زیدی ملک مزروعی را به فرزند خود بخشیده و این فرزند که موهوب له است در این زمین مثلاً از قبیل گندم، جو، چغندر قند، سیب زمینی، لوبیا، خربزه، هندوانه، و غیره میکارد. و از مجموع عوائد زمین آنچه را که مصرف خوراکی خود میکند بقیه را میفروشد و زندگانی خود را اداره مینماید و پس از تمام شدن سال اگر چیزی اضافه ماند مخمّس میکند، با این تفصیل آیا اصل این ملک خمس دارد یا نه؟ در صورتی که موهوب له غیر از عوائد این ملک سرمایه و راه دخل و استفادهای ندارد.
نسبت به آن مقداری که معاش او و سایر ما یحتاج او توقف دارد متعلق خمس نیست و زیاده بر او خمس دارد.
عنوان سوال:
زیدی ملک مزروعی را به فرزند خود بخشیده و این فرزند که موهوب له است در این زمین مثلاً از قبیل گندم، جو، چغندر قند، سیب زمینی، لوبیا، خربزه، هندوانه، و غیره میکارد. و از مجموع عوائد زمین آنچه را که مصرف خوراکی خود میکند بقیه را میفروشد و زندگانی خود را اداره مینماید و پس از تمام شدن سال اگر چیزی اضافه ماند مخمّس میکند، با این تفصیل آیا اصل این ملکخمس دارد یا نه؟ در صورتی که موهوب له غیر از عوائد این ملک سرمایه و راه دخل و استفادهای ندارد.
پاسخ:
نسبت به آن مقداری که معاش او و سایر ما یحتاج او توقف دارد متعلق خمس نیست و زیاده بر او خمس دارد.
واژه اضافه ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اضافه (منطق)، اصطلاحی منطقی - فلسفی، از مقولات دهگانه ارسطویی و از اعراض نسبی• اضافه (ادبیات عرب)، اصطلاحی در ادبیات عرب به معنای نسبت دادن یک اسم به اسمی دیگر• اضافه (ادبیات فارسی)، اصطلاحى در دستور زبان به معنای نسبت دادن اسمی به اسم دیگر
خربزه
خربزه میوهاى معروف است و در بابهاى زکات، تجارت، یمین و اطعمه و اشربه از آن بحث شده است .
موهوب
آنچه بخشيده شده است.
فرزند
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
عواید
رجوع کنيد به: عايدات
مخمس
مالی كه خمس آن پرداخت شده است.
زمین
زمین جایی است که همه موجودات زنده روی آن زندگی می کنند.
زیدی
زیدیه یکی از فِرَق شیعه است که پیروان آن معتقدند پس از امامت حضرت علی، امام حسن، امام حسین، امام سجاد(ع) و زید بن علی، امامت به هر مردی از اولاد حضرت فاطمه(س) میرسد که مردم را به امامت خود دعوت کند و در ظاهر، عادل، عالم و شجاع باشد و مومنان با او برای جهاد بیعت کنند. این فرقه در سالهای آغازین قرن ۲ هجری قمری/هشتم میلادی از شیعه منشعب شد. اعتقاد به قیام و مبارزه از ویژگیهای مهم زیدیه است. زیدیان در طول تاریخ در طبرستان، مغرب، یمن حکومت تشکیل دادند. امامان زیدیه در یمن در حدود یازده قرن بر یمن حکومت کردند. آخرین دولت امامان زیدیه در یمن در کودتای جمهوری خواهان و سکولارها در سال ۱۹۶۲میلادی از بین رفت و جمهوری یمن تشکیل شد.
اصل
اَصل ، اصطلاحی در علم حدیث است. برخی از کسانی که مستقیم و بیواسطه از معصومین (ع) روایت شنیدهاند، متن شنیده شده را به صورت نوشتاری ثبت کردهاند. به هر یک از این نوشتهها اصل میگویند. چهارصد اصل روایی موسوم به اصول اربعمائه ، از مهمترین زیربناهای شکل گیری جوامع حدیثی بعدی است.
خمس
خُمس، اصطلاحی فقهی به معنای پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است. خُمس از فروع دین است و آیه ۴۱ سوره انفال و بیش از ۱۱۰ حدیث در کتابهای روایی از آن سخن گفتهاند.
ملک
فرشته یا مَلَک (جمع آن ملائکه) موجوداتی نامرئی و فراطبیعی، که مأمور اجرای اوامر خدا در دنیا و آخرتاند. فرشتگان دستهها و وظایف مختلفی دارند مانند: نوشتن نامه اعمال، آوردن وحی بر اولیاء، حفاظت از انسانها و یاری مؤمنان، رساندن روزی مادی و معنوی، گرفتن جانها، دعا و استغفار کردن برای مؤمنان، هدایت قلبها، مأموران عذاب. گروهی از فرشتگان نیز فارغ از امور دنیا به عبادت خدا و رکوع و سجود مشغولند.
سال
سال به سال قمری و شمسی تقسیم میشود و سال شرعی که احکام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظیم شده، سال قمری است که دوازده ماه میباشد. از عنوان سال در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حجر، وصیت، نکاح و طلاق سخن گفتهاند.
سیب
سیب میوهای معروف است که از آن به مناسبت در باب نکاح و اطعمه و اشربه نام بردهاند.
جو
جو دو معنا دارد. از جو به معنای اوّل در بابهای طهارت،صلات،زکات، تجارت و اطعمه و اشربه سخن گفتهاند.
زیاده
زیاده معنای اعمی دارد که هم به معنی نما در فقه وهم غیر آن استعمال شده است.
توقف
توقف به ترک فتوا یا ترک عمل به دلیل فقهی اطلاق میشود.
خمس
خُمس، اصطلاحی فقهی به معنای پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است. خُمس از فروع دین است و آیه ۴۱ سوره انفال و بیش از ۱۱۰ حدیث در کتابهای روایی از آن سخن گفتهاند.