عقد موقت
ازدواج موقّت عقد زناشویی با تعیین مدت و مهر می‌باشد.
مردی زنی را عقد موقّت کرده و مدّت را فراموش نموده بعد مرد و یا زن فوت نمود، آیا از یکدیگر ارث می‌برند و آیا بچّه‌های این زن صیغه‌ای که از شوهر قبل هستند از این شوهر ارث می‌برند؟
اگر مقصود از این جمله این باشد که مدّت را در عقد فراموش کرده تبدّل عقد به دائم مشکل است و لذا باید در مسئله ارث هم مصالحه گردد و بچّه‌هائی که از شوهر دیگر دارد، از این شوهر ارث نمی‌برد و اگر مقصود این باشد که مدّت را بعد از عقد فراموش کرده در این صورت ارث بردن وجهی ندارد زیرا در عقد موقّت توارث نیست مگر آن که در عقد شرط کرده باشند.
اگر مقصود از این جمله این باشد که مدّت را در عقد فراموش کرده تبدّل عقد به دائم مشکل است و لذا باید در مسئله ارث هم مصالحه گردد و بچّه‌هائی که از شوهر دیگر دارد، از این شوهر ارث نمی‌برد و اگر مقصود این باشد که مدّت را بعد از عقد فراموش کرده در این صورت ارث بردن وجهی ندارد زیرا در عقد موقّت توارث نیست مگر آن که در عقد شرط کرده باشند.
عنوان سوال:
مردی زنی را عقد موقّت کرده و مدّت را فراموش نموده بعد مرد و یا زن فوت نمود، آیا از یکدیگر ارث می‌برند و آیا بچّه‌های این زن صیغه‌ای که از شوهر قبل هستند از این شوهر ارث می‌برند؟
پاسخ:
اگر مقصود از این جمله این باشد که مدّت را در عقد فراموش کرده تبدّل عقد به دائم مشکل است و لذا باید در مسئله ارث هم مصالحه گردد و بچّه‌هائی که از شوهر دیگر دارد، از این شوهر ارث نمی‌برد و اگر مقصود این باشد که مدّت را بعد از عقد فراموش کرده در این صورت ارث بردن وجهی ندارد زیرا در عقد موقّت توارث نیست مگر آن که در عقد شرط کرده باشند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مردی با زنی که از شوهر قبلی خود پسر یا دختر دارد ازدواج کرد، آیا بچّه‌های او با پدر و مادر مرد محرم هستند؟
- زنی شوهر دار با مردی اجنبی عمل نامشروع انجام داده و همین عمل نیز موجب طلاق او گردیده، بعد از مدّتی با همان مرد ازدواج نموده و بچّهدار شده عقد آنها چه صورتی دارد و سرنوشت بچّه چه میشود؟
- زنی به اتّفاق مردی شوهر خود را میکشد آیا از شوهر مقتول خود ارث میبرد؟
- مردی زمین کشاورزی خود را به همسرش هبه نموده (اتّفاقازن پیش از شوهر فوت کرده) و قبل از فوت وصیّت نموده، زمین بعد از فوت من بین فرزندان دختر تقسیم شود ولی شوهر این زمین را بعد از فوت او وقف نموده و نگذاشته وصیّ به وصیّت عمل نماید، آیا وقف چه صورتی دارد و وصیّ از نظر حکم شرعی چه وظیفهای دارد؟
- فردی دو زن داشت یکی را طلاق داده آیا بچّه‌های زنی که هنوز در عقد او هست با زن مطلّقه محرم میباشند یا خیر؟
- اگر زید با زنی ازدواج کرد و از او بچّهدار شد، آن گاه او را طلاق داد بعد با زنی دیگر ازدواج نمود و از او بچّهدار شد، آیا بچّه‌های زن دوّم با زن اوّلش محرم هستند یا خیر؟
- اگر زنی مردی را وکیل میکند که او را به عقد دائم خود در آورد و مرد بر خلاف نظر زن، او را به عقد منقطع در میآورد و بعد از مدّتی این دو با هم زندگی میکنند و بچّهدار میشوند مرد اعلام میکند که عقد تو منقطع است، آیا این عقد صحیح بوده یا خیر و آیا مسئله ارث برای بچّهها به چه نحو است و آیا بعد از اتمام مدّت علی فرض صحّت عقد چه کنند؟
- اگر مردی زنی را به عقد خود در آورد و قبل از دخول، زوجه فوت نماید و زوج به ای نحو کان با زوجه مقاربت کند در این صورت نصف مهریه زن را باید بپردازد یا تمام آن را؟
- آیا در عقد موقّت نذر زن منوط به اذن شوهر است؟
- شخصی دختری را عقد دائم کرده از زنی، آیا میتواند دختر بچّه چهار ساله از زن دیگر را عقد موقت کند به جهت محرم شدن مادر این زن یعنی یک شوهر دو زن دارد این دو زن هر یک دختری دارند آیا در این صورت جمع اختین میشود اگر جواز عقد دختر بچّه مشکل داشته باشد راهی برای محرم شدن دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا به درخواست زنی که عقد موقت نموده است می توان مرد را ملزم به ثبت ازدواج نمود؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا زن در عقد موقت نفقه دارد و یا بعد از فوت شوهر از او ارث میبرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مردی با زنی که بیمار است ازدواج کند و زن در همان بیماری فوت کند آیا مرد از آن زن ارث می برد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که وکیل صیغه عقد را اشتباه خوانده باشد، آیا فرزندان از این مرد و زن ارث می برند؟ آیا خود مرد و زن از همدیگر و از فرزندان در صورت فوت ارث می برند؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی با زنی صیغه عقد موقت جاری ساخته باشند و مجامعت نیز واقع شده باشد چنانچه به منظور تبدیل عقد مؤقت به دائم (میان همان مرد و زن) صیغه موقت را فسخ نمایند آیا قبل از جاری ساختن عقد دائم زن می بایستی عده نگه دارد؟ به بیان دیگر آیا برای تبدیل عقد موقت به دائم میان یک زن و مرد واحد نیز می بایستی توسط زن مدت عده رعایت شود؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی با زنی صیغه عقد موقت جاری ساخته باشند و مجامعت نیز واقع شده باشد چنانچه به منظور تبدیل عقد مؤقت به دائم (میان همان مرد و زن) صیغه موقت را فسخ نمایند آیا قبل از جاری ساختن عقد دائم زن می بایستی عده نگه دارد؟ به بیان دیگر آیا برای تبدیل عقد موقت به دائم میان یک زن و مرد واحد نیز می بایستی توسط زن مدت عده رعایت شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی به عقد موقّت مردی درآید و مطمئن باشد که از آمیزش با او حامله نشده است (مثلا مرد خواجه باشد یا زن رحم خود را خارج کرده باشد) آیا باید پس از پایان مدّت عقد موقّت،عدّه نگهدارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مرد بخواهد صیغه موقت را جاری کند و زن قبول کند، صحیح است؟ متن صیغه چگونه می شود؟ اگر مردی بخواهد زنی را وکالتاً برای خود عقد موقت کند چه باید بگوید؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مردی با زنی که در عقد موقت مرد دیگری است نزدیکی کند، حکم زنای محصنه را دارد؟
- [آیت الله مظاهری] مردی زنی را به عقد موقت خود درمی آورد. بعد از یک سال متوجه می شوند که زن در هنگام عقد در عده وفات شوهر خود بوده است. فعلاً حکم این ازدواج چیست ؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زن و شوهر به تفصیلی که بعد از این گفته میشود، از یکدیگر ارث می‌برند.
- ولیّ زن، شوهر او است و بعد از او، مردهایی که از میّت ارث می‌برند مقدّم بر زنهای ایشانند.
- زنی که صیغه شده حقّ همخوابی ندارد و از شوهر ارث نمی‌برد وشوهر هم از او ارث نمی‌برد.
- اگر زنی، مردی را وکیل کند که به مدّت ومبلغ معیّن او را برای خود صیغه نماید، چنانچه مرد او را به عقد دائم خود در آورد و یا به غیر از مدّت یا مبلغی که معیّن شده او را صیغه کند، وقتی آن زن فهمید اگر بگوید راضی هستم، عقد صحیح است.
- عقد ازدواج چند شرط دارد: اوّل آن که بنابر احتیاط واجب به عربی صحیح خوانده شود، و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنانکه ممکن باشد احتیاط آن است کسی را که میتواند به عربی صحیح بخواند وکیل کنند و اگر ممکن نباشد، خودشان میتوانند به غیر عربی بخوانند امّا باید لفظی بگویند که معنی زوّجتُ وقبلت را بفهماند; دوم مرد و زن، یا وکیل آنها که صیغه را میخواند قصد انشأ داشته باشند یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند، زن به گفتن زوّجتک نفسی قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن قبلت التزویج، زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند، به گفتن زوّجت وقبلت قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کردهاند، زن و شوهر شوند; سوم کسی که صیغه را میخواند، باید بالغ و عاقل باشد چه برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وکیل شده باشد; چهارم اگر وکیل زن و شوهر یا ولیّ آنها صیغه را میخوانند، در عقد، زن و شوهر را معیّن کنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند پس کسی که چند دختر دارد اگر به مردی بگوید )زوّجتک احدی بناتی( )یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را( و او بگوید قبلت )یعنی قبول کردم(، چون در موقع عقد، دختر را معیّن نکردهاند عقد باطل است; پنجم زن و مرد به ازدواج راضی باشند ولی اگر زن ظاهراً به سختی اذن دهد ومعلوم باشد قلباً راضی است، عقد صحیح است.
- مرد میتواند زنی را که صیغه او بوده وهنوز عدّهاش تمام نشده، به عقد دائم خود در آورد.
- اگر زن ناچار شود زن دیگر یا مردی غیر از شوهر خود را تنقیه کند یا عورت او را آب بکشد، باید چیزی در دست کند که دست او به عورت آن مرد نرسد و همچنین است اگر مرد ناچار شود مرد دیگر یا زنی غیر از زن خود را تنقیه کند یا عورت او را آب بکشد.
- اگر زنی را برای خود عقد کند، دائمه باشد یا صیغه، تا وقتی که آن زن در عقد اوست نمیتواند با خواهر آن زن ازدواج نماید بلکه همچنین است اگر در عدّه متعه باشد.
- زنی که صیغه میشود اگر در عقد شرط کند که شوهر با او نزدیکینکند، عقد وشرط او صحیح است وشوهر فقط میتواند لذّتهای دیگر از او ببرد ولی اگر بعد به نزدیکی راضی شود، شوهر میتواند با او نزدیکی نماید.
- در زناشویی چه دائم وچه غیر دائم باید صیغه خوانده شود وتنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد میخوانند یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] زنی که متعه شده حقّ همخوابی ندارد و از شوهر ارث نمی‌برد و شوهر هم از او ارث نمی‌برد، مگر این که هنگام عقد شرط شده باشد که از یکدیگر ارث ببرند و یا این که شرط شده باشد که فقط مرد از زن و یا فقط زن از مرد ارث ببرد.
- [آیت الله اردبیلی] در ازدواج موقّت بین زن و شوهر ارث نیست مگر این که در ضمن عقد شرط کنند که از یکدیگر ارث ببرند و یا فقط مرد از زن و یا فقط زن از مرد ارث ببرد؛ ولی فرزندی که از ازدواج موقّت به دنیا میآید، مانند فرزندان زن دائم ارث میبرد.
- [آیت الله سیستانی] زن و شوهر به تفصیلی که بعداً گفته میشود ، از یکدیگر ارث می‌برند . ارث دسته اول
- [آیت الله بهجت] مرد و زن زناکار و خویشان آنها از فرزندی که از زنا بهدنیا آمده ارث نمیبرند، ولی اولاد چنین فرزندی و شوهر یا زن او، از او ارث می‌برند.
- [آیت الله بهجت] زن و مرد باید به عقد راضی باشند، ولی اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعدا زن و مرد آن عقد را اجازه نمایند عقد صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازة آنان عقد کنند وبعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم ، عقد صحیح است .
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی را برای مردی بدون اذن آنان عقد کنند و بعد زن و مرد بگویند: (به آن عقد راضی هستیم)، عقد صحیح است.
- [امام خمینی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعدا زن و مرد بگویندبه آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.