استطاعت مالی
در اختيار داشتن توشه و احتياجات سفر و همچنين وسيله نقليه.
اگر شخصی در حال استطاعت مالی فیش حج را خریداری کرد و به خاطر فوتش به یکی از ورّاث یا کس دیگر سپرده است، چنانچه آن فرد اجیر نشده باشد و خودش با این فیش مستطیع شده باشد، حجی را که با مجوّز این فیش انجام می دهد باید به نیابت آن مرحوم باشد، یا برای خود انجام دهد و برای او نایب بگیرد؟
احتیاط اقتضا می کند که با آن فیش حج خویش را انجام دهد و برای میت استنابه کند، گرچه جواز انجام حج برای میت با این فیش بعید نیست.
احتیاط اقتضا می کند که با آن فیش حج خویش را انجام دهد و برای میت استنابه کند، گرچه جواز انجام حج برای میت با این فیش بعید نیست.
عنوان سوال:
اگر شخصی در حال استطاعت مالی فیش حج را خریداری کرد و به خاطر فوتش به یکی از ورّاث یا کس دیگر سپرده است، چنانچه آن فرد اجیر نشده باشد و خودش با این فیش مستطیع شده باشد، حجی را که با مجوّز این فیش انجام می دهد باید به نیابت آن مرحوم باشد، یا برای خود انجام دهد و برای او نایب بگیرد؟
پاسخ:
احتیاط اقتضا می کند که با آن فیش حج خویش را انجام دهد و برای میت استنابه کند، گرچه جواز انجام حج برای میت با این فیش بعید نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسانی که اجیر شده و با فیش حج میّت و به نیابت از وی به حج می روند، اگر خود نیز تمام شرایط استطاعت را دارا باشند، بجز باز بودن راه، که آن هم با فیش حج میّت حاصل شده است، چنانچه بتوانند مثلاً در مدینه یا جده (قبل از میقات) برای متوفی نایب بگیرند و خودشان حج واجب خود را انجام دهند، تکلیف چیست؟
- پدرم در سال 1363 برای حج ثبت نام کرده و در همان سال مستطیع هم بوده است. ایشان وصیت کرده اند که بعد از فوت، اینجانب به نیابت از ایشان به حج بروم. حال که پدرم فوت کرده است با توجه به اینکه خودم ماهیانه سی هزار تومان حقوق می گیرم و فیش پدرم را نیز به نام خودم منتقل کرده ام و قبلاً نیز مستطیع نبوده ام و فعلاً هم قادر بر پرداخت مبلغی بالغ بر چهار صدهزار تومان نیستم. و با توجه به اینکه با اجازه حضرتعالی بر تقلید از حضرت امام(ره) باقی هستم و با توجه به شرایط مذکور آیا می توانم به نیابت از پدرم حج به جا آورم؟
- شخصی استحباباً برای عمره تمتع محرم شده و پس از انجام اعمال عمره و محلّ شدن از آن، متوجه شده که بر پدرش حج واجب است، آیا می تواند حج تمتع مستحبی خود را انجام ندهد و مجدداً از یکی از مواقیت، به نیابت پدرش محرم به احرام عمره تمتع شود و یا در همین فرض آیا می تواند برای دیگری اجیر شود و حج تمتع استیجاری انجام دهد؟
- شخصی که قرائت نماز او صحیح نیست. و هر چه تلاش کرده نتوانسته آن را تصحیح کند. در عین حال به نیابت آمده و عمره تمتع را برای منوب عنه انجام داده، و بعد از تقصیر متوجه می شود از معذورین است که نیابتش درست نبوده است. حال تصمیم می گیرد شخص دیگری را برای منوب عنه خود نایب بگیرد. و برای خود حج انجام دهد. با توجه به اینکه حکومت اجازه نمی دهد به مواقیت معروفه برود، اگر از مسجد تنعیم برای عمره تمتع محرم شود. از حجة الاسلام خودش کفایت می کند یا خیر؟ و نیز نایب گرفتن او چه صورت دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر کسی مستطیع بوده و به حج نرفته آیا بعد از مرگش، وظیفه وراث درقبال حج فرد چیست؟
- [آیت الله مظاهری] اگرکسی در زمانی که مستطیع نبوده است، یک فیش حج واجب هدیه گرفته باشد و بعد از انجام این حج واجب، از لحاظ مالی مستطیع شود، باید مجدداً با مال خودش حج بجا بیاورد؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی پس از از دست دادن استطاعت بدنی استطاعت مالی پیدا کرد، آیا بر او واجب است که کسی را از جانب خود نایب بگیرد یا خیر؟ و در صورتی که لازم نباشد ولی کسی را احتیاطاً نایب بگیرد، نایب میتواند به این نحو نیّت حج کند که: اگر بر منوب عنه واجب نباشد به نیابت از او باشد و اِلّا این حج از خودم باشد و با مستأجر هم نیابت را به همین نحو قرار بدهند؟ و آیا کسی که خود مستطیع است میتواند از غیر نیابت کند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی مستطیع بوده و نرفته و فعلاً نه استطاعت حالی دارد و نه مالی، آیا در این صورت می‌شود برای او از میقات نایب گرفت، یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی مستطیع است ولی چون ثبتنام نکرده، استطاعت رفتن به حج رانداشته است ولی اکنون به نیابت از پدرش- که ثبتنام کرده بود و فوت کرده- عازم حج است، آیا این نیابت صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا کسانی که در سالهای گذشته فیش سفر حج را خریدهاند، ولی به خاطر تراکم متقاضیان نتوانستهاند به حج مشرّف شوند و امروز نیز استطاعت لازم را ندارند، حج بر آنها مستقر شده است یا اصلاً مستطیع محسوب نمیشوند و میتوانند فیش خود را به دیگران واگذار نمایند؟
- [آیت الله خامنه ای] من مستطیع شده ام و فیش حج هم خریده ام. اکنون به خاطر مشکل برادرم نیاز به پول دارم آیا می توانم فیش حج خود را فروخته و به برادرم بدهم؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی به عنوان نیابت در مسجد شجره محرم شده و به مکه آمده، در مکه فهمید که خودش مستطیع بوده است، آیا باید اعمال عمره را به قصد خود بجا آورد یا به قصد نیابت، و اگر باید حجّ را به قصد خود بجا آورد نسبت به حجّ نیابی چه وظیفه دارد، و آیا میتواند برای آن نایب بگیرد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی به عنوان نیابت در مسجد شجره محرم شده و به مکه آمده، در مکه فهمید که خودش مستطیع بوده است، آیا باید اعمال عمره را به قصد خود بجا آورد یا به قصد نیابت، و اگر باید حجّ را به قصد خود بجا آورد نسبت به حجّ نیابی چه وظیفه دارد، و آیا میتواند برای آن نایب بگیرد یا خیر؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مرد مسنّی که در قید حیات است و مستطیع بوده و قصد داشته برای حجة الاسلام خود کسی را نایب کند، حال اگر شخص دیگری که از این موضوع با اطلاع بوده و به حج رفته بوده بدون اطلاع آن مرد مستطیع به نیابت از او حج تمتع انجام دهد، آیا این نیابت، آن مرد را از حجة الاسلام بینیاز میکند یا خیر؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] شخص بالغ و عاقل که استطاعت مالی دارد ولی برخی از شرایط دیگر استطاعت را ندارد، چنانچه احتمال دهد که بتواند استطاعت بدنی یا طریقی را فراهم کند باید برای ایجاد آن شرایط اقدام کند و تأخیر حج تا زمان فراهم شدن شرایط جایز است و چنانچه از فراهم شدن آن شرایط در آینده مأیوس است، واجب است با قصد قربت برای انجام حجّ خود در اولین سال ممکن نایب بگیرد، هر چند امسال، اولین سالی باشد که استطاعت مالی پیدا کرده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در سال اوّلی که مستطیع شده به مکّه رود و در وقت معیّنی که دستور دادهاند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه هنوز محرم به احرام حجّ نشده و در این تأخیر مسامحه ننموده و در سالهای بعد نیز مستطیع نباشد، حجّ بر او واجب نیست ولی اگر مسامحه کرده، یا از سالهای قبل مستطیع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد باید حجّ را به جا آورد و چنانچه محرم به احرام حجّ شده ولی به عرفات و مشعر نرسیده، واجب است - هر چند با قرض گرفتن یا اکتساب - در سال بعد حجّ به جا آورد؛ بلی چنانچه در تأخیر سال قبل معذور بوده و بدون اختیار او انجام حجّ سال بعد با مشقّت شدید همراه باشد، لازم نیست دوباره حجّ به جا آورد و در هر حال اگر سال بعد حجّ بجا نیاورد حجی بر عهده او نیست، هر چند در ترک حجّ معصیت کرده باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای تجارت مثلاً تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آن جا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر برای تجارت مثلًا تا جده برود و مالی بهدست آورد که اگر بخواهد ازآنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر برای تجارت، مثلاً تا جدّه برود و مالی بهدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج بهجا آورد و در صورتی که حج نماید، اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر برای تجارت مثلا تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد؛ باید حج کند و در صورتی که حج نماید اگرچه بعدا مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود؛ دیگر حج بر او واجب نیست.
- [امام خمینی] اگر برای تجارت مثلا تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد ازآنجا به مکه رود مستطیع باشد باید حج کند، و در صورتی که حج نماید اگر چه بعدا مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود و مالی بدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد ، باید حج کند ، و در صورتی که حج نماید اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود ، دیگر حج بر او واجب نیست .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به مقدار مخارج رفت و برگشت و مخارج حجّ را کسی به انسان ببخشد یا در اختیار او بگذارد، استطاعت مالی پیدا میکند و با داشتن سایر شرایط مستطیع است هر چند در دادن پول انجام حجّ شرط نشده باشد.