احکام شرعی
احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص می‌کنند.
آیا مکان‌هایی که در دانشگاه‌ها به عنوان نمازخانه برای اقامه نماز انفرادی یا جماعت اختصاص داده میشوند، حکم مسجد را دارند یا با یک اتاق معمولی از نظر احکام شرعی یکسان هستند؟
اگر به عنوان مسجد وقف نشده باشند، احکام مسجد را ندارند؛ ولی مناسب است محترم شمرده شوند.
اگر به عنوان مسجد وقف نشده باشند، احکام مسجد را ندارند؛ ولی مناسب است محترم شمرده شوند.
عنوان سوال:
آیا مکان‌هایی که در دانشگاه‌ها به عنوان نمازخانه برای اقامه نماز انفرادی یا جماعت اختصاص داده میشوند، حکم مسجد را دارند یا با یک اتاق معمولی از نظر احکام شرعی یکسان هستند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا احکام شرعی در مورد افراد وسواسی، در مقایسه با افراد معمولی، یکسان است یا متفاوت؟
- بعضی از مساجد، پس از اقامه نماز جماعت بسته می‌شود. آیا این کار اشکال شرعی ندارد؟
- خروج از مسجد الحرام و مسجد النبی صلیاللهعلیهوآلهوسلم هنگام اقامه نماز جماعت که گاهی موجب وهن است، چه صورتی دارد؟
- آیا اختصاص دقایق کوتاهی از ساعت آموزشی در مدارس، به نماز که مهمترین وسیله ارتباط انسان با خداوند است، از نظر شرعی منعی دارد؟
- فردی در مسجد، برای نماز جماعت جا گرفته و بیرون رفته و تا اقامه نماز جماعت رجوع نکرده است. آیا به محض منعقد شدن نماز جماعت، حق او از آن مکان، ساقط می‌شود و دیگری میتواند جای او را تصرّف کند؟
- اهالی ده (وَنَک)، حقّ اعیانی و کشاورزی یک قطعه زمین را برای احداث مسجد، از کشاورزی که ملک در تصرّف اوست و طبق اسناد، حقّ ریشه و اعیانی دارد، خریداری نمودهاند؛ لیکن عرصه آن به شخص دیگری که زرتشتی است، تعلّق دارد. خواهشمندیم نظر مبارک را در رابطه با اقامه نماز جماعت و تصرّف در آن بیان فرمایید.
- اینجانب متولی مسجدی در محلة خود میباشم که با توجه به قدیمی بودن سابقه بنا، در حال حاضر گنجایش لازم برای اقامه نماز را ندارد و خیّری حاضر به پرداخت هزینه جهت ساخت مسجدی با متراژ بیشتر میباشد. آیا از نظر شرعی با وجودی که قسمت قدیمی قابلیت انتفاع دارد میتوان آن را تخریب و به حیاط مسجد اضافه نمود یا خیر؟
- با توجه به اینکه تذکرات فراوانی به نمازگزاران مبنی بر خاموش کردن تلفن همراه در موقع نماز داده می‌شود ولی متأسفانه مؤثر واقع نگردیده است و هنگام اقامه فریضه نماز جماعت در مسجد، صدای زنگ تلفن همراه باعث حواسپرتی و مزاحمت نمازگزاران میگردد. آیا استفاده از مسدود کننده تلفن همراه در موقع نماز (حداکثر 10 دقیقه) اشکالی دارد؟
- این جانب مداح اهل بیت علیهمالسلام و مفتخر به نوکری ائمه اطهار علیهمالسلام هستم. بنده در تأسیس و تشکیل بعضی از هیئات مذهبی شرکت داشتهام. در مواقعی که روحانی نداریم، اعضای هیئت از این جانب درخواست تشکیل جماعت را می‌کنند و این جانب فقط در موقع نماز جماعت، از لباس مقدّس روحانیت استفاده میکنم. آیا از نظر شرعی و عرفی این کار من اشکال دارد یا خیر؟
- در ایران و در مجتمعی مسکونی شامل 4 برج 30 طبقه با بیش از 560 واحد مسکونی و حدود 50 واحد تجاری در طبقه همکف و 4 سالن اجتماعات مخصوص هر برج زندگی میکنیم. بر اساس اساسنامة مصوب مجمع عمومی این برجها، اداره مجتمع و اختیارات بهرهبرداری از امکانات عمومی برجها از جمله سالنهای اجتماعات به هیئت مدیره واگذار شده است. هیئت مدیره نیز بعضاً این سالنها را به صورت موردی و روزانه برای شوی (نمایش) لباس، برگزاری جشن عروسی و سایر موارد به متقاضیانی که معمولاً از افراد خارج از مجتمع هستند، کرایه داده و عواید آنرا به حساب مجتمع واریز مینماید. مدت یک سال است که یک هیئت مذهبی به نام (هیئت متوسلین به حضرت زهراء(س)) در محل مجتمع تأسیس شده و با اجازه و موافقت هیئت مدیره مجتمع نسبت به برگزاری مراسم مذهبی و برنامههای خود از جمله برگزاری نماز جماعت مغرب و عشا، در محل یکی از سالنها اقدام نموده است که بحمد ا... تمامی مراسمها با استقبال بسیار خوب ساکنین نیز مواجه بوده است. با این حال تعدادی از ساکنین به صورت ضمنی شبهه صحیح نبودن و عدم جواز نماز در این سالنها را دامن میزنند. استدعا دارد حکم شرعی اقدام هیئت مدیره در اختصاص یکی از سالنها برای اجرای مراسم مذهبی توسط هیئت مذهبی مذکور، هم‌چنین حکم شرعی برگزاری نماز در این سالن را بیان فرمائید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] معتکفی که امام جماعت مسجدی است، آیا میتواند برای اقامه جماعت در آن مسجد در سه وقت شرعی از مسجد خارج شود و پس از اقامه جماعت برگردد؟ برای رسیدن به نماز جماعت (مأموم شدن) چطور؟
- [آیت الله سیستانی] در خرمشهر رسم است یک اتاق منزل را بعنوان حسینیه در نظر میگیرند آیابا اقامه عزای حسینی در آن وقف خواهد شد و از مالکیت آنها بیرون خواهد رفت یا مثل نمازخانه در منزل خواهد بود ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شرکت در نماز جماعت اهل سنّت، آیا اختصاص به مسجدالحرام و مسجدالنبی دارد، یا در مساجد دیگر هم کافی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا پرداخت وجه به امام جماعت بابت حق رفت و آمد برای برپایی و اقامه نماز ظهر و عصر در نمازخانه اداره جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] در صورتی که زمین محل نماز، وقف نماز باشد یا مصلاهایی که برای اقامه ی نماز جمعه بنا می شود و اسم مسجد روی آن نمی گذارند، آیا احکام مسجد بر آنها جاری است؟
- [آیت الله جوادی آملی] قسمتی از مسجد به عنوان کتابخانه و فعالیتهای فرهنگی بسیج اختصاص دارد و فقط در شبهای احیاء در اختیار نمازگزاران قرار میگیرد و زمانی که نماز جماعت برقرار نباشد بعضاً به صورت فرادی نماز اقامه می‌شود مستدعیست نظر مبارک را در زمینهی ادامه فعالیت بسیج در مکان فوق الذکر مرقوم فرمائید.
- [آیت الله بهجت] گاهی مأمومین نماز جماعت جهت اقامه ی نماز زودتر از وقت شرعی در مسجد حاضر می شوند و در این بین از امکانات مسجد مثل برق و... استفاده می کنند. حکم آن ها چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است شخصی بدون اجازه امام جماعت راتب مسجد که مورد تأیید مرکز اداره امور مساجد است، در آن مسجد نماز جماعت اقامه کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یکی از ائمه جماعات در دو مسجد اقامه جماعت می کند، آیا در عید فطر هم می تواند در هر دو مسجد اقامه نماز عید فطر کند؟
- [آیت الله خامنه ای] قسمت سر پوشیده ای از یک مسجد حدود سی سال است که متروکه و تبدیل به خرابه شده و نماز در آن اقامه نمی شود و بخشی از آن به عنوان انبار مورد استفاده قرارمی گیرد. نیروهای بسیجی که حدود پانزده سال است در این قسمت سقف دار مستقر هستند، تعمیراتی را در آن انجام داده اند، زیرا وضعیت بسیار نامناسبی داشت و سقف آن هم در معرض ریزش بود. چون برادران بسیجی آگاهی از احکام شرعی مسجد نداشتند و افراد مطلع هم آنها را آگاه نکردند، اقدام به ساختن چند اتاق در این قسمت نمودند که بر اثر آن مبالغ زیادی خرج شد و در حال حاضر کارهای ساختمانی رو به پایان است. امیدواریم حکم شرعی موارد زیر را بیان فرمایید: 1. بر فرض این که متصدیان این کار و گروه ناظر بر آن جاهل به مسأله باشند، آیا در برابر مخارجی که از بیت المال صرف کرده اند ضامن هستند و آیا مرتکب گناه شده اند؟ 2. با توجه به این که مخارج مزبور از بیت المال بوده، آیا اجازه می دهید تا زمانی که مسجد به این قسمت احتیاج ندارد و نماز در آن اقامه نمی شود، از آن اتاق ها با رعایت کامل احکام شرعی مسجد، برای فعالیت های آموزشی مانند آموزش قرآن کریم و احکام شرعی و سایر امور مسجد استفاده شود؟ و آیا اقدام به تخریب اطاق ها واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .زن در صورتی که از هر نظر مصون از نگاه به نامحرم و محفوظ از نگاه نامحرم به او باشد , می تواند برای ادراک فضیلت مسجد , نماز خود را در آنجا اقامه کند . البته برای فراگیری احکام در صورت انحصار راه باید به مسجد برود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای خواندن نماز جماعت یا نماز انفرادی به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، اگر برای آن نماز جماعت اذان واقامه گفتهاند، تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیّت متفرّق نشده، باید برای نماز خود، اذان واقامه نگوید.
- [امام خمینی] در جایی که عده ای مشغول نماز جماعتند یا نماز آنان تازه تمام شده وصفها به هم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می شود نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می شود: اول: آنکه برای آن نماز اذان و اقامه گفته باشند. دوم: آنکه نماز جماعت باطل نباشد. سوم: آنکه نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد. پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- [امام خمینی] در جایی که عدهای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می‌شود نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می‌شود: اوّل: آن که برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند. دوّم: آن که نماز جماعت باطل نباشد.سوّم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد، پس اگر نماز جماعت، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله بهجت] در جایی که عدهای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بههم نخورده است، اگر انسان بخواهد فُرادی (بهتنهایی) یا با جماعت دیگری که بر پا شده نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می‌شود، بنابر اظهر: اول آنکه برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند؛ دوم آنکه نماز جماعت باطل نباشد؛ سوم آنکه نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد و بنابر احتیاط باید طوری باشد که ملحق به صف بشود، پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله سبحانی] در جایی که عده ای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صف ها به هم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می شود نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می شود: اول، آنکه برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند. دوم، آنکه نماز جماعت باطل نباشد. سوم، آنکه نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد. پس اگر نماز جماعت ، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان و اقامه در چند مورد ساقط می شوند: یکم: کسی که وارد نماز جماعتی شده و می خواهد با آن جماعت نماز بخواند, در صورتی که برای آن نماز جماعت , اذان و اقامه گفته شده باشد , اذان و اقا مه از او ساقط است , هر چند او هنگام اذان و اقامه حاضر نبوده و بعضی از رکعت ها را ادراک نکرده باشد، اگر این نماز جماعت در مسجد برگزار شد , نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید. دوم: کسی که برای اقامه نماز مستقل وارد مسجدی شد که در آن، نماز جماعت صحیح با اذ ان و اقامه برگزار شد و او در آن نماز شرکت نکرده یا بعد از تمام شدن نماز جماعت وارد شد , به شرط آنکه تمام صف ها پراکنده نشده باشند; حتی یک صف هم باقی باشد اذان و اقامه از او ساقط است; چه بخواهد نماز را به تنهایی بخواند یا به جماعت و در صورت جماعت , چه امام با شد و چه مأموم.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] برای زنها بهتر آن است که نماز را در خانه و اطاق اختصاصی خود بخوانند. ولی اگر نماز در مسجد به هر جهتی غیر از مسجد بودن فضیلت بر نماز در خانه را داشته باشد مثل این که در مسجد جماعت است یا حضور قلب بیشتری وجود دارد بهتر است زنان برای درک این فضیلت با حجاب کامل به مسجد بروند. و اگر راهی برای یادگرفتن احکام و مسائل اسلامی جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند نماز جماعت تمام شده، ولی صفها هنوز به هم نخورده است احتیاط آن است که برای نماز خود اذان و اقامه نگوید، به شرط این که برای جماعت اول اذان و اقامه گفته شده باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در جائی که عدّه ای مشغول نماز جماعتند یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می شود نماز بخواند با پنج شرط اذان و اقامه از او ساقط می شود: 1 برای نماز جماعت اوّل اذان و اقامه گفته باشند. 2 آن نماز جماعت باطل نباشد. 3 نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و بخواهد در بام مسجد نماز بخواند مستحب است اذان و اقامه بگوید. 4 نماز او و نماز جماعت هردو اداء باشد. 5 وقت نماز او و نماز جماعت مشترک باشد مثلاً هردو نماز ظهر یا هردو نماز عصر بخوانند یا نمازی که به جماعت خوانده می شود نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند یا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد.