اعمال حج
منظور از مناسک حج ، اعمالی است که دز زمان انجام عبادت حج در مکه ، منا ، عرفات و مشعر انجام داده می شود.
اگر حاجی بعد از وقوفین یا اتمام اعمال حج یادش بیاید که مُحرم نشده یا عمداً ترک کرده باشد چه وظیفه‌ای دارد؟
اگر عمداً احرام را ترک کرده است در فرض سؤال عملش باطل است، و امّا اگر احرام حجّ را فراموش کرده و پس از اتمام اعمال یا بعد از وقوفین یا هرگاه که قادر نباشد احرام را تدارک کند، متذکّر و متوجّه شود عمل اوصحیح است، و ظاهر آن است که حکم جهل حکم نسیان است یعنی اگر هنگامی مسأله را بفهمد که دیگر نمیتواند همه اعمال حج را با احرام انجام دهد، حج اوصحیح است و در همهصورت جهل و نسیان احتیاط مستحب اعاده حج در سال بعد است.
اگر عمداً احرام را ترک کرده است در فرض سؤال عملش باطل است، و امّا اگر احرام حجّ را فراموش کرده و پس از اتمام اعمال یا بعد از وقوفین یا هرگاه که قادر نباشد احرام را تدارک کند، متذکّر و متوجّه شود عمل اوصحیح است، و ظاهر آن است که حکم جهل حکم نسیان است یعنی اگر هنگامی مسأله را بفهمد که دیگر نمیتواند همه اعمال حج را با احرام انجام دهد، حج اوصحیح است و در همهصورت جهل و نسیان احتیاط مستحب اعاده حج در سال بعد است.
عنوان سوال:
اگر حاجی بعد از وقوفین یا اتمام اعمال حج یادش بیاید که مُحرم نشده یا عمداً ترک کرده باشد چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ:
اگر عمداً احرام را ترک کرده است در فرض سؤال عملش باطل است، و امّا اگر احرام حجّ را فراموش کرده و پس از اتمام اعمال یا بعد از وقوفین یا هرگاه که قادر نباشد احرام را تدارک کند، متذکّر و متوجّه شود عمل اوصحیح است، و ظاهر آن است که حکم جهل حکم نسیان است یعنی اگر هنگامی مسأله را بفهمد که دیگر نمیتواند همه اعمال حج را با احرام انجام دهد، حج اوصحیح است و در همهصورت جهل و نسیان احتیاط مستحب اعاده حج در سال بعد است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر معتمر عمداً یا سهواً یا جهلًا تقصیر را ترک نمود و احرام حج را بست چه وظیفه‌ای دارد؟
- کسی که چندین عمره بجا آورده یا اعمال حج را انجام داده و قبل از طواف نساء مُحرم به احرام شده آیا یک طواف نساء کفایت می کند؟
- احرام حج باید از مکه قدیم باشد یا از تمام شهرفعلی مکه میتوان مُحرم شد؟
- من به علت جهل، سعی عمره تمتع را در طبقه بالا انجام دادم بعد از اتمام اعمال حج به من گفتند که حجت صحیح نیست. تکلیف شرعی من چیست؟
- آیا مُحرم قبل از اینکه خودش تقصیر کند و از احرام خارج شود می تواند دیگری را تقصیر کند؟ و درصورت تقصیر آیا حاجی از احرام خارج می شود و آیا کفاره بر طرفین هست؟
- اگر مُحرم جهلًا یا نسیاناً یا عمداً در خارج از منا حلق نمود و بقیه اعمال را انجام داد چه حکمی دارد؟
- شخصی که بطور مداوم از معده اش باد خارج می شود و وضویش باطل می گردد در صورتی که بخواهد محرم شده و اعمال عمره یا تمتع را انجام دهد وظیفه اش چیست؟
- چنانچه محرمی قبل از اینکه خود تقصیر کند سهواً محرم دیگری را تقصیر کند در این صورت وضع اعمال هر دو چه حکمی دارد و آیا کفاره دارد یا خیر؟
- اگر شخصی سجده سهو را فراموش کند و بعد از شروع نماز دوم، یعنی در بین نماز یادش بیاید که سجده سهو نماز اول را انجام نداده است چه وظیفه‌ای دارد؟ ج) پس از اتمام نماز دوم، فوراً بهجا آورد. س: اگر شخصی بعد از نماز اول، سجده سهوی را که بر او واجب شده بود، فراموش کند و در بین نماز دوم یادش بیاید، در صورت وجوب سجده سهو مجدّد در نماز دوم، تکلیف او چیست؟ آیا باید اول سجده سهو مربوط به نماز دوم را بهجا آورد یا مربوط به نماز اول را؟
- خواهشمند است بفرمایید آیا زائران ایرانی بیت اللّه الحرام در موسم حج و یاعمره می توانند از میقات حدیبیّه محرم شوند؟ و آیا حدیبیّه نیز مانند سایر مواقیت از قبیل میقات شجره و جحفه می باشد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که حج او به واسطه ترک وقوفین فاسد شده و باقی اعمال را بجا اورده و بدون عمره مفرده به ایران امده است تکلیف فعلی و اینده این محرم چیست
- [آیت الله وحید خراسانی] طبق مساله مناسک و اخر مساله مناسک اگر کسی بعد از اتمام اعمال عمره تمتع جهلا محرم به عمره مفرده بعد از عمره تمتع شد ایا اتمام اعمال عمره مفرده برای او لازم است یا احرام او واقع نشده است
- [آیت الله سیستانی] فرودگاه زایران حج ، شهر جدٌه می باشد آیا حاجی می تواند از جدٌه محرم شود؟
- [آیت الله سیستانی] فرودگاه زایران حج ، شهر جدٌه می باشد آیا حاجی می تواند از جدٌه محرم شود؟
- [آیت الله سیستانی] فرودگاه زایران حج ، شهر جدٌه می باشد آیا حاجی می تواند از جدٌه محرم شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی تلبیه را غلط بگوید، و بعد از وقوفین و قبل از اتمام اعمال حج متوجّه این مسأله شود، وظیفه او نسبت به سایر اعمال و همچنین عمره قبلی چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی تلبیه را غلط بگوید، و بعد از وقوفین و قبل از اتمام اعمال حج متوجّه این مسأله شود، وظیفه او نسبت به سایر اعمال و همچنین عمره قبلی چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که اعمال حج را بر وقوفین مقدم می دارد ایا می تواند طواف نساء را بعد از وقوفین و اعمال دیگر انجام دهد
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی بعد از اتمام حجّ تمتّع از مکّه خارج شود، و بخواهد دوباره به مکّه بازگردد، آیا لازم است محرم شود، و دوباره اعمال عمره را انجام دهد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] کسانی که اعمال حج را مقدم بر وقوفین می نمایند ایا باید اقرب زمان به موقفین را رعایت کنند
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در سال اوّلی که مستطیع شده به مکّه رود و در وقت معیّنی که دستور دادهاند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه هنوز محرم به احرام حجّ نشده و در این تأخیر مسامحه ننموده و در سالهای بعد نیز مستطیع نباشد، حجّ بر او واجب نیست ولی اگر مسامحه کرده، یا از سالهای قبل مستطیع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد باید حجّ را به جا آورد و چنانچه محرم به احرام حجّ شده ولی به عرفات و مشعر نرسیده، واجب است - هر چند با قرض گرفتن یا اکتساب - در سال بعد حجّ به جا آورد؛ بلی چنانچه در تأخیر سال قبل معذور بوده و بدون اختیار او انجام حجّ سال بعد با مشقّت شدید همراه باشد، لازم نیست دوباره حجّ به جا آورد و در هر حال اگر سال بعد حجّ بجا نیاورد حجی بر عهده او نیست، هر چند در ترک حجّ معصیت کرده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مرد طواف نساء را که یکی از اعمال حجّ و عمره مفرده است بجا نیاورد، استمتاع از زن که به واسطه مُحْرِم شدن بر او حرام شده بود، بر او حلال نمیشود و نیز اگر زن طواف نساء نکند، استمتاع از شوهر بر او حلال نمیشود، ولی اگر بعدا طواف نساء را انجام دهند، این استمتاع حلال می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر برای تجارت - مثلاً - تا جدّه رود و مالی به دست آورد که بتواند با آن مکّه رود و اعمال حجّ را به جا آورد، استطاعت مالی پیدا میکند و با داشتن سایر شرایط مستطیع است.
- [آیت الله بهجت] اگر مرد طواف نساء را، که یکی از اعمال حج است، بهجا نیاورد، زنش که بهواسطه مُحْرِم شدن بر او حرام شده بود، حلال نمیشود، و نیز اگر زن طواف نساء نکند، شوهرش بر او حلال نمیشود، ولی اگر بعداً طواف نساء را انجام دهند به یکدیگر حلال میشوند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان و اقامه نماز جماعت مردان را باید مرد بگوید و اذان و اقامه نماز جماعت زنان , نیز زنان و مردان محرم را زن می تواند بگوید , هرچند احتیاط در صورت اخیر, ترک است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که در ترک محرّمات حجّ یا در به جا آوردن اعمال حجّ به طور متعارف معذور است نظیر اینکه باید زیر سایه برود یا در طواف و رمی نایب بگیرد یا به ناچار باید بعد از نیمهشب از مشعر به منی رود میتواند نایب شود و حجّی که مطابق وظیفه خود به جا میآورد کافی از حجّ منوب عنه (کسی که او را نایب کرده است) می‌باشد.
- [آیت الله اردبیلی] حجّ بر سه قسم است: حجّ تَمتّع، حجّ اِفراد و حجّ قِران. (حج تمتّع) وظیفه کسی است که فاصله وطن او تا مکّه معظّمه شانزده فرسنگ یا بیشتر باشد. (حجّ اِفراد) و (حجّ قِران) نیز وظیفه کسی است که اهل خود مکّه یا اطراف آن تا کمتر از شانزده فرسنگ باشد. البتّه در بعضی از موارد، وظیفه برخی افراد بیمار یا معذور از حجّ تمتّع به حجّ إفراد تبدیل می‌شود. هر سه قسم حجّ در بیشتر اعمال مشترک هستند؛ ولی در حجّ تمتّع، عمره پیش از حجّ و وابسته به حجّ و همچون جزیی از آن می‌باشد که باید در یک سال و در ماههای حجّ بجا آورده شود؛ ولی در حجّ اِفراد و حجِّ قِران، عمره کاملاً مستقل و از حجّ جداست. همچنین در حجّ تمتّع در روز عید قربان در مِنی قربانی واجب است و از اعمال آن می‌باشد و در حجّ قِران، قربانی از ابتدا مقرون با احرام است و باید تا روز عید در مِنی همراه حاجی باشد، ولی در حجّ اِفراد اصلاً قربانی واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] واجبات حجّ تمتّع سیزده چیز است: اول: احرام حجّ تمتّع؛ که مانند احرام عمره است، جز این که در احرام حج باید از مکه معظّمه به نیّت حجّ تمتّع مُحرم شود. دوم: وقوف در عرفات؛ یعنی مُحرم به احرام حجّ از ظهر روز عرفه نهم ذیحجّه به قصد قربت در عرفات باشد و در آنجا نیّت وقوف کند و بنابر احتیاط، از اوّل ظهر به عرفات برود و تا مغرب شرعی در آنجا بماند. سوم: وقوف در مشعر؛ به این ترتیب که حاجی پس از انجام وقوف در عرفات هنگام مغرب شب عید به طرف (مشعرالحرام) کوچ کند و مستحب است به گونهای کوچ کند که نماز مغرب و عشاء را در مشعر بخواند. وقوف در مشعر باید به قصد قربت انجام شود و وقت آن از طلوع فجر تا طلوع آفتاب است و بنابر احتیاط شب دهم را نیز تا طلوع فجر به قصد قربت باید در مشعر به سر برد. چهارم، پنجم و ششم: واجبات منی در روز عید قربان، که عبارتند از: الف رَمی جمره عقبه؛ یعنی زدن هفت سنگریزه به جمره عقبه به پیروی از حضرت ابراهیم علیهالسلام که در این مکان شیطان را رمی کرده است. ب قربانی و مخیّر است شتر یا گاو و یا گوسفند را قربانی کند. ج تراشیدن سر و یا تقصیر (کوتاه کردن مو یا ناخن) به تفصیلی که در کتاب مناسک حج آمده است. هفتم، هشتم، نهم، دهم و یازدهم: اعمال مکّه مکرّمه، که به ترتیب عبارتند از: (طواف)، (نماز طواف)، (سعی بین صفا و مروه)، (طواف نساء) و (نماز طواف نساء). دوازدهم و سیزدهم: اعمال منی در روزهای یازدهم، دوازدهم و برای بعضی سیزدهم ذیحجّه، که عبارتند از: الف بیتوته در منی؛ یعنی شب در آنجا ماندن. ب رَمی جمرات سه گانه (اُولی، وُسطی و عقبه) و در هر روز باید به هر یک از جمرات سه گانه هفت ریگ بزند.
- [آیت الله مظاهری] ثبوت اوّل ماه و روز عرفه و عید قربان نزد عامّه به حکم قاضی آنها یا راه دیگر برای ما کافی است و نباید اعتنا به شک یا گمان نمود و خوب است شیعیان در این امور تحقیق نکنند و به قول آنها اکتفا نمایند ولی اگر بر فرض نادر یقین به خلاف پیدا شد نمیتوانند محرم به احرام حجّ شوند، و اگر محرم شدند مبدل به عمره مفرده می‌شود ولی خیلی خوب است که حجّ را طبق رفتار عامّه به جا آورد و در سالهای بعد اعاده نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر یکی از واجبات غیر رکنی فراموش شود چنانچه آن واجب، واجب مستقل است مثل حمد و سوره در این صورت اگر بعد از توجه بخواهد برگردد مستلزم زیادی رکن شود مثلاً سوره را فراموش کرده و در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید نمازش صحیح است و احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا آورد و اگر بازگشت مستلزم زیادی رکن نشود باید برگردد و جزء فراموش شده را بجا آورد و اعمال بعدی را بجا آورد و به احتیاط مستحب برای هر جزئی که اضافه کرده دو سجده سهو بجا آورد. اما اگر واجبی که ترک شده مستقل نباشد بلکه در ضمن واجب دیگری باشد مثل ذکر سجده در این فرض اگر بعد از انجام واجب اصلی (سر برداشتن از سجده) یادش بیاید نمازش صحیح است و مستحب است دو سجده سهو بجا آورد.