خوک
خوک یا همان خنزیر حیوان معروفی است که از احکام آن در بابهاى طهارت، صلات، تجارت، رهن، وقف، وصیت، نکاح و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.
چرا گوشت خوک حرام است؟
احکام دینی که توسط انبیاء بیان شده است از جانب خدای متعال فرستاده شده و متضمن مصالح و مفاسد انسان بوده و در سعادت و تکامل انسان موثر است. البته ما نمی توانیم به نحو دقیق از تمام جزئیات این مصالح و مفاسد مطلع باشیم، چرا که اگر چنین توانایی ای داشتیم، اصلا به وحی نیاز پیدا نمی کردیم. پس باید متوجه باشیم که آنچه فهمیده ایم تمام جوانب مساله نیست. با این توجه می توانیم به بعضی از یافته های بشری اشاره کنیم: حرمت برخی خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها از جنبه های مختلف قابل بررسی است: 1. جسمی و بهداشت فردی: در این باره اگر چه برخی از میکروب‌ها را با پیشرفت علمی و با ابزارهای مختلف بتوان از بین برد، اما اطمینان خاطر نسبت به نابودی تمامی موارد ضرر رسان مشکل است. چنان که ثابت شده برخی میکروب‌ها مثل میکروبی که در گوشت خوک وجود دارد(انگل تریشین)، پس از حرارت رسانی، سپر حرارتی [=هاگ] برای خود ایجاد می کنند، به طوری که تا 400 درجه سانتیگراد نیز می توانند مقاومت نمایند. بر فرض صحت این ادعا نوع پرورش این حیوان در محیط های سالم نمی تواند مانع وجود انگل یا از بین رفتن آن شود. البته همه این امور تنها در حد احتمال است. چه بسا اصلا از نگاه شرع، ضررهای جسمی یا اموری نظیر احتمال ذکر شده، مورد نظر در حکم حرمت استفاده از گوشت این حیوان نباشد. 2. روانی و معنوی: بر فرض که تمامی آلودگی‌های ظاهری آن از بین برود، خوردن گوشت خوک، چه بسا تأثیرات منفی روحی و معنوی داشته باشد. زیرا آن طور که گفته شده است، خوک میان حیوانات به عنوان حیوان بی‌غیرت از آن یاد می شود که هیچ حمایتی از ماده خود نشان نمی دهد. چه بسا با تغذیه از این گونه حیوانات، آثار روانی و روحی آن ها نیز به انسان منتقل شود. اگر چه به میزان محدود و ناشناخته باشد. امروزه در علوم تأثیر غذاها بر روح و روان مورد توجه قرار گرفته و مسأله ای ثابت شده است. در روایات هم نظیر همین مسائل روحی و غیر مادی به عنوان دلیل اجتناب از خوردن گوشت خوک یاد شده است. (راوی می گوید: محضر مبارک امام علیه السّلام عرض کردم: برای چه خداوند عزّ و جل شراب و مردار و خون و گوشت خوک را حرام فرموده است؟ حضرت فرمودند: خداوند تبارک و تعالی این اشیاء را بر بندگان حرام نکرد و غیر آنها را حلال قرار نداد تا ایشان را به آنچه حلال کرده راغب و از آنچه حرام فرموده بی میل نموده باشد بلکه پس از آفرینش مخلوقات آنچه که ابدان ایشان به آن قائم است و در راستای مصلحت و خیر آنها هست را به آنها تعلیم فرمود و پس از آن تفهیمشان نمود که این سنخ از اشیاء بر ایشان مباح و حلال است و نیز آنچه به ضرر ابدانشان هست را به آنها هشدار داد و اعلام فرمود که این قبیل از اشیاء بر آنها حرام است ... امّا گوشت خوک: خداوند تبارک و تعالی طائفه ای را در صورت‌های مختلف نظیر صورت خوک و بوزینه و خرس مسخ فرمود و سپس نهی کرد از خوردن گوشت حیوانات مماثل و هم شکل ایشان تا بدین وسیله از استفاده شدن ممسوخات جلوگیری به عمل آمده و از طرفی به عقوبت و بلایی که آنها به آن مبتلا شده‌اند استخفافی واقع نگردد.)[1] [1]. شیخ صدوق، الأمالی، ص 666.
احکام دینی که توسط انبیاء بیان شده است از جانب خدای متعال فرستاده شده و متضمن مصالح و مفاسد انسان بوده و در سعادت و تکامل انسان موثر است. البته ما نمی توانیم به نحو دقیق از تمام جزئیات این مصالح و مفاسد مطلع باشیم، چرا که اگر چنین توانایی ای داشتیم، اصلا به وحی نیاز پیدا نمی کردیم. پس باید متوجه باشیم که آنچه فهمیده ایم تمام جوانب مساله نیست. با این توجه می توانیم به بعضی از یافته های بشری اشاره کنیم: حرمت برخی خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها از جنبه های مختلف قابل بررسی است: 1. جسمی و بهداشت فردی: در این باره اگر چه برخی از میکروب‌ها را با پیشرفت علمی و با ابزارهای مختلف بتوان از بین برد، اما اطمینان خاطر نسبت به نابودی تمامی موارد ضرر رسان مشکل است. چنان که ثابت شده برخی میکروب‌ها مثل میکروبی که در گوشت خوک وجود دارد(انگل تریشین)، پس از حرارت رسانی، سپر حرارتی [=هاگ] برای خود ایجاد می کنند، به طوری که تا 400 درجه سانتیگراد نیز می توانند مقاومت نمایند. بر فرض صحت این ادعا نوع پرورش این حیوان در محیط های سالم نمی تواند مانع وجود انگل یا از بین رفتن آن شود. البته همه این امور تنها در حد احتمال است. چه بسا اصلا از نگاه شرع، ضررهای جسمی یا اموری نظیر احتمال ذکر شده، مورد نظر در حکم حرمت استفاده از گوشت این حیوان نباشد. 2. روانی و معنوی: بر فرض که تمامی آلودگی‌های ظاهری آن از بین برود، خوردن گوشت خوک، چه بسا تأثیرات منفی روحی و معنوی داشته باشد. زیرا آن طور که گفته شده است، خوک میان حیوانات به عنوان حیوان بی‌غیرت از آن یاد می شود که هیچ حمایتی از ماده خود نشان نمی دهد. چه بسا با تغذیه از این گونه حیوانات، آثار روانی و روحی آن ها نیز به انسان منتقل شود. اگر چه به میزان محدود و ناشناخته باشد. امروزه در علوم تأثیر غذاها بر روح و روان مورد توجه قرار گرفته و مسأله ای ثابت شده است. در روایات هم نظیر همین مسائل روحی و غیر مادی به عنوان دلیل اجتناب از خوردن گوشت خوک یاد شده است. (راوی می گوید: محضر مبارک امام علیه السّلام عرض کردم: برای چه خداوند عزّ و جل شراب و مردار و خون و گوشت خوک را حرام فرموده است؟ حضرت فرمودند: خداوند تبارک و تعالی این اشیاء را بر بندگان حرام نکرد و غیر آنها را حلال قرار نداد تا ایشان را به آنچه حلال کرده راغب و از آنچه حرام فرموده بی میل نموده باشد بلکه پس از آفرینش مخلوقات آنچه که ابدان ایشان به آن قائم است و در راستای مصلحت و خیر آنها هست را به آنها تعلیم فرمود و پس از آن تفهیمشان نمود که این سنخ از اشیاء بر ایشان مباح و حلال است و نیز آنچه به ضرر ابدانشان هست را به آنها هشدار داد و اعلام فرمود که این قبیل از اشیاء بر آنها حرام است ... امّا گوشت خوک: خداوند تبارک و تعالی طائفه ای را در صورت‌های مختلف نظیر صورت خوک و بوزینه و خرس مسخ فرمود و سپس نهی کرد از خوردن گوشت حیوانات مماثل و هم شکل ایشان تا بدین وسیله از استفاده شدن ممسوخات جلوگیری به عمل آمده و از طرفی به عقوبت و بلایی که آنها به آن مبتلا شده‌اند استخفافی واقع نگردد.)[1] [1]. شیخ صدوق، الأمالی، ص 666.
پاسخ:
احکام دینی که توسط انبیاء بیان شده است از جانب خدای متعال فرستاده شده و متضمن مصالح و مفاسد انسان بوده و در سعادت و تکامل انسان موثر است. البته ما نمی توانیم به نحو دقیق از تمام جزئیات این مصالح و مفاسد مطلع باشیم، چرا که اگر چنین توانایی ای داشتیم، اصلا به وحی نیاز پیدا نمی کردیم. پس باید متوجه باشیم که آنچه فهمیده ایم تمام جوانب مساله نیست. با این توجه می توانیم به بعضی از یافته های بشری اشاره کنیم:
حرمت برخی خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها از جنبه های مختلف قابل بررسی است:
1. جسمی و بهداشت فردی:
در این باره اگر چه برخی از میکروب‌ها را با پیشرفت علمی و با ابزارهای مختلف بتوان از بین برد، اما اطمینان خاطر نسبت به نابودی تمامی موارد ضرر رسان مشکل است. چنان که ثابت شده برخی میکروب‌ها مثل میکروبی که در گوشت خوک وجود دارد(انگل تریشین)، پس از حرارت رسانی، سپر حرارتی [=هاگ] برای خود ایجاد می کنند، به طوری که تا 400 درجه سانتیگراد نیز می توانند مقاومت نمایند.
بر فرض صحت این ادعا نوع پرورش این حیوان در محیط های سالم نمی تواند مانع وجود انگل یا از بین رفتن آن شود. البته همه این امور تنها در حد احتمال است. چه بسا اصلا از نگاه شرع، ضررهای جسمی یا اموری نظیر احتمال ذکر شده، مورد نظر در حکم حرمت استفاده از گوشت این حیوان نباشد.
2. روانی و معنوی:
بر فرض که تمامی آلودگی‌های ظاهری آن از بین برود، خوردن گوشت خوک، چه بسا تأثیرات منفی روحی و معنوی داشته باشد. زیرا آن طور که گفته شده است، خوک میان حیوانات به عنوان حیوان بی‌غیرت از آن یاد می شود که هیچ حمایتی از ماده خود نشان نمی دهد.
چه بسا با تغذیه از این گونه حیوانات، آثار روانی و روحی آن ها نیز به انسان منتقل شود. اگر چه به میزان محدود و ناشناخته باشد. امروزه در علوم تأثیر غذاها بر روح و روان مورد توجه قرار گرفته و مسأله ای ثابت شده است.
در روایات هم نظیر همین مسائل روحی و غیر مادی به عنوان دلیل اجتناب از خوردن گوشت خوک یاد شده است.
(راوی می گوید: محضر مبارک امام علیه السّلام عرض کردم: برای چه خداوند عزّ و جل شراب و مردار و خون و گوشت خوک را حرام فرموده است؟ حضرت فرمودند: خداوند تبارک و تعالی این اشیاء را بر بندگان حرام نکرد و غیر آنها را حلال قرار نداد تا ایشان را به آنچه حلال کرده راغب و از آنچه حرام فرموده بی میل نموده باشد بلکه پس از آفرینش مخلوقات آنچه که ابدان ایشان به آن قائم است و در راستای مصلحت و خیر آنها هست را به آنها تعلیم فرمود و پس از آن تفهیمشان نمود که این سنخ از اشیاء بر ایشان مباح و حلال است و نیز آنچه به ضرر ابدانشان هست را به آنها هشدار داد و اعلام فرمود که این قبیل از اشیاء بر آنها حرام است ... امّا گوشت خوک: خداوند تبارک و تعالی طائفه ای را در صورت‌های مختلف نظیر صورت خوک و بوزینه و خرس مسخ فرمود و سپس نهی کرد از خوردن گوشت حیوانات مماثل و هم شکل ایشان تا بدین وسیله از استفاده شدن ممسوخات جلوگیری به عمل آمده و از طرفی به عقوبت و بلایی که آنها به آن مبتلا شده‌اند استخفافی واقع نگردد.)[1]
[1]. شیخ صدوق، الأمالی، ص 666.
- [سایر] چرا خوک نجس و گوشت آن حرام است؟
- [سایر] علت حرمت گوشت خوک چیست؟ و آیا همه احکام دارای علت هستند؟
- [آیت الله نوری همدانی] فروختن مسکرات، گوشت خوک و دیگر خوراکیهای حرام از سوی مسلمان به کفار چه حکمی دارد؟
- [سایر] چرا گوشت خوک در زمان حضرت عیسی(ع) و پیامبران قبل و بعد از او حرام نبود ولی در اسلام حرام شد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چنانچه فردی با حرام افطار نماید لکن آن حرام حدّ الهی نداشته باشد مانند افطار با گوشت خوک آیا دو تعزیر دارد یا باعث تشدید تعزیر روزهخواری میگردد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] گوشت خوک چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] خرید و فروش گوشت خوک
- [آیت الله خامنه ای] آیا فروش و هدیه کردن شراب یا گوشت خوک و یا هر چیزی که خوردن آن حرام است به کسی که آن را حلال می داند، صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] حیوانات حرام گوشت غیر از سگ و خوک اگر سر آنها را ببرند پوست آنها پاک است یا خیر؟ و می‌شود خرید و فروش کرد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] استخدام شدن مسلمان در رستورانهای کفار جهت پذیرائی از آنان با محرمات از قبیل گوشت خوک و مسکرات چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بروجردی] نیم خوردهی سگ و خوک و کافر، نجس و خوردن آن حرام است و نیم خوردهی حیواناتِ حرام گوشت، پاک و خوردن آن مکروه می‌باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] نیم خوردة سگ و خوک و کافر ، نجس و خوردن آن حرام است و نیم خوردة حیوانات حرام گوشت ، پاک و خوردن آن مکروه می باشد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نیمخورده سگ و خوک و کافر، نجس و خوردن آن حرام است و نیمخورده حیوانات حرام گوشت، پاک و خوردن آن مکروه می باشد.
- [امام خمینی] نیم خورده سگ و خوک و کافر ، نجس و خوردن آن حرام است. و نیم خورده حیوانات حرام گوشت پاک و خوردن آن مکروه می باشد.
- [آیت الله اردبیلی] نیم خورده سگ و خوک و کافر غیر کتابی، نجس و خوردن آن حرام است و نیم خورده حیوانات حرام گوشت پاک است، ولی خوردن آن مکروه می‌باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] نیم خورده سگ و خوک و کافر غیر کتابی نجس و خوردن ان حرام است و نیم خورده حیوانات حرام گوشت پاک و خوردن ان در غیر گربه مکروه است
- [آیت الله وحید خراسانی] نیم خورده سگ و خوک و کافر غیر کتابی نجس و خوردن ان حرام است و نیم خورده حیوانات حرام گوشت پاک و خوردن ان در غیر گربه مکروه است
- [آیت الله مکارم شیرازی] سگ و خوک به واسطه سر بریدن و شکار کردن پاک نمی شود و گوشت آنها نیز حرام است و حیوان حرام گوشتی که درنده و گوشتخوار است مانند گرگ و پلنگ اگر به دستوری که گفته می شود سرببرند یا با اسلحه شکار کنند پاک است، ولی گوشت آن حلال نمی شود، همچنین اگر با سگ شکاری آن را شکار کنند.
- [آیت الله مظاهری] هر حیوان حرام گوشت چه اهلی باشد مثل گربه و چه وحشی باشد مانند شیر، پلنگ و عقاب، اگر ذبح یا شکار شود گوشت و پوست آن پاک است گرچه خوردن آن حرام است مگر سگ و خوک که نجس العین هستند و با ذبح یا شکار پاک نمیشوند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آب نیم خورده (حیوانات نجس) مانند سگ و خوک نجس است، اما نیم خورده حیوانات حرام گوشت (مانند گربه و جانوران درنده) پاک است هرچند خوردن آن مکروه است.