استفتائات آیت الله اردبیلی
آدرس: http://www.ardebili.com

در رساله‌های عملیه احکام شک در نماز آمده، ولی موارد تعارض آنها حل نشده است. از آنجا که من زیاد شک می‌کنم و گاه کثیرالشک می‌شوم، حالت‌های مختلف شک برایم زیاد پیش می‌آید که حکم برخی از آنها را نمی‌دانم. لطفاً در موارد زیر مرا راهنمایی کنید: الف) فرموده‌اید: ظن و گمان در رکعات نماز حکم علم و یقین را دارد. همچنین فرموده‌اید: پس از سلام نماز به شک نباید اعتنا کرد. آیا بعد از نماز هم ظن حکم علم را دارد، و شخص در صورت شک باید فکر کند تا ببیند به ظن یا علم می‌رسد یا نه یا کلاً به هر شک و ظنّی پس از سلام نماز نباید اعتنا کرد؟ ب) اگر کسی در رکعات نماز مستحبی شک کند هم باید فکر کند تا شاید گمان یا علم پیدا شود یا می‌تواند بدون تأمل حکم شک را اجرا کند؟ ج) شک بعد از نماز یک یا دو رکعتی، پس از سلام نماز چه حکمی دارد؟ چرا شک در مورد این نمازها مبطل نماز است؟ د) گمان کثیرالشک هم حکم یقین را دارد؟ مثلاً اگر کثیرالشک در نماز صبح گمان و ظنش بر سه رکعت باشد، آیا باز هم باید بنا را بر صحت (دو رکعت) بگذارد؟ ه) شک بین 3 و 5، و نیز شک بین 3 و 4 و 5، و نیز شک بین 5 و 6، وقتی نمازگزار در حالت نشسته باشد، چه حکمی دارد؟
الف) ظنّ در وسط نماز حکم یقین را دارد ولی پس از فراغ از نماز مانند شک است و نباید به آن اعتنا نمود و در موارد حدوث شک، باید نمازگزار مقداری فکر کند و اگر شک مستقر شد، به احکام شک عمل کند. ب) در شک در نوافل جایز است به مجرد شک بنا را بر اقلّ بگذارید و بقیة نماز را بخوانید. ج) در شک در رکعات پس از فراغ از نماز نباید اعتنا نمود مگر در صورتی که هر دو طرف شک باطل باشد، مثل این‌که در نماز 4 رکعتی بعد از فراغ شک کند 3 رکعت خواندم یا 5 رکعت که در این صورت نماز باطل است. دلیل باطل شدن نمازهای دو و سه رکعتی با شک در رکعات، روایات است. د) ظن کثیرالشک در اثناء نماز حکم علم را دارد و باید به ظنّ خود عمل کند. ه) در موارد فوق نماز باطل است.
عنوان سوال:

در رساله‌های عملیه احکام شک در نماز آمده، ولی موارد تعارض آنها حل نشده است. از آنجا که من زیاد شک می‌کنم و گاه کثیرالشک می‌شوم، حالت‌های مختلف شک برایم زیاد پیش می‌آید که حکم برخی از آنها را نمی‌دانم. لطفاً در موارد زیر مرا راهنمایی کنید: الف) فرموده‌اید: ظن و گمان در رکعات نماز حکم علم و یقین را دارد. همچنین فرموده‌اید: پس از سلام نماز به شک نباید اعتنا کرد. آیا بعد از نماز هم ظن حکم علم را دارد، و شخص در صورت شک باید فکر کند تا ببیند به ظن یا علم می‌رسد یا نه یا کلاً به هر شک و ظنّی پس از سلام نماز نباید اعتنا کرد؟ ب) اگر کسی در رکعات نماز مستحبی شک کند هم باید فکر کند تا شاید گمان یا علم پیدا شود یا می‌تواند بدون تأمل حکم شک را اجرا کند؟ ج) شک بعد از نماز یک یا دو رکعتی، پس از سلام نماز چه حکمی دارد؟ چرا شک در مورد این نمازها مبطل نماز است؟ د) گمان کثیرالشک هم حکم یقین را دارد؟ مثلاً اگر کثیرالشک در نماز صبح گمان و ظنش بر سه رکعت باشد، آیا باز هم باید بنا را بر صحت (دو رکعت) بگذارد؟ ه) شک بین 3 و 5، و نیز شک بین 3 و 4 و 5، و نیز شک بین 5 و 6، وقتی نمازگزار در حالت نشسته باشد، چه حکمی دارد؟


پاسخ:

الف) ظنّ در وسط نماز حکم یقین را دارد ولی پس از فراغ از نماز مانند شک است و نباید به آن اعتنا نمود و در موارد حدوث شک، باید نمازگزار مقداری فکر کند و اگر شک مستقر شد، به احکام شک عمل کند. ب) در شک در نوافل جایز است به مجرد شک بنا را بر اقلّ بگذارید و بقیة نماز را بخوانید. ج) در شک در رکعات پس از فراغ از نماز نباید اعتنا نمود مگر در صورتی که هر دو طرف شک باطل باشد، مثل این‌که در نماز 4 رکعتی بعد از فراغ شک کند 3 رکعت خواندم یا 5 رکعت که در این صورت نماز باطل است. دلیل باطل شدن نمازهای دو و سه رکعتی با شک در رکعات، روایات است. د) ظن کثیرالشک در اثناء نماز حکم علم را دارد و باید به ظنّ خود عمل کند. ه) در موارد فوق نماز باطل است.





پرسش‌های مرتبط از این مرجع
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین