جنین گویند. عنوان یاد شده در بابهاى نکاح و دیات و نیز مسائل مستحدثه به کار رفته است.
اگر سقط جنین با رضایت کامل پدر و مادر، توسط دکتر جراح، یا تزریق آمپول، انجام شود، دیه آن به عهده کیست؟ و اگر دکتر دارو را بدهد و مادر مصرف کند و جنین سقط شود، به عهده کیست؟
دیه به عهده مباشر است. مگر این که مباشر، که مثلا آمپول را تزریق می کند، یا دارو را مصرف می کند، نداند که آمپول یا دارو سبب سقط جنین است. که در این فرض دیه به عهده دستور دهنده است. و در صورتی که مباشر، چه دکتر و چه آمپول زن و چه خود مادر، بداند و به دستور پدر جنین، اقدام به اسقاط جنین کند، بنابراحتیاط، در دیه آن با پدر جنین مصالحه کنند، یا وی آنها را برئ الذمه کند.
دیه به عهده مباشر است. مگر این که مباشر، که مثلا آمپول را تزریق می کند، یا دارو را مصرف می کند، نداند که آمپول یا دارو سبب سقط جنین است. که در این فرض دیه به عهده دستور دهنده است. و در صورتی که مباشر، چه دکتر و چه آمپول زن و چه خود مادر، بداند و به دستور پدر جنین، اقدام به اسقاط جنین کند، بنابراحتیاط، در دیه آن با پدر جنین مصالحه کنند، یا وی آنها را برئ الذمه کند.
عنوان سوال:
اگر سقط جنین با رضایت کامل پدر و مادر، توسط دکتر جراح، یا تزریق آمپول، انجام شود، دیه آن به عهده کیست؟ و اگر دکتر دارو را بدهد و مادر مصرف کند و جنین سقط شود، به عهده کیست؟
پاسخ:
دیه به عهده مباشر است. مگر این که مباشر، که مثلا آمپول را تزریق می کند، یا دارو را مصرف می کند، نداند که آمپول یا دارو سبب سقط جنین است. که در این فرض دیه به عهده دستور دهنده است. و در صورتی که مباشر، چه دکتر و چه آمپول زن و چه خود مادر، بداند و به دستور پدر جنین، اقدام به اسقاط جنین کند، بنابراحتیاط، در دیه آن با پدر جنین مصالحه کنند، یا وی آنها را برئ الذمه کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا مجرد اطلاع و رضایت شوهر از سقط جنین که توسط همسر او انجام شده، مانع ارث بردن شوهر از دیه سقط جنین می باشد یا نه؟ بلکه باید به نحوی هرچند به شکل دستور یا ترغیب و تشویق همسر در انجام سقط دخالت داشته باشد؟ و یا غیر مباشر، محروم از ارث بردن از دیه نمی شود؟
- در صورتی که پزشک متخصص با رضایت زن و شوهر، بچه ناقص الخلقه ای را که نواقص جسمی او با دستگاه تشخیص داده شده است، از روی ندانستن مسأله سقط کنند، آیا دیه ای باید پرداخت شود؟ و در صورت وجوب دیه، پرداخت آن متوجه چه کسی است؟ و اگر مباشر سقط، پدر و مادر را نمی شناسد، دیه را باید به چه کسی بپردازد؟
- زنی از زنا دارای حمل شده، و بچه را که حدود هفت ماهه بوده، سقط کرده است، آیا باید دیه بدهد؟ و بر فرض که دیه لازم است، به چه کسی بدهد؟ و آیا تکلیف دیگری هم از جهت سقط جنین متوجه او شده است یا نه؟
- اگر پزشک دارو یا روش تشخیصی را که در حال حاضر کاملا غیر مضر شناخته شده، به خانم بارداری توصیه کند; اما بعداً مشخص گردد این اعمال برای مادر یا جنین، کاملا مضر بوده اند (همانطور که این مورد در تاریخ پزشکی رخ داده است)، آیا پزشک در قبال عوارض حاصله از این موارد، مسؤولیتی به عهده خواهد داشت؟
- ماده 91 قانون تعزیرات که به تأیید فقهای شورای نگهبان رسیده و لازم الاجرا می باشد، مقرر می دارد: (اگر زن حامله برای سقط جنین به طبیب و یا قابله مراجعه کند، و طبیب هم عالماً و عامداً مباشرت به اسقاط جنین کند، دیه جنین به عهده اوست. و اگر روح در جنین دمیده باشد، باید قصاص شود. و اگر او را به وسایل اسقاط جنین راهنمایی کند، به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می شود.)نظر به این که فقهای شیعه در مورد جنین بین حلول روح و غیر آن فرقی قائل نیستند و در هرحال سقط جنین، موجب ثبوت قصاص نمی شود; آیا ماده قانونی مذکور منطبق با شرع می باشد یا خیر؟ در صورت منفی بودن، با توجه به عدم مخالفت شورای نگهبان با آن، تکلیف قاضی در صدور حکم چیست؟
- شخصی برادر خود را که دو فرزند صغیر داشته است، کشته است و اولیای دم یعنی پدر و مادر رضایت داده اند و همسر هم نمی تواند طلب قصاص کند و جدّ پدری بچه های مقتول ولایتاً از طرف بچه ها گذشت کرده است، با این وضع در مورد قصاص یا اخذ دیه چه می فرمایید؟
- تعدادی از بیماران به دلیل ضایعات مغزی غیر قابل بازگشت و غیر قابل جبران، فعالیتهای قشر مغز خود را از دست داده، در حالت اغمای کامل بوده و به تحریکات داخلی و خارجی پاسخ نمی دهند، ضمناً فعالیتهای ساقه مغز خود را نیز از دست داده، فاقد تنفس و پاسخ به تحریکات متفاوت نوری و فیزیکی می باشند. در این گونه موارد احتمال بازگشت فعالیتهای مورد اشاره مطلقاً وجود ندارد، بیمار دارای ضربان خودکار قلب بوده که ادامه این ضربان هم موقتی و تنها به کمک دستگاه تنفس مصنوعی به مدت چند ساعت و حداکثر چند روز مقدور می باشد. این وضعیت در اصطلاح پزشکی مرگ مغزی نامیده می شود. از طرفی نجات جان عده دیگری از بیماران منوط به استفاده از اعضای مبتلایان به مرگ مغزی است. با عنایت به این که این اشخاص فاقد تنفس، شعور، احساس و حرکت ارادی هستند و هیچ گاه حیات خود را باز نمی یابند، مستدعی است ارشاد فرمایید (لطفاً با اشاره اجمالی به دلیل):نجات بیماران دیگر استفاده کرد؟ 2 آیا صرف ضرورتِ نجاتِ جان مسلمانان نیازمند به پیوند عضو، برای جواز قطع عضو، کافی است، یا اذن قبلی و وصیت صاحب عضو، لازم است؟ 3 آیا اطرافیان این فرد می توانند پس از مرگ، چنین اجازه ای بدهند؟ 4 آیا انسان می تواند در زمان حیات خود با امضای کارتی رضایت خود را برای برداشت اعضای بدنش، در صورت عارضه مرگ مغزی، جهت پیوند به مسلمان نیازمند اعلام کند؟ 5 آیا در موارد جواز قطع اعضا، دیه ثابت است یا ساقط می شود؟ 6 در صورت ثبوت دیه، پرداخت آن بر عهده کیست؟ پزشک یا بیمار؟ 7 موارد مصرف دیه مذکور کدام است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] چون افراد زیادی از جمله پزشک، فروشنده، خریدار، تزریق کننده، پدر و مادر جنین، در سقطِ به وسیله دارو نقش دارند. دیه سقط بر عهده کیست؟
- [آیت الله سبحانی] زنی با رضایت شوهرش توسط یک دکتر دارو خورده و یا آمپول استعمال کرده است که جنین او سقط شده، دیه جنین اسقاط شده بر عهدة کیست؟ و به چه کسی داده خواهد شد؟
- [سایر] اگر سقط جنین با رضایت کامل پدر و مادر توسط پزشک انجام گیرد، دیه آن به عهده کیست؟
- [سایر] <BR>اگر سقط جنین با رضایت کامل پدر و مادر توسط پزشک انجام گیرد، دیه آن به عهده کیست؟<BR> T}
- [آیت الله خامنه ای] دیه ی سقط جنین که با رضایت کامل پدر و مادر، و از راههای مختلف انجام می شود، به عهده کیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مادر آمپول را به خود تزریق کند، تا جنین نامشروع خود را سقط کند، دیه بر عهده چه کسی است، و به چه کسی تعلّق می گیرد؟ اگر شوهر ببخشد چطور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مادر آمپول را به خود تزریق کند، تا جنین نامشروع خود را سقط کند، دیه بر عهده چه کسی است، و به چه کسی تعلّق می گیرد؟ اگر شوهر ببخشد چطور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخص تزریق کننده از اثر داروی سقط جنین با خبر نباشد، دیه بر عهده چه کسی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخص تزریق کننده از اثر داروی سقط جنین با خبر نباشد، دیه بر عهده چه کسی است؟
- [آیت الله بهجت] اگر پزشکی دارویی که مستلزم سقط جنین است تجویز کرده و مادر با علم و آگاهی و با رضایت همسر آن را مصرف کند، دیه ی بچه بر عهده مادر است یا پزشک؟ و آیا پدر در این جا مسؤولیتی بر عهده دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] دیه سقط جنین اگر از روی عمد یا شبه عمد باشد، بر عهده ساقط کننده جنین می‌باشد و همچنین است اگر از روی خطا باشد و روح در آن دمیده نشده باشد، اما اگر از روی خطا باشد و روح در آن دمیده شده باشد، بر عهده عاقله ساقط کننده است.
- [آیت الله بهجت] در موردی که به تشخیص دکتر حمل برای مادر ضرر دارد و ادامه حمل ممکن است منجر به مرگ مادر شود، چنانچه اشکالی در تشخیص دکتر نباشد و تحقیق کامل هم در این جهت شده باشد، سقط جنین قبل از دمیده شدن روح مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] ساقط کردن جنین مطلقا چه روح در آن دمیده شده باشد یا نه و چه جنین از حلال باشد یا از راه زنا حرام است و (دیه) نیز دارد؛ ولی اگر روح در جنین دمیده نشده باشد و به تشخیص پزشک حاذق و موثّق، زنده ماندن مادر متوقّف بر سقط آن باشد یا این که بقاء آن در رحم مستلزم نقص عضو یا درد غیر قابل تحمّل برای مادر باشد و زنده نگاه داشتن در خارج رحم نیز میسّر نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر حجّ او متوقف بر ترک واجبی است که حجّ مهمتر از آن است نظیر مخالفت نهی پدر یا مادر یا شوهر، و یا متوقف است بر گناهی که حجّ مهمتر از اجتناب از آن گناه است نظیر نگاه نامحرم به او، یا تزریق آمپول به وسیله نامحرم و مانند اینها، حجّ بر او واجب است.
- [آیت الله سیستانی] انداختن حَمْل پس از انعقاد نطفه، جایز نیست، مگر اینکه باقی ماندن حمل برای مادر ضرر جانی داشته باشد، یا مستلزم حرج شدیدی باشد که معمولاً تحمل نمیشود، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است، و بعد از آن مطلقاً جایز نیست. و اگر مادر حمل خود را بیندازد، دیه آن بر مادر واجب است، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثهاش بپردازد. و اگر پدر حمل را بیندازد، دیهاش بر او واجب است، و باید آن را به مادر بپردازد. و اگر مباشر اسقاط پزشک باشد دیه بر او واجب است، مگر اینکه وارث ببخشد، هرچند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد. و کافی است در دیه جنین پس از جان گرفتن آن پرداختن پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال نقره، اگر جنین پسر باشد، و نصف این مقدار اگر دختر باشد. و بنا بر احتیاط واجب دیه جنینی که در رحم بمیرد نیز همین مقدار است. و اگر جنین جان نداشته باشد در صورتی که نطفه باشد کافی است در دیه آن یکصد و پنج مثقال نقره و اگر خون بسته باشد دویست و ده مثقال، و اگر گوشت باشد سیصد و پانزده مثقال، و اگر استخوان داشته باشد چهارصد و بیست مثقال، و اگر اعضا و جوارحش کامل باشند پانصد و بیست و پنج مثقال. و بنا بر احتیاط واجب فرقی بین پسر و دختر در فرض جان نداشتن نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان کاری کند که زن حامله سقط کند، گناه کرده است و اگر آن جنین محکوم به اسلام باشد، دیه آن به شرح زیر می‌باشد: اوّل: اگر جنین به صورت (نُطْفه) باشد، دیه آن بیست مثقال شرعی طلای سکّهدار است. دوم:اگر به صورت (عَلَقه) (خون بسته شده) باشد، دیه آن چهل مثقال شرعی طلای سکّهدار است. سوم:اگر به صورت (مُضْغه) (یک پاره گوشت) باشد، دیه آن شصت مثقال شرعی طلای سکّهدار است. چهارم:اگر به صورت استخوان شده باشد، دیه آن هشتاد مثقال شرعی طلای سکّهدار است. پنجم:اگر روی استخوان گوشت روییده و صورت بندی شده باشد، ولی هنوز روح نداشته باشد، دیه آن یکصد مثقال شرعی طلای سکّهدار است. ششم:اگر روح در آن دمیده شده باشد، چنانچه جنین پسر باشد، دیه او یک هزار مثقال شرعی طلای سکّهدار است و اگر دختر باشد، دیه او پانصد مثقال شرعی طلای سکّهدار است و در این صورت بنابر احتیاط، کفّاره قتل نیز بر عهده ساقط کننده میآید.
- [آیت الله مظاهری] اگر فرزندی پدر یا مادر خود را عمداً بکشد قصاص می‌شود ولی اگر پدری فرزند خود را عمداً بکشد قصاص نمیشود ولی باید دیه بدهد و علاوه بر دیه تعزیر هم می‌شود.
- [آیت الله خوئی] اگر فرزند، پدر یا مادر را عمداً بکشد باید او را بکشند ولی اگر پدری فرزند خود را عمداً بکشد، باید بهدستوری که در احکام دیه گفته می‌شود دیه بدهد و هر قدر حاکم شرع صلاح میداند او را بزند.
- [آیت الله مظاهری] سقط جنین از گناهان بزرگ است، و اگر روح در او دمیده شده باشد در حکم آدم کشی است، و کسی که این کار را می‌کند، چه خود زن باشد یا شوهر یا دکتر، گرچه با اجازه آنها باشد، باید دیه بپردازد، و دیه آن اگر نطفه باشد بیست مثقال شرعی طلا، و اگر علقه یعنی خون بسته باشد چهل مثقال، و اگر مضغه یعنی مانند یک پاره گوشت باشد شصت مثقال، و اگر استخوان شده باشد هشتاد مثقال، و اگر بر آن گوشت روییده ولی هنوز روح در آن ندمیده صد مثقال، و اگر روح در آن دمیده، برای پسر هزار مثقال و برای دختر پانصد مثقال شرعی طلا است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر فرزندی، پدر یا مادر را عمداً بکشد، باید او را بکشند؛ ولی اگر پدری فرزند خود را عمداً بکشد، باید به دستوری که در احکام دیه گفته می‌شود دیه بدهد، و هر قدر حاکم شرع صلاح میداند او را تعزیر نماید.