غسل ترتیبی
غُسل عملی عبادی در فقه اسلامی است به معنای شستن تمامی بدن از سر تا پا با کیفیتی خاص.
میدانیم که در غسل ترتیبی، میتوان بین شستن سر و گردن و شستن سمت راست و شستن سمت چپ فاصله انداخت. آیا این کار را در یک قسمت هم میتوان انجام داد؟ مثلاً آیا میتواند نیمی از سر و گردن را بشوید و پس از مدتی نیمه دیگر را بشوید و همین طور در طرف راست یا چپ بدن این کار را انجام دهد؟
میتواند؛ چون در غسل، موالات شرط نیست.
میتواند؛ چون در غسل، موالات شرط نیست.
عنوان سوال:
میدانیم که در غسل ترتیبی، میتوان بین شستن سر و گردن و شستن سمت راست و شستن سمت چپ فاصله انداخت. آیا این کار را در یک قسمت هم میتوان انجام داد؟ مثلاً آیا میتواند نیمی از سر و گردن را بشوید و پس از مدتی نیمه دیگر را بشوید و همین طور در طرف راست یا چپ بدن این کار را انجام دهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] هنگام غسل و شستن طرف راست و چپ، سر و گردن را نیز میشستم، آیا این کار صحیح بوده است؟
- [آیت الله سیستانی] وقتی غسل می کنیم بعد از شستن سروگردن وقتی سمت راست بدن را می شوریم سمت راست سرو گردن را هم باید با سمت راست بدن بشوریم با خیر و هنگام شستن سمت چپ بدن باید سمت چپ سر وگردن را با سمت چپ بشوریم یاخیر؟
- [آیت الله بهجت] کسی که غسل واجب دارد می تواند در وان حمام به نیّت غسل ترتیبی ابتدا سر و گردن را زیر آب ببرد و تکان دهد و سپس همان طور که در وان دراز کشیده نیمه طرف راست بدن را به نیّت طرف راست زیر آب ببرد و تکان دهد و سپس به همین نحو نیمه ی طرف چپ را غسل دهد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی به نیّت غسل مس میّت سر و گردن را شست بعد یادش آمد غسل واجب دیگری هم به ذمّه دارد آیا میتواند قبل از شستن طرف راست و چپ به نیّت غسل واجب دیگر سر و گردن را غسل دهد هم چنین طرف راست و چپ بعد غسل اوّل را تمام کند یا نه هم چنین اغسال مستحبّه دیگر؟
- [آیت الله سبحانی] بعضی از آقایان غسل ترتیبی را چنین مطرح می کنند که باید موقع شستن سر و گردن و یا طرف چپ و راست باید عضو را بطوری شست که عضو دیگر شسته نشود لازمه اش این می شود که باید مثلا موقع شستن سر و گردن بدن خود را از زیر افشان دور کند که آب به بدن ریخته نشود آیا این نظر صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر نیت شستن طرف راست بدن را بکنیم ودر حین این کار دستمان با طرف چپ بدن هم تماس پیدا کند عمدی یا سهوی ، غسل اشکال دارد ؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر قبل از اذان صبح شروع به غسل کنم ولی در اثنای غسل، وقت اذان صبح فرا برسد، (مثلاً در حال شستن سر و گردن یا نیمه راست هستم که اذان شروع شود) آیا روزه ام صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] هنگام شستن طرف راست و چپ، سر و گردنم را نیز می شستم، آیا این کار صحیح بوده است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر پس از اتمام غسل بفهمد که قسمتی از طرف چپ بدن نشسته مانده ولی حدث اکبر یا اصغر هم از او سر زده آیا شستن همان قسمت کافی است یا باید دوباره غسل کند یا اصولا حکمی دیگر دارد؟
- [آیت الله مظاهری] اگرکسی پس از اتمام غسل بفهمد که قسمتی از طرف چپ بدن نشسته مانده ولی حدث اکبر یا اصغر هم از او سر زده، آیا شستن همان قسمت کافی است یا باید دوباره غسل کند یا اصولاً حکمی دیگر دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنانچه آن مقدار از طرف چپ باشد، شستن همان مقدار کافی است و اگر از طرف راست باشد، احتیاطا باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف چپ را بشوید و اگر از سر و گردن باشد، باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید.
- اگر پیش از تمام شدن غسل، در شستن مقداری از طرف چپ شک کند، شستن همان مقدار کافی است و اگر بعد از آغاز به شستن طرف چپ، در شستن طرف راست یا مقداری از آن شک کند یا بعد از اشتغال به شستن طرف راست، در شستن سر و گردن یا مقداری از آن شک نماید، به شک خود اعتنا نکند.
- بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتان بشوید.
- تمام شرطهایی که برای صحیح بودن وضو گفته شد (مثل پاک بودن آب و غصبی نبودن آن) در صحیح بودن غسل نیز شرط میباشند، ولی در غسل لازم نیست بدن را از بالا به پایین بشوید و نیز در غسلِ ترتیبی، لازم نیست بعد از شستن هر قسمت فورا قسمت دیگر را بشوید، بلکه اگر بعد از شستن سر و گردن مقداری صبر کند و بعد طرف راست را بشوید و بعد از مدتی طرف چپ را بشوید اشکال ندارد، ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن ادرار و مدفوع و باد خودداری کند، اگر به اندازهای که غسل کند و نماز بخواند، ادرار و مدفوع و باد از او بیرون نیاید، چنانچه وقت تنگ باشد، باید هر قسمت را فورا بعد از قسمت دیگر غسل دهد و بعد از غسل نیز فورا نماز بخواند؛ حکم زن مستحاضه نیز که بعدا گفته میشود به همین ترتیب است.
- در غسل ترتیبی باید به نیّت غسل، اوّل سر و گردن را بشوید و سپس بنابر احتیاط، اوّل طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید و اگر عمدا یا از روی فراموشی یا به واسطه ندانستن مسأله، به این ترتیب عمل نکند، غسل او باطل است.
- در غسل ترتیبی باید نصف راست ناف و نصف راست عورت را با طرف راست بدن و نصف دیگر را با طرف چپ بشوید، بلکه بهتر است تمام ناف و عورت با هر دو طرف شسته شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] برای آنکه یقین کند هر سه قسمت، یعنی سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملا غسل داده، باید هر قسمتی را که می شوید مقداری از قسمتهای دیگر را هم با آن قسمت بشوید. بلکه احتیاط مستحب آن است که تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن، و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.
- [آیت الله علوی گرگانی] برای آن که یقین کند هر سه قسمت یعنی سر وگردن وطرف راست وطرف چپ را کاملاً غسل داده، باید هر قسمتی را که میشوید مقداری از قسمتهای دیگر را هم با آن قسمت بشوید بلکه احتیاط مستحب آن است که تمام طرف راست گردن را باطرف راست بدن وتمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . برای آن که یقین کند هر سه قسمت یعنی: سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملا غسل داده، باید هر قسمتی را که می شوید مقداری از قسمت های دیگر را هم با آن قسمت بشوید، بلکه احتیاط آن است که تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن، بشوید.
- [آیت الله وحید خراسانی] برای ان که یقین کند هر سه قسمت یعنی سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملا غسل داده باید هر قسمتی را که می شوید مقداری از قسمت دیگر را هم با ان قسمت بشوید بلکه احتیاط مستحب ان است که تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید
- [آیت الله وحید خراسانی] برای ان که یقین کند هر سه قسمت یعنی سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملا غسل داده باید هر قسمتی را که می شوید مقداری از قسمت دیگر را هم با ان قسمت بشوید بلکه احتیاط مستحب ان است که تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار کافی است و اگر از طرف راست باشد باید بعد از شستن آن مقدار دوباره طرف چپ را بشوید و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته ، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار کافی است . و اگر از طرف راست باشد باید بعد از شستن آن مقدا ر دوباره طرف چپ را بشوید . و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار ، دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد، شستن همان مقدار کافی است. و اگر از طرف راست باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف چپ را بشوید. و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید.
- [آیت الله سبحانی] اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار کافی است. و اگر از طرف راست باشد باید بعد از شستن آن مقدار دوباره بنابر احتیاط واجب طرف چپ را بشوید. و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنان چه از طرف چپ باشد، شستن همان مقدار کافی است. و اگر از طرف راست باشد، باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف چپ را بشوید، و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید.