مسلمان
توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 
اگر بعد از تطهیر و غسل جسد میّت مسلمان، عضوی مانند دست یا پای او جدا شود، پاک است یا نجس؟ حکم اعضای داخلی (مثل قلب و کلیه) پس از جدا شدن چیست؟
بعد از تطهیر و غسل، جسد میّت و تمام اعضای داخلی آن، مانند قلب و کلیه، پاک است، چه متصل باشند و چه متفرق، به شرط این که عین نجس (مثل خون) بر آنها نباشد.
بعد از تطهیر و غسل، جسد میّت و تمام اعضای داخلی آن، مانند قلب و کلیه، پاک است، چه متصل باشند و چه متفرق، به شرط این که عین نجس (مثل خون) بر آنها نباشد.
عنوان سوال:
اگر بعد از تطهیر و غسل جسد میّت مسلمان، عضوی مانند دست یا پای او جدا شود، پاک است یا نجس؟ حکم اعضای داخلی (مثل قلب و کلیه) پس از جدا شدن چیست؟
پاسخ:
بعد از تطهیر و غسل، جسد میّت و تمام اعضای داخلی آن، مانند قلب و کلیه، پاک است، چه متصل باشند و چه متفرق، به شرط این که عین نجس (مثل خون) بر آنها نباشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اعضای داخلی بدن شخص زنده که با عمل جراحی جدا می‌شوند یا اعضای داخلی میّت که به سبب تشریح خارج می‌شوند، آیا سبب نجاست و وجوب غسل مسّ میّت به جهت تماس با آنها می‌شوند؟
- آیا فروش میّت مسلمان، پس از اغسال ثلاثه و تطهیر جسد میّت، برای اغراض عقلایی جایز است؟
- آبی که هنگام غسل دادن میّت و قبل از پایان سه غسل از بدن میّت جدا می‌شود و به زمین میریزد، پاک است یا نجس؟ اگر نجس است، این آب گاهی به هنگام غسل دادن میّت به وسیله سطل آب، به اطراف پاشیده می‌شود. آیا بعد از پاک شدن میّت به واسطه سه غسل، زمین اطراف میّت هم پاک می‌شود؟ حکم لیف و صابونی که قبل از غسل دادن، میّت را با آن میشویند و آن را کنار میگذارند، از جهت پاکی و نجاست چیست؟
- اگر کسی که مرده را غسل میدهد، قبل از غسل، مرده را با لیف و صابون بشوید و بعد با همان دست خیس، مقداری سدر و سپس کافور برداشته و در سطلی مخلوط کند و مرده را غسل دهد، آیا غسل دادن او صحیح است یا این که آب مخلوط با سدر و کافور نجس محسوب می‌شود و غسل میّت باطل است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در حادثه رانندگی تمام جسد او میسوزد و منجر به فوت می‌شود بنابراین جسد او تحمّل غسل را ندارد منتهی فقط یک دست او و یا ساق پای او سالم است و یا اینکه قسمتی از دست و یا پای او سالم باشد تکلیف تجهیز او چگونه است، غسل است یا تیمّم؟
- [آیت الله جوادی آملی] هنگامی که یک تیم پزشکی برای آزمایشها و تحقیقات پزشکی احتیاج دارند، قلب یا بعضی از اعضای میتی را از جسد جدا سازند و پس از رفع احتیاط، اقدام به دفع آن کنند. الف) آیا با توجه به اینکه امواتی که این آزمایشها بر روی آنها اعمال می‌شود از مسلمانان هستند، اقدام به این کار جایز است؟ ب) آیا دفن قلب و بعضی از اعضاء جسد جدای از بدن میت جایز است؟
- [آیت الله بهجت] فردی پس از قطع دست و پای میّت، چشم های وی را بیرون آورده و جسد را کاملاً سوزانده است. حکم دیه در این مورد چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا دست زدن به عضوی که از بدن انسان، مرده، جدا شده، غسل مسّ میت واجب می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا نجاست مرده کافر، با غسل میت، برطرف می شود یا قابل تطهیر نیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا وصیت قبلی مسلمان در زمان حیات، در مورد استفاده از بدن او برای تشریح یا استفاده از بعضی اعضای او مانند کلیه، قلب و چشم، اثری در حکم جواز و رفع دیه دارد یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] اگر هنگام غسل دادن میّت، عضوی از اعضای او شکسته شود، دیه ای که به این عضو تعلق می گیرد، در چه مورد مصرف می شود؟ آیا می توان با این پول، دیون میّت را پرداخت کرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر جسد میّت قبل از اینکه سرد شود غسلش بدهند آیا بعد از اتمام غسل و سرد شدن بدن کسی به او دست بزند باید غسل مسّ میّت نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پای شخصی از مچ قطع شده، آیا دست زدن به آن موجب غسل مسّ میت می شود؟
- [آیت الله بهجت] با توجه به رشته تحصیلی مجبوریم برای آناتومی جسد به آن دست بزنیم، آیا غسل مسّ میّت بر ما واجب می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- برای انجام غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد، ولی در صورتی که غسل ارتماسی را در آب جاری یا کُر انجام دهد و تطهیر موضع با یک بار شستن حاصل شود، یک مرتبه شستن برای تطهیر بدن و غسل کافی است، اما در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد، کافی است.
- کسی که با دست و زانو راه میرود، اگر کف دست یا زانوی او نجس شود، به وسیله راه رفتن پاک می‌شود؛ و همچنین است زیر عصا، زیر پای مصنوعی، نعل چهار پایان، چرخ اتومبیل، درشکه و مانند آنها.
- اگر گذاشتن جسد میّت در مسجد پیش از غسل دادن آن موجب سرایت نجاست به مسجد و یا هتک احترام نباشد، مانعی ندارد، گرچه احوط ترک آن است؛ ولی اگر میّت را غسل داده باشند، گذاشتن آن در مسجد اشکال ندارد.
- اگر جایی از بدن میّت نجس باشد، باید آن جا را پیش از آن که غسل بدهند آب بکشند و احتیاط مستحب آن است که تمام بدن میّت پیش از شروع به غسل پاک باشد.
- تخته یا سنگی که روی آن میّت را غسل میدهند و پارچهای که با آن عورت میّت را میپوشانند و دست کسی که او را غسل میدهد و همینطور کیسه و صابونی که با آن میّت شسته می‌شود و تا انتهای غسلهای سه گانه به کار برده می‌شوند، بعد از تمام شدن غسل پاک می‌شوند.
- پس از پاک کردن میت از نجاست ظاهری، واجب است میّت را سه غسل بدهند؛ بار اوّل با آبی که با سِدر مخلوط باشد، بار دوم با آبی که با کافور مخلوط باشد و بار سوم با آب خالص.
- اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسد و در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز به خاطر آورد، نماز او صحیح است؛ ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون این که خود را آب بکشد، غسل کند و نماز بخواند، غسل و نماز او باطل است، مگر این که غسل او به گونهای باشد که بدن قبل از غسل پاک شود و نیز اگر جایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و پیش از آن که آنجا را آب بکشد، وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل میباشد، مگر این که وضوی او به گونهای باشد که قبل از وضو اعضای وضو پاک شود.
- اگر کسی در کشتی بمیرد، چنانچه جسد او فاسد نشود و بودن او در کشتی نیز مانعی نداشته باشد، باید صبر کنند تا به خشکی برسند و او را در زمین دفن کنند وگرنه باید او را در کشتی غسل بدهند و حنوط و کفن کنند و پس از خواندن نماز میّت، چیز سنگینی به پای او ببندند و به دریا بیندازند یا او را در خمره گذاشته و در آن را ببندند و به دریا بیندازند.
- گوشت، پیه و چرمی که در بازار مسلمانان فروخته می‌شود و یا در دست مسلمان میباشد، پاک است، ولی اگر بدانند آن مسلمان آنها را از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، نجس میباشد.
- اگر روی دمل، زخم یا شکستگی که در دستها و صورت است، بسته باشد و ریختن آب روی آن ضرر داشته باشد، در صورتی که روی جبیره پاک باشد یا اگر نجس است، بتوان آن را تطهیر کرد، باید اطراف جبیره را با مراعات شرایطی که در وضو گذشت بشوید و با دست تر روی جبیره مسح کند و لازم نیست جبیره را باز نماید و بر روی زخم یا دمل یا شکستگی دست تر بکشد هرچند مشقّت نیز نداشته باشد، و اگر جبیره نجس باشد یا نتوان دست تر روی آن کشید مثلاً دارویی باشد که به دست میچسبد شستن اطراف جبیره کفایت میکند اگر چه بهتر است که تیمّم نیز بنماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه عضوی از بدن میت ملاقات با نجس کرده باشد، باید پیش از آن که آن را غسل بدهند آب بکشند و احتیاط مستحب آن است که تمام بدن میت را پیش از شروع غسل از نجاست بشویند.
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عضوی از او بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمانی متوقف باشد قطع و پیوند آن عضو با اذن آن میّت قبل از مردن یا اذن ولیّ او یا حاکم شرع بعد از مردن او جایز است و دیه هم ندارد و اگر آن میّت غیر مسلمان باشد اذن هم لازم نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پیوند قلب، یا کلیه، یا اعضای دیگر جایز است، خواه آن عضو از انسان زنده ای گرفته شده باشد یا از میت و خواه آن میت، میت مسلمان باشد یا غیر مسلمان، ولی در صورتی می توان آن عضو را از بدن (میت مسلمان) قطع کرد و به بدن دیگری پیوند زد که حفظ جان آن مسلمان موقوف بر این پیوند باشد، همچنین اگر حفظ عضو مهمی مانند چشم موقوف بر این کار باشد و در هر صورت احتیاط آن است که قطع کننده عضو میت مسلمان، دیه قطع عضو را مطابق آنچه در کتابهای فقهی مفصل آمده است، بپردازد.
- [آیت الله وحید خراسانی] بریدن عضوی از بدن مرده کافری که تشریح ان جایز است و یا کسی که مسلمان یا ذمی بودن او مشکوک است به منظور پیوند زدن ان به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان شد احکام بدن مسلمان بر ان جاری است و همچنین پیوند زدن عضوی از اعضای حیوان نجس العین به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان گشت احکام بدن مسلمان بر ان عضو جاری است
- [آیت الله سبحانی] نهادن جسد میت در مسجد پیش از غسل دادن اگر موجب سرایت نجاست و مستلزم هتک مسجد نباشد مانع ندارد، و بعد از غسل دادن بی اشکال است. و صحن مسجد اگر مسجد نباشد شستن و غسل دادن میت در آنجا اگر مخالف با وقف نباشد و موجب هتک نشود اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] اگر چیز پاک به نجس برسد و هردو یا یکی از آنها به طوری تَر باشد که تری یکی به دیگری برسد، چیز پاک نجس می شود. و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد، چیزی که پاک بوده نجس نمی شود. ولی اگر دست انسان به بدن میّتی که هنوز او را غسل نداده اند برسد اگر چه بدن میت خشک باشد، احتیاط در این است که دست را بشوید.
- [آیت الله علوی گرگانی] تخته یا سنگی که روی آن میّت را غسل میدهند و پارچهای که با آن عورت میّت را میپوشانند و دست کسی که او را غسل میدهد، بعد از تمام شدن غسل، پاک می‌شود.
- [آیت الله نوری همدانی] تخته یا سنگی که روی آن ، میت را غسل می دهند و پارچه ای که با آن عورت میت را می پوشانند و دست کسی که او را غسل می دهد ، بعد از تمام شدن غسل ، پاک می شود .
- [آیت الله بروجردی] تخته یا سنگی که روی آن میت را غسل میدهند و پارچهای که با آن عورت میت را میپوشانند و دست کسی که او را غسل میدهد، بعد از تمام شدن غسل، پاک می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] تخته یا سنگی که روی آن میّت را غسل میدهند و پارچهای که با آن عورت میّت را میپوشانند و دست کسی که او را غسل میدهد بعد از تمام شدن غسل پاک می‌شود.