باسلام ایا حدیث و روایت معتبری از ائمه معصومین هست که انها بگویند ما از طرف خداوند اجازه داریم بنده های خدا را در دنیا شفاعت کنیم؟ و یا اینکه وقتی خود معصومین به زیارت اجداد خود میرفتند آیا به انها توسل و طلب شفاعت میکردند؟ مثلا تابحال شده امام حسن عسگری در حرم امام علی یا امام حسین حاجتش را از انها بخواهد؟ البته شاید بگویید انها معصوم بودند و نیازی به توسل نداشتند ولی چون امامان الگوی ما بودند و ما باید از انها تقلید کنیم باید چنین کاری میکردند همانطور که اکثر پیامبران و امامان با اینکه معصوم بودند از خدا طلب بخشش گناهانشان را میکردند و میگفتند خدایا گناهان مارا ببخش پاسخ:خداوند متعال در آیه 35 سوره مبارکه مائده می فرماید:یأ یها الذین ءامنوا اتقوا الله و ابتغوا إ لیه الوسیلة و جهدوا فی سبیله لعلکم تفلحون ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید پرهیزگاری پیشه کنید و وسیله ای برای تقرببه خدا انتخاب نمائید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار شوید. توسّل دارای اقسامی است که به بعضی از آنها اشاره میشود: یک. خواندن خدا به حق اولیای او 1-1. پیامبر اکرم(ص) فرموده است: (خداوند عزوجل میفرماید: ای بندگان من! گرامیترین خلق و پرفضیلتترین آنان نزد من، محمد و برادرش علی و امامان بعد از وی هستند. اینان (وسیله)ها به سوی من میباشند. هر کس حاجتی دارد و نفعی را طالب است و یا دچار حادثهای سخت و زیانبار گشته و برطرف شدن آن را میخواهد، مرا به محمد و آل طاهرینش بخواند تا به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم) V}بحارالانوار، ج 94، ص 22، ح 20.{V. 1-2. امام موسی کاظم(ع) میفرماید: (هرگاه حاجتی به درگاه خداوند داشتی، چنین بگو: (اللهم انی اسألک بحق محمد و علی...) ؛ یعنی، خدایا! به حق محمد و علی تو را میخوانم، به درستی که نزد تو شأن و منزلت والایی دارند. پس به حق این منزلت و رتبه از تو میخواهم بر محمد و آل محمد درود فرستی و حاجت مرا برآورده سازی V}همان، ج 94، ص 22، ح 19. 1-3. سمهودی از علمای اهل سنّت، در فصلی از کتاب خود تحت عنوان (توسّل زائر به رسول خدا و شفیع قرار دادن وی به پیشگاه خدا) مینویسد: (بدان که استغاثه از پیامبر اکرم و جاه و منزلت او را به درگاه خداوند شفیع قرار دادن، کار انبیا و مرسلین و سیره صالحان پیشین بوده است؛ قبل از خلقت آن حضرت و بعد از آن، چه در حال حیات و چه بعد از رحلت، چه در عالم برزخ و چه در عرصه قیامت... ). عمر بن خطاب میگوید: (پس از اینکه آدم ابوالبشر مرتکب ترک اولی شد، در مقام توبه به پیشگاه خداوند عرضه داشت: (یا ربّ أسئلک بحق محمد(ص) لمّا غفرت لی)؛ یعنی، پروردگارا به حق محمد(ص) از تو میخواهم که مرا بیامرزی... . مستدرک صحیحین، ج 2، ص 615. 1-4. توسّل عمر بن خطاب به عباس در کتابها و مدارک معتبر اهل سنت آمده است: هرگاه قحطی و خشکسالی پیش میآمد، عمر از طریق توسّل به عباس عموی پیامبر، طلب باران میکرد و میگفت: (هذا واللَّه الوسیلة الی اللَّه و المکان منه)؛ (به خدا سوگند! عباس وسیله به درگاه الهی و دارای قرب و منزلت نزد او است) و (اللهم! انّا نتوسّل الیک بعمّ نبیّنا فاسقنا)؛ (خدایا! ما به وسیله عموی پیغمبرمان به تو روی میآوریم، پس سیرابمان کن) اسدالغابة، ج 3، ص 165. و یا میگفت: (اللهم انّا نستسقیک بعمّ نبیّک و نستشفع الیک بشیبه) شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید، ج 7، ص 274؛ صحیح بخاری، ج 2، ص 16 و ج 4، ص 209؛ صحیح ابن خزیمه، ج 2، ص 338؛ صحیح ابن جبان، ج 7، ص 111. ؛ (خدایا! ما به وسیله عموی پیامبرت از تو باران میخواهیم و موی سفید او را به درگاه تو شفیع میآوریم). 1-5. تعلیم توسّل به اصحاب عثمان بن حنیف میگوید: روزی در محضر پیامبر اکرم(ص) بودم، حضرت به شخصی که مشکل خود را به ایشان عرضه میکرد، شیوه دعا و توسّل را چنین تعلیم فرمود: برو وضو بساز و دو رکعت نماز به جا آور و پس از آن خداوند را با این جملات بخوان: (اللهم انی اسألک و اتوجه الیک بنبیّک نبی الرحمة یا محمد انّی اتوجّه بک الی ربّی فی حاجتی لتُقضی، اللهم شفّعه فیّ)مسند احمد بن حنبل، ج 4، ص 138؛ حاکم نیشابوری، مستدرک صحیحین، ج 1، ص 313؛ سنن ابن ماجه، ج 1، ص 441، ح 1385؛ التاج الجامع (صحاح خمسه)، ج 1، ص 286؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ج 4، ص 1373؛ سنن ترمذی، ج 5، ص 229، ح 3649. (بارخدایا! از تو درخواست میکنم و به تو روی میآورم به پیامبرت، پیامبر رحمت. ای محمد! من به حق تو به سوی خدایم روی آوردهام تا حاجتم برآورده شود. خدایا! پیامبرت را در مورد من شفیع قرار ده). 1-6. توسّل پیامبر(ص) به انبیای گذشته انس بن مالک میگوید: روزی که فاطمه بنت اسد فوت کرد، پیامبر دستور داد قبری را حفر کنند. آنگاه خود حضرت وارد قبر شد و در آن خوابید و چنین دعا کرد: (اللهم اغفر لامّی فاطمة بنت اسد، و وسّع علیها مدخلها، بحق نبیّک و الانبیاء الذین من قبلی)؛ (خدایا! مادرم فاطمه بنت اسد را بیامرز و جایگاه او را وسعت بخش، به حق پیامبرت و پیامبران قبل از من). وفاء الوفاء، ج 3، ص 898؛ کنزالعمال، ج 12، ص 148، ح 34425؛ المعجم الکبیر، ج 24، ص 352. 1-7. توسّل امام حسین(ع) امام حسین(ع) در دعای معروف عرفه، چنین با خداوند مناجات میکند: (اللهم انّا نتوجّه الیک فی هذه العشیّة التی شرفتها و عظّمتها بمحمد نبیّک و رسولک...) ؛ (بار خدایا! ما در این شامگاه که به آن شرف و عظمت بخشیدهای، به وسیله محمد(ص) پیامبرت و رسول و برگزیدهات، رو به درگاه تو میآوریم). سید بن طاووس، اقبال، ج 2، ص 85. دو. درخواست دعا از اولیای الهی درخواست دعا همچنان که از برادر و خواهر مؤمن امری صحیح و پسندیده است، از اولیای الهی و آبرومندان درگاه او، به طریق اولی بجا و پسندیده است و ریشه قرآنی دارد. فرزندان حضرت یعقوب، پس از پشیمانی از گناه خود و ظلمی که نسبت به برادرشان یوسف روا داشته بودند، به یعقوب گفتند: (یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا کُنَّا خاطِئِینَ)یوسف (12)، آیه 97. (ای پدر! برای گناهان ما طلب آمرزش کن که ما خطاکار بودیم). قرآن کریم در حق رسول گرامی اسلام میفرماید:(وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً)نساء (4)، آیه 64. (اگر آنان وقتی به خود ستم کردند، نزد تو میآمدند و از خدا آمرزش میخواستند و تو برای آنان طلب آمرزش میکردی، قطعاً خدا را توبهپذیر مهربان مییافتند). سه. درخواست حاجت از اولیای الهی گونه سوم توسّل این است که به طور مستقیم حاجت خود را از اولیای الهی طلب کنیم؛ مثلاً بگوییم: ای پیامبر رحمت! مریض ما را شفا بده؛ همان گونه که صحابی پیامبر اکرم(ص)، خطاب به ایشان عرض کرد: (اسألک مرافقتک فی الجنّه) ؛ (از تو میخواهم در بهشت همنشینت باشم). صحیح مسلم، ج 2، ص 52؛ سنن ابی داوود، ج 1، ص 297، ح 2320؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 10، ص 207. وچندروایت دیگر علی (ع) پس از تغسیل پیامبر (ص) خطاب به ایشان فرمود: بابی انت و امّی اذکرنا عند ربک واجعلنا من بالک، (نهج البلاغه- خطبه 235) * ابوبکر نیز پس از وفات پیامبر، خطاب به جسد مطهر ایشان گفت: بابی انت و امّی طبت حیّاً و میّتاً واذکرنا عند ربکً (السیرة الجبیه- 3/392) قاضی عیاض روایت کرده که ابوجعفرمنصور در مسجد پیامبر (ص) با مالک بن انس روبرو شد و از او پرسید آیا رو به قبله نموده و دعا کنیم یا رو به سوی پیامبر گردانم مالک جواب داد: چرا رخسار خود را از پیامبر برمی گردانی در حالی که او وسیله تو و پدرت آدم تا روز قیامت است، رو به جانب قبر نموده و او را شفیع خود قرار ده تا نزد خداوند شفاعتت کند. (الغدیر 5/135) رسول اکرم(ص) میفرماید: (لاینال شفاعتی من استخف بصلوته)؛ شفاعت من به کسی که نمازش را سبک بشمارد نمیرسد .(میزانالحکمه ج 5ص 117). امام صادق(ع) میفرماید: (لاتنال شفاعتنا من استخف بالصلوه)؛ شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد نمیرسد)(کافی ج 3 ص 270). امام صادق(ع) میفرماید: (ای شیعیان! به اتکای شفاعت ما گناه نکنید. به خدا سوگند! شفاعت ما به مرتکب زنا نمیرسد؛ مگر پس از آنکه عذاب دردناک الهی و هول و ترس جنهم را بچشد). کافی، ج 5، ص 476، ح 9؛ من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 31، ح 70.
باسلام ایا حدیث و روایت معتبری از ائمه معصومین هست که انها بگویند ما از طرف خداوند اجازه داریم بنده های خدا را در دنیا شفاعت کنیم؟ و یا اینکه وقتی خود معصومین به زیارت اجداد خود میرفتند آیا به انها توسل و طلب شفاعت میکردند؟ مثلا تابحال شده امام حسن عسگری در حرم امام علی یا امام حسین حاجتش را از انها بخواهد؟ البته شاید بگویید انها معصوم بودند و نیازی به توسل نداشتند ولی چون امامان الگوی ما بودند و ما باید از انها تقلید کنیم باید چنین کاری میکردند همانطور که اکثر پیامبران و امامان با اینکه معصوم بودند از خدا طلب بخشش گناهانشان را میکردند و میگفتند خدایا گناهان مارا ببخش
باسلام ایا حدیث و روایت معتبری از ائمه معصومین هست که انها بگویند ما از طرف خداوند اجازه داریم بنده های خدا را در دنیا شفاعت کنیم؟ و یا اینکه وقتی خود معصومین به زیارت اجداد خود میرفتند آیا به انها توسل و طلب شفاعت میکردند؟ مثلا تابحال شده امام حسن عسگری در حرم امام علی یا امام حسین حاجتش را از انها بخواهد؟ البته شاید بگویید انها معصوم بودند و نیازی به توسل نداشتند ولی چون امامان الگوی ما بودند و ما باید از انها تقلید کنیم باید چنین کاری میکردند همانطور که اکثر پیامبران و امامان با اینکه معصوم بودند از خدا طلب بخشش گناهانشان را میکردند و میگفتند خدایا گناهان مارا ببخش
پاسخ:خداوند متعال در آیه 35 سوره مبارکه مائده می فرماید:یأ یها الذین ءامنوا اتقوا الله و ابتغوا إ لیه الوسیلة و جهدوا فی سبیله لعلکم تفلحون ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید پرهیزگاری پیشه کنید و وسیله ای برای تقرببه خدا انتخاب نمائید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار شوید.
توسّل دارای اقسامی است که به بعضی از آنها اشاره میشود:
یک. خواندن خدا به حق اولیای او
1-1. پیامبر اکرم(ص) فرموده است: (خداوند عزوجل میفرماید: ای بندگان من! گرامیترین خلق و پرفضیلتترین آنان نزد من، محمد و برادرش علی و امامان بعد از وی هستند. اینان (وسیله)ها به سوی من میباشند. هر کس حاجتی دارد و نفعی را طالب است و یا دچار حادثهای سخت و زیانبار گشته و برطرف شدن آن را میخواهد، مرا به محمد و آل طاهرینش بخواند تا به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم) V}بحارالانوار، ج 94، ص 22، ح 20.{V.
1-2. امام موسی کاظم(ع) میفرماید: (هرگاه حاجتی به درگاه خداوند داشتی، چنین بگو: (اللهم انی اسألک بحق محمد و علی...) ؛ یعنی، خدایا! به حق محمد و علی تو را میخوانم، به درستی که نزد تو شأن و منزلت والایی دارند. پس به حق این منزلت و رتبه از تو میخواهم بر محمد و آل محمد درود فرستی و حاجت مرا برآورده سازی V}همان، ج 94، ص 22، ح 19.
1-3. سمهودی از علمای اهل سنّت، در فصلی از کتاب خود تحت عنوان (توسّل زائر به رسول خدا و شفیع قرار دادن وی به پیشگاه خدا) مینویسد: (بدان که استغاثه از پیامبر اکرم و جاه و منزلت او را به درگاه خداوند شفیع قرار دادن، کار انبیا و مرسلین و سیره صالحان پیشین بوده است؛ قبل از خلقت آن حضرت و بعد از آن، چه در حال حیات و چه بعد از رحلت، چه در عالم برزخ و چه در عرصه قیامت... ).
عمر بن خطاب میگوید: (پس از اینکه آدم ابوالبشر مرتکب ترک اولی شد، در مقام توبه به پیشگاه خداوند عرضه داشت: (یا ربّ أسئلک بحق محمد(ص) لمّا غفرت لی)؛ یعنی، پروردگارا به حق محمد(ص) از تو میخواهم که مرا بیامرزی... . مستدرک صحیحین، ج 2، ص 615.
1-4. توسّل عمر بن خطاب به عباس
در کتابها و مدارک معتبر اهل سنت آمده است: هرگاه قحطی و خشکسالی پیش میآمد، عمر از طریق توسّل به عباس عموی پیامبر، طلب باران میکرد و میگفت: (هذا واللَّه الوسیلة الی اللَّه و المکان منه)؛ (به خدا سوگند! عباس وسیله به درگاه الهی و دارای قرب و منزلت نزد او است) و (اللهم! انّا نتوسّل الیک بعمّ نبیّنا فاسقنا)؛ (خدایا! ما به وسیله عموی پیغمبرمان به تو روی میآوریم، پس سیرابمان کن) اسدالغابة، ج 3، ص 165. و یا میگفت: (اللهم انّا نستسقیک بعمّ نبیّک و نستشفع الیک بشیبه) شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید، ج 7، ص 274؛ صحیح بخاری، ج 2، ص 16 و ج 4، ص 209؛ صحیح ابن خزیمه، ج 2، ص 338؛ صحیح ابن جبان، ج 7، ص 111. ؛ (خدایا! ما به وسیله عموی پیامبرت از تو باران میخواهیم و موی سفید او را به درگاه تو شفیع میآوریم).
1-5. تعلیم توسّل به اصحاب
عثمان بن حنیف میگوید: روزی در محضر پیامبر اکرم(ص) بودم، حضرت به شخصی که مشکل خود را به ایشان عرضه میکرد، شیوه دعا و توسّل را چنین تعلیم فرمود: برو وضو بساز و دو رکعت نماز به جا آور و پس از آن خداوند را با این جملات بخوان: (اللهم انی اسألک و اتوجه الیک بنبیّک نبی الرحمة یا محمد انّی اتوجّه بک الی ربّی فی حاجتی لتُقضی، اللهم شفّعه فیّ)مسند احمد بن حنبل، ج 4، ص 138؛ حاکم نیشابوری، مستدرک صحیحین، ج 1، ص 313؛ سنن ابن ماجه، ج 1، ص 441، ح 1385؛ التاج الجامع (صحاح خمسه)، ج 1، ص 286؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ج 4، ص 1373؛ سنن ترمذی، ج 5، ص 229، ح 3649. (بارخدایا! از تو درخواست میکنم و به تو روی میآورم به پیامبرت، پیامبر رحمت. ای محمد! من به حق تو به سوی خدایم روی آوردهام تا حاجتم برآورده شود. خدایا! پیامبرت را در مورد من شفیع قرار ده).
1-6. توسّل پیامبر(ص) به انبیای گذشته
انس بن مالک میگوید: روزی که فاطمه بنت اسد فوت کرد، پیامبر دستور داد قبری را حفر کنند. آنگاه خود حضرت وارد قبر شد و در آن خوابید و چنین دعا کرد: (اللهم اغفر لامّی فاطمة بنت اسد، و وسّع علیها مدخلها، بحق نبیّک و الانبیاء الذین من قبلی)؛ (خدایا! مادرم فاطمه بنت اسد را بیامرز و جایگاه او را وسعت بخش، به حق پیامبرت و پیامبران قبل از من). وفاء الوفاء، ج 3، ص 898؛ کنزالعمال، ج 12، ص 148، ح 34425؛ المعجم الکبیر، ج 24، ص 352.
1-7. توسّل امام حسین(ع)
امام حسین(ع) در دعای معروف عرفه، چنین با خداوند مناجات میکند: (اللهم انّا نتوجّه الیک فی هذه العشیّة التی شرفتها و عظّمتها بمحمد نبیّک و رسولک...) ؛ (بار خدایا! ما در این شامگاه که به آن شرف و عظمت بخشیدهای، به وسیله محمد(ص) پیامبرت و رسول و برگزیدهات، رو به درگاه تو میآوریم). سید بن طاووس، اقبال، ج 2، ص 85.
دو. درخواست دعا از اولیای الهی
درخواست دعا همچنان که از برادر و خواهر مؤمن امری صحیح و پسندیده است، از اولیای الهی و آبرومندان درگاه او، به طریق اولی بجا و پسندیده است و ریشه قرآنی دارد.
فرزندان حضرت یعقوب، پس از پشیمانی از گناه خود و ظلمی که نسبت به برادرشان یوسف روا داشته بودند، به یعقوب گفتند: (یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا کُنَّا خاطِئِینَ)یوسف (12)، آیه 97. (ای پدر! برای گناهان ما طلب آمرزش کن که ما خطاکار بودیم).
قرآن کریم در حق رسول گرامی اسلام میفرماید:(وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً)نساء (4)، آیه 64. (اگر آنان وقتی به خود ستم کردند، نزد تو میآمدند و از خدا آمرزش میخواستند و تو برای آنان طلب آمرزش میکردی، قطعاً خدا را توبهپذیر مهربان مییافتند).
سه. درخواست حاجت از اولیای الهی
گونه سوم توسّل این است که به طور مستقیم حاجت خود را از اولیای الهی طلب کنیم؛ مثلاً بگوییم: ای پیامبر رحمت! مریض ما را شفا بده؛ همان گونه که صحابی پیامبر اکرم(ص)، خطاب به ایشان عرض کرد: (اسألک مرافقتک فی الجنّه) ؛ (از تو میخواهم در بهشت همنشینت باشم). صحیح مسلم، ج 2، ص 52؛ سنن ابی داوود، ج 1، ص 297، ح 2320؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 10، ص 207.
وچندروایت دیگر
علی (ع) پس از تغسیل پیامبر (ص) خطاب به ایشان فرمود:
بابی انت و امّی اذکرنا عند ربک واجعلنا من بالک، (نهج البلاغه- خطبه 235)
* ابوبکر نیز پس از وفات پیامبر، خطاب به جسد مطهر ایشان گفت:
بابی انت و امّی طبت حیّاً و میّتاً واذکرنا عند ربکً (السیرة الجبیه- 3/392)
قاضی عیاض روایت کرده که ابوجعفرمنصور در مسجد پیامبر (ص) با مالک بن انس روبرو شد و از او پرسید آیا رو به قبله نموده و دعا کنیم یا رو به سوی پیامبر گردانم مالک جواب داد: چرا رخسار خود را از پیامبر برمی گردانی در حالی که او وسیله تو و پدرت آدم تا روز قیامت است، رو به جانب قبر نموده و او را شفیع خود قرار ده تا نزد خداوند شفاعتت کند. (الغدیر 5/135)
رسول اکرم(ص) میفرماید: (لاینال شفاعتی من استخف بصلوته)؛ شفاعت من به کسی که نمازش را سبک بشمارد نمیرسد .(میزانالحکمه ج 5ص 117).
امام صادق(ع) میفرماید: (لاتنال شفاعتنا من استخف بالصلوه)؛ شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد نمیرسد)(کافی ج 3 ص 270).
امام صادق(ع) میفرماید: (ای شیعیان! به اتکای شفاعت ما گناه نکنید. به خدا سوگند! شفاعت ما به مرتکب زنا نمیرسد؛ مگر پس از آنکه عذاب دردناک الهی و هول و ترس جنهم را بچشد). کافی، ج 5، ص 476، ح 9؛ من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 31، ح 70.