چه می‌فرمایید در این مسأله شرعیه که: سه برادر محمّد علی و محمّدحسین و محمّد رضا جمع المال بودند، برادر وسط به نام محمّد حسین فوت می‌کند، دارایی سه برادر ضیاع و عقار و سرمایه تجاری و مستقلّات و غیرها و ازجمله شش دانگ یک دستگاه کارخانه با متفرّعات می‌باشد، بعد از فوت برادر وسطی بین دو برادر زنده و ورثه متوفّی برای تقسیم دارایی که بالمثالثه بوده‌اند اختلافاتی تولید می‌شود که دنباله اختلافات به محاکم دادگستری می‌کشد.
ورثه متوفّی عبارتند از:
مادر و یک عیال و چند پسر و دختر، در این مشاجرات مادر متوفّی که یکی از ورّاث است شرکت نکرده ورثه متوفّی مدّعی بودند سهم متوفّی از دو برادر زنده بیش از یک ثُلث دارایی بوده است، بعد از مدّتی مشاجره و مرافعه بالأخره بین محمّد رضا و ورثه متوفّی در قسمت کارخانه که مهمتر از سایر اقلام داراییست تسالم می‌شود به این نحو سهمی محمّد رضا از کارخانه که دو دانگ بوده نیم دانگ کمتر برده و ورثه هم در عوض پنجاه هزارتومان وجه به ایشان بپردازند و این تسالم در یکی از محاضر اسناد رسمی وزارت دادگستری به ثبت می‌رسانند.
مدّت مدیدی پس از انجام این توافق، مادر متوفّی تمام حصّه از کل ما تَرَک را که به ارث می‌برد به موجب سند رسمی به دو پسر خود محمّد علی و محمّد رضا مصالحه کرده که اکنون مالک سُدس ماتَرَک متوفّی محمّد علی و محمّد رضا می‌باشند.
موضوع نیم دانگ کارخانه - که به شرح معروضه جزء ماتَرَک متوفّی قرار گرفته - اختلاف نظر تولید شده به این طور ورثه می‌گویند:
چون مادر متوفّی دراقامه دعوی شرکت نکرده سهمی نمی‌برد و از طرف دیگر دو برادر - که مالک سُدس می‌باشند - اظهار می‌دارند:
این نیم دانگ جزء ماتَرَک شده و حصّه مادر هم از کل ماتَرَک است که بین ورثه باید مطابق احکام مقدّسه اسلام تقسیم شود.
آیا در این مسأله شرعیه که تا کنون حصّه مادر از ماتَرَک مجزّی و تسلیم نشده است نسبت به نیم دانگ سابق الذکر حق به جانب کدام طرف است؟
و آیا مادر هم از نیم دانگ سهم می‌برد یا خیر؟

این مطلب دائر مدار نحوه مصالحه محمّد رضا با ورثه محمّد حسین است، پس اگر مصالحه کرده با اشخاصی که طرف مرافعه با او بوده‌اند با این که نیم دانگ از کارخانه برای آنها باشد بر این که پنجاه هزار تومان آنها بدهند، در این صورت نیم دانگ ملک آنهاست و مادر و محمّد علی و محمّد رضا که سهم مادر آنها صلح شده حقّی در نیم دانگ ندارند.
و اگر مُصالحه نموده با آنها بر این که نیم دانگ مال تمام ورثه محمّد حسین باشد حتّی مادر علی حسب سهام هم، در این صورت مُصالحه نیم دانگ غیر سُدس آن واقع شده و در صورتی که مادر اجازه کند آن سهم را مالک می‌شود و در مقابل سُدس از پنجاه هزار تومان را باید بدهد و این سُدس مربوط به محمّد علی و محمّد رضا نخواهد شد؛ زیرا مصالحه‌ای که او با این دو نفر کرده چیزی را که از محمّد حسین ارث برده مُصالحه کرده نه چیزی را که بعد از مدّتی به مُصالحه جدیده از طرف محمّد رضا با ورثه محمّد حسین مالک شده.