مدتی قبل استفتایی درباره فضله لاک پشت پرسیدم و جواب فرمودید: (چون لاک پشت دم سائله ندارد، فضله‌اش نجس نیست؛ ولی احتیاط، در اجتناب کردن است). اکنون بفرمایید که آیا این احتیاط، از باب شبهه موضوعیه است (که اگر علمای طبیعی لاک‌پشت را دارای دَم سائله بدانند، فضله‌اش نجس میشود) یا شبهه حکمیه است؟

شبهه‌ای كه در موضوع يك حكم ايجاد می‌شود مانند اينكه می‌دانيم شراب حرام است اما نمی‌دانيم اين ليوان، آب است يا شراب

ــ مردد بودن حکم کلّی شرعی را شُبهه حكمى می‌گویند. ــ شبهه حکمی ، شک در جعل حکم شرعی کلی است.

اجتناب: به معنای دورى گزیدن است.اجتناب از عناوین کلّى است که در همه ی فقه، کاربرد دارد و در این جا، به اجمال، به مباحث آن اشاره مى‌شود.

طبیعی، آنچه بر حسب آفرینش ، اکثریت بر آن است.

فضله، سرگین جانوران ، بویژه پرندگان می باشد.

شبهه (بر وزن شِبْه و شَبَه) به معنای مثل و نظیر است.

حدّ فاصل میان استخوان لگن و کتف انسان را پشت گویند. این عنوان در بابهای طهارت، صلات و دیات آمده است.

نجس اصطلاحی فقهی که به آنچه از نظر شرعی ناپاک (غیرطاهر) است اطلاق می‌شود. چیزهایی که نجس به شمار می‌روند به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته نخست، آنچه اصالتاً نجس است (نجاسات ده‌گانه) که آن را عین نجس می‌گویند؛ دسته دوم آنچه اصالتاً پاک است اما به دلیل تماس با نجاسات، نجس شده است (مُتَنَجَّس). چندین حکم تکلیفی و وضعی درباره نجاسات وجود دارد؛ مانند اینکه خوردن آنها حرام است و یا اینکه لباس نمازگزار نباید نجس باشد.

باب ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

دَم به خون یا حیوان، جهت قربانی یا کفّاره در حج گفته می شود .

شبهه‌ای كه در موضوع يك حكم ايجاد می‌شود مانند اينكه می‌دانيم شراب حرام است اما نمی‌دانيم اين ليوان، آب است يا شراب

شبهه (بر وزن شِبْه و شَبَه) به معنای مثل و نظیر است.

ثابِت، اصطلاحی است در کلام معتزله که بحث‌های مختلفی را در فلسفه و کلام به همراه داشته، و در شکل‌گیری نظریات عرفانی مؤثر بوده است.

نجس اصطلاحی فقهی که به آنچه از نظر شرعی ناپاک (غیرطاهر) است اطلاق می‌شود. چیزهایی که نجس به شمار می‌روند به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته نخست، آنچه اصالتاً نجس است (نجاسات ده‌گانه) که آن را عین نجس می‌گویند؛ دسته دوم آنچه اصالتاً پاک است اما به دلیل تماس با نجاسات، نجس شده است (مُتَنَجَّس). چندین حکم تکلیفی و وضعی درباره نجاسات وجود دارد؛ مانند اینکه خوردن آنها حرام است و یا اینکه لباس نمازگزار نباید نجس باشد.

باب ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

دَم به خون یا حیوان، جهت قربانی یا کفّاره در حج گفته می شود .