با توجه به نامگذاری امسال توسط مقام معظم رهبری مد ظله، بعضیها گیردادن به اینکه چراغی که به منزل رواست به مسجد حرام است و باید به کشورهایی مثل فلسطین و لبنان و افغانستان و عراق کمک نکنیم، دیگه لازم نیس

با توجه به نامگذاری امسال توسط مقام معظم رهبری مد ظله، بعضیها گیردادن به اینکه چراغی که به منزل رواست به مسجد حرام است و باید به کشورهایی مثل فلسطین و لبنان و افغانستان و عراق کمک نکنیم، دیگه لازم نیس

[کامل از کد132994]
در پاسخ به پرسش فوق اولین موضوعی که لازم است مورد دقت نظر قرار گیرد؛ توجه به معنا و مفهوم صحیح اصلاح الگوی مصرف است که منظور از آن جلوگیری از اتلاف یا زیاده روی و عدم مصرف بهینه از منابع و امکانات کشور در زمینه ها و ابعاد مختلف کشور است . چنانکه مقام معظم رهبری در پیام نوروزی خویش با اشاره به این آسیب جدی می فرماید : (ما در زمینه‌ی مصرف، در زمینه‌ی هزینه کردن منابع مالی کشور که به وسیله‌ی خود ما و به وسیله‌ی همه‌ی برادران هم‌میهن ما و به وسیله‌ی مسئولین کشور با زحمت زیاد به وجود می‌آید، دچار نوعی بی‌توجهی هستیم، که بایستی این را تبدیل کنیم به یک توجه و اهتمام خاص. ما دچار اسراف هستیم، ما دچار ولخرجی و ولنگاری در مصرف هستیم؛ ... (پیام نوروزی رهبر انقلاب به مناسبت آغاز سال 1387/12/30 ) بدیهی است صرف برخی هزینه ها و در زمینه های داخلی یا خارجی زمانی نیازمند اصلاح است که مصداق اتلاف و اسراف منابع باشد اما اگر در راستای منافع ملی و مصالح جامعه جهانی اسلامی به صورتی مدبرانه و عاقلانه انجام شده ، و آثار گرانقدری در زمینه انجام وظایف اسلامی و منافع ملی داشته باشد ، دیگر نه تنها نمی توان آن را مصداق اتلاف و اسراف و نیازمند اصلاح دانست بلکه لازم است به صورت جدی تر مورد پشتیبانی و تقویت قرار گیرد .

اکنون با توجه به این مقدمه به بررسی ضرورت و چرائی کمک و حمایت کشورمان از فلسطین و لبنان می پردازیم ؛ در این زمینه توجه به مسؤولیت‌های دولت و نظام اسلامی در ابعاد داخلی و خارجی ضروری است، به عبارت دیگر حیطه و گستره‌ی وظایف و مسؤولیت‌های دولت‌ها فقط در درون مرزهای آن کشور محدود نمی‌شود، بلکه دولت‌ها جهت دستیابی به اهداف خود در سطح داخلی و بین‌المللی، از قبیل: تأمین امنیت و منافع ملی و تحقق آرمان‌های ایدئولوژیک مثلاً یکی از اهداف سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا، بسط و گسترش ایدئولوژی لیبرال، سرمایه‌داری به عنوان تنها مدل نظام سیاسی، در سطح جهان می‌باشد ، ناچارند تا محدوده‌ی عملکرد و اقدامات خود را به بیرون از مرزهای بین‌المللی گسترش داده ودر عرصه‌ی معادلات و رقابت‌های بین‌الملل شرکت فعال داشته باشند. امروزه به دلیل گسترش ارتباطات و تکنولوژی، جهانی‌شدن اقتصاد و... که مرزهای ملی کشورها را درنوردیده است دیگر نمی‌توان حیطه عملکرد و وظایف دولت‌ها را در محدوده‌ی مرزهای آن کشور، تعریف نمود، بلکه برعکس دولتی از توانایی بیشتر در سامان دادن به مسائل داخلی و تأمین امنیت و رفاه در سطح جامعه و تعقیب آرمان‌های ایدئولوژیک خود، بهره‌مندتر است که به صورت فعال در مناسبات معادلات و رقابت‌های بین‌المللی حضور داشته و در چارچوب اصول سیاست خارجی خویش، نقش مؤثری را در تأثیرگذاری بر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی پیرامون، به خود اختصاص داده و از موقعیت‌ها و فرصت‌های بین‌الملل به بهترین نحو جهت پیشبرد اهداف سیاست خارجی خود استفاده نماید. عوامل متعددی در شکل‌گیری سیاست خارجی کشورها مؤثر می‌باشند که مهمترین آنها عبارتند از جهت اطلاع بیشتر ر.ک: اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، عبدالعلی قوام، انتشارات سمت، ص 135 : 1- ارزش‌ها و اعتقادات، 2- زمینه‌های تاریخی و فرهنگی، 3- ساختار نظام بین‌الملل، 4- مشکلات و نیازهای داخلی. دولت‌ها جهت تحقق اهداف سیاست خارجی خود، از ابزارها و تکنیک‌های گوناگونی بهره می‌گیرند؛ ابزارهایی نظیر دیپلماسی، حربه‌های اقتصادی، نظامی و فرهنگی. استفاده صحیح و به موقع از این تکنیک‌ها در میزان موفقیت واحدهای سیاسی بسیار مؤثر است همان، ص 206 . در سطح بین‌الملل سیاست خارجی کشور موفق‌تر و از توانایی بیشتری در پیشبرد اهداف بین‌المللی و تأمین منافع ملی خود برخوردارتر است که از توانایی بیشتری در کاربرد تمامی این ابزارها برخوردار بوده و در موقع نیاز جهت دسترسی به اهداف خود، از آنان بهره بگیرد. به عنوان نمونه امروز، با استفاده از ابزار اقتصادی نظیر اعطای وام، مشارکت در سرمایه‌گذاری یا بازسازی کشور می‌توان زمینه‌های مناسبی را جهت تأثیرگذاری در تحولات داخلی آن کشور، فراهم نمودن بازار کار و عرضه‌ی کالاهای تولیدی در خارج و... ، به وجود آورده و در نتیجه بخشی از اهداف کوتاه‌مدت، میان مدت و بلندمدت سیاسی خارجی خویش را تحقق بخشید. براساس مطالب فوق درخصوص نحوه عملکرد جمهوری اسلامی در قبال در قبال مردم مظلوم غزه و فلسطین باید گفت که: اصول و اهداف سیاست خارجی کشور ما نیز مانند سایر کشورها براساس عوامل متعددی؛ از قبیل: ارزش‌ها و اعتقادات، تأمین امنیت منافع ملی و نیازهای داخلی و... شکل گرفته است. مضافا این که نظام جمهوری اسلامی ایران به دلیل اصول و مبانی مکتبی خویش، اهمیت ویژه‌ای برای دفاع از سایر مسلمانان و مستضعفان جهان قائل است و در سیاست خارجی خود این موضوع را نیز تعقیب می‌نماید( توضیح آن که: براساس اصول و آموزه‌های دینی، جامعه اسلامی پیکره واحدی است؛ چنان که قرآن می‌فرماید: (ان هذه امتکم امةً واحدةً و انا ربکم فاعبدون) (سوره مؤمنون، آیه 52) بر اساس این آیه، همبستگی عمیقی بین همه مسلمانان دنیا، صرف نظر از هرگونه مرزبندی و جغرافیایی به جهت وحدت کلمه و اعتقاد به تعالیم الهی، وجود دارد، هم‌دردی، هم‌دلی و هم‌نوایی، یکی از خصایص بارز و برجسته امت اسلامی است که دل‌های آنان را به یکدیگر نزدیک می‌کند. پیامبر گرامی اسلام در بیان این واقعیت می‌فرمایند: (حکایت مؤمنان در دوستی و مهربانی چون اعضای یک پیکر است؛ وقتی یکی از آنها رنجور می‌شود، دیگران به مراقبت و حمایت از او همداستان می‌شوند)، (نهج‌الفصاحه، ش 2712(. نظام جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به اهداف خود در سطح بین‌الملل براساس توانایی و امکانات خویش و اجازه شرایط بین‌الملل از تمامی ابزارهای سیاست خارجی نظیر دیپلماسی، تکنیک‌های اقتصادی و فرهنگی و... در چارچوب اصول مکتبی و مقررات بین‌المللی استفاده می‌نماید. به عنوان نمونه فلسطین یکی از کشورهایی است که از جهات مختلف موضوع سیاست خارجی ما قرار گرفته است: این جهات عبارتند از: 1- مسلمان بودن مردم آن کشور و وضعیت بسیار وخیم اوضاع اقتصادی و امنیتی آن کشور؛ که خود فی‌نفسه براساس مبانی مکتبی و اصول قانون اساسی باعث همدلی و همکاری دولت اسلامی می‌شود. 2- دستاوردها و ثمرات مختلفی که حمایت نظام اسلامی ایران در راستای تعقیب و تحقق ابعاد مختلف سیاست خارجی ما از تبلیغ و ترویج اسلام اصیل و ارزشهای آن به عنوان یک وظیفه اسلامی گرفته ، تا توجه به وحدت اسلامی ، تحقق منافع و امنیت ملی و مقابله با استکبار جهانی با توجه به این موضوع مهم که امروز غزه و لبنان خط اول مواجهه دنیای کفر جهانی به سرکردگی آمریکا و اسرائیل با جهان اسلام است و هرگونه غفلتی در این زمینه آثار زیانبار و غیر قابل جبرانی را به دنبال خواهد داشت. 3- بخشی از این کمک‌ها (مانند مواد غذایی، دارو، پوشاک و... ) در شرایط فعلی، حیاتی بوده و از مسؤولیت‌های فراملی دولت اسلامی محسوب می‌شود. 4- با توجه به نیازهای ضروری و حیاتی مردم فلسطین و امکانات نسبتا خوب کشورمان، کمک‌هایی محدود بوده و تأثیر منفی در روند آبادانی و حل مشکلات اقتصادی و معیشتی ما بر جای نمی‌گذارد. به علاوه نتایج مثبتی را در کوتاه مدت و طولانی مدت، در سطح منطقه‌ای و بین‌الملل، برای کشورمان به ارمغان می‌آورد. 5- فشارها و مشکلات جامعه هراندازه زیاد باشد دربرابر وضعیت پیش آمده برای برادران و خواهران آواره فلسطینی و... اصلا قابل قیاس نیست. 6- مسلمین امت واحده و دارای سرنوشت مشترکی هستند. استعمارگران همواره درپی جداسازی وتفرقه میان ملت های مسلمانند تا از این رهگذر سلطه خود را بر جهان اسلام بیشتر استوار سازند. بنابراین اگر مادست از یاری برادران مظلوم مسلمان خود برداریم درواقع به پاره‌سازی امت واحد اسلامی که هدف دشمنان است کمک کرده‌ایم. 7- همان طور که درروایت است کمک‌های فردی موجب افزایش نعمت و برکات الهی است کمک های اجتماعی نیز چنین است. 8- امروزه درتمام جهان سرمایه‌هایی برای کمک به جوامع محروم اختصاص داده می‌شود و دراین حرکت انسان دوستانه مسلمانان و جمهوری اسلامی باید جلودار باشند. 9- انجام حمایت‌های اقتصادی، سیاسی و تبلیغاتی در حد وسع و توان از ملت‌های مسلمان دیگر خصوصا فلسطین، نه تنها با منافع ملی ما تعارض ندارد بلکه در راستای تأمین منافع ملی ایران به حساب می‌آید؛ زیرا: اولاً، منافع ملی یک کشور فقط در مرزهای جغرافیایی آن محدود نمی‌شود. لذا دولت‌ها به میزان هزینه‌هایی که در کشورهای دیگر مبذول می‌دارند، از توان و قدرت تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری بیشتری نیز در آینده آن کشور و معادلات منطقه‌ای برخوردار می‌باشند. ثانیا، حفظ موجودیت، استقلال و تمامیت ارضی و امنیت ملی کشور که از عناصر کلیدی و حیاتی تشکیل‌دهنده منافع ملی می‌باشد، نیازمند صرف چنین هزینه‌ها و کمک به ملت‌هایی که در خط اول مبارزه با دشمنان ما قرار دارند می‌باشد. آینده‌نگری و تأمین منافع بلندمدت خود بهترین دلیل بر انجام چنین اقداماتی می‌باشد، زیرا آرمان‌ها و اهداف توسعه طلبانه رژیم صهیونیستی هرگز به فلسطین محدود نبوده بلکه آرزوی سیطره بر جهان اسلام و خصوصا ام‌القرای آن یعنی جمهوری اسلامی ایران را در سر می‌پروراند. 10- این اعانات یک‌پارچگی ما را بهتر حفظ می‌کند و قدرت جمعی ما را بر دشمنان افزون می‌سازد و برای مصونیت خود ما از خطرات دشمن مفید است. 11- ارسال این قبیل کمک‌ها مختص ایران نیست بلکه کشورهای بزرگ جهان مانند آمریکا، علیرغم وجود بسیاری مشکلات داخلی، باز هم در جهت اهداف و منافع نامشروع خود کمک‌های بسیار زیادی را به اسرائیل که واقعا هیچ بهره‌ای برای ملت آمریکا ندارد ارسال می‌نمایند، حال آیا رواست که کشورهای اسلامی از انجام کمترین وظایف دینی و انسانی خود در قبال مشکلات مردم فلسطین و سایر جهان اسلام دریغ ورزند؟ اما از طرف دیگر با توجه به واقعیاتی از قبیل وجود مرزبندی‌های بین‌الملل، حفظ و تقویت نظام جمهوری اسلامی ایران، ارائه الگویی نمونه بر اساس اصول و ارزش‌های اسلامی و ...؛ توجه به نیازهای داخلی نیز حائز اهمیت می‌باشد. حال اگر زمانی بین نیازهای داخل و خارج، تزاحم به وجود آمد، رعایت اصول زیر، ضروری می‌نماید: الف) بر اساس آیات و روایات متعدد، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام اسلامی، دارای یک سری مسؤولیت‌هایی فراملّی، نسبت به سایر مسلمانان است. این مسؤولیت‌ها در مورد تزاحم بین نیازهای داخلی و خارجی، حتما باید مراعات شود. مثلاً اگر در کشورهای دیگر، مسلمانانی نیازمند به ضروری‌ترین نیازهای حیاتی (از قبیل غذا، دارو، پوشاک و...) باشند؛ بدون شک نمی‌توان نیازمندی‌های غیرحیاتی و کم‌اهمیت‌تر داخلی را اولویت داد؛ چون مسأله زندگی و حفظ جان مسلمانان در میان است. ب ) ملاک تقدم نیازهای داخل یا خارج در امور غیرمتیقن مسؤولیت‌های فراملی، رعایت اصل اهم و مهم است. به بیان دیگر، حاکم اسلامی با کمک گرفتن از متخصصان و کارشناسان رشته‌های مختلف و با درک شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی، باید مشخص کند که اولویت با رفع نیازهای داخلی است یا نیازهای خارجی دولت اسلامی. در هر حالت، باید قدر متیقن مسؤولیت‌های برون مرزی و کمکهای حیاتی را سر لوحه سیاست خارجی خود قرار دهد. در غیر آن موارد، چه بسا در مواردی، بر اساس نظرات کارشناسی و تخصصی ثابت شود که وظیفه‌ای برون مرزی بر نیازهای داخل اولویت دارد (مانند حمایت ایران از حزب‌الله لبنان و مردم مسلمان غزه در مقابل رژیم غاصب اسرائیل) و در مواردی نیز ممکن است مسائل داخلی اولویت دارد مانند تقدم دفاع از مرزهای کشور در برابر حمله عراق آن هم در زمانی که برخی در اندیشه آزادسازی ارتفاعات جولان از اشغال اسرائیل بودند. مسلما اگر مردم ما با واقعیات و الزامات جهانی، روش‌های پیشبرد اهداف سیاست خارجی و تأمین امنیت و منافع ملی و... آشنایی کامل داشته باشند و در جریان امور قرار بگیرند، مثبت بودن اعطاء چنین کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را تصدیق می‌نمایند. نظام جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا، بیشترین سعی و توان خود را در جهت محرومیت‌زدایی و مبارزه با فقر و مظاهر آن داشته و سیاست‌های متعددی را به منظور تأمین اجتماعی، حقوق کار و اشتغال، به کار انداختن انفال و ثروت‌های عمومی، توزیع عادلانه منابع طبیعی کشور، استرداد ثروت‌های نامشروع و... دنبال کرده و نتایج درخشانی گرفته است. اما به دلایل متعددی از قبیل وضعیت نابسامان ساختار اقتصادی کشور، وابستگی به نفت، رشد سریع جمعیت، وقوع جنگ تحمیلی، محاصره‌های اقتصادی، کم‌توجهی‌ها به اجرای کامل عدالت اجتماعی، عدم نظارت دقیق بر مصرف بودجه‌ها و هزینه‌های عمومی و سیاست‌زدگی و گرایشات جناحی هنوز ما در برخی موارد شاهد وجود مشکلات و معضلات اجتماعی و اقتصادی هستیم. در هر صورت وجود این قبیل مشکلات و معضلات، نمی‌تواند توجیه کننده کناره‌گیری و بی‌توجهی ایران، از وضعیت نابسامان سایر مسلمان و اهداف سیاست خارجی خود باشد. بلکه همراه با انجام وظیفه برون‌مرزی خود باید به حل مشکلات درون نیز بپردازیم. در ادامه جهت بررسی و تحلیل بیشتر موضوع مقاله ای تحت عنوان (مقاومت اسلامی ، وظایف ایدئولوژیک و منافع ملی ، علیرضا محمدی ) ارائه می گردد : پیشگفتار نظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس مبانی مکتبی و اصول قانون اساسی از ابتدای شکل گیری خود علی رغم مشکلات داخلی و خارجی متعدد ، تاکید زیادی بر حمایت مادی و معنوی از جریان مقاومت اسلامی و نهضت های آزادی بخش داشته و در این راه هزینه هایی را نیز پرداخته است. با توجه به پیروزی های درخشان مقاومت اسلامی لبنان و غزه و نزدیک شدن به سالروز انقلاب اسلامی ، فرصت مناسبی را فراهم می نماید تا از منظری ژرف به تحلیل چرایی و مبانی فکری(وظایف ایدئولوژیک دولت اسلامی) در حوزه سیاست خارجی پرداخته و نحوه ارتباط آن را با (منافع ملی کشورمان) مورد ارزیابی قرار دهیم. مبانی فقهی دفاع از سرزمین‌های اسلامی وجوب دفاع از سرزمین‌های اسلامی از ضروریات فقه اسلام است ؛ بر اساس آیات ، روایات و ادله عقلی متعدد جامعه اسلامی پیکره واحدی است و مسلمین نمی‌توانند در قبال تهاجم بیگانگان به سایر مسلمانان بی‌تفاوت باشند. چنانکه خداوند متعال در قرآن کریم با صراحت به حمایت و دفاع از ستمدیدگانی که مورد ظلم قرار گرفته و از وطن و کاشانه خویش اخراج و آواره شده اند ، فرمان می دهد: (قاتلوا فی سبیل الله الذین یقاتلونکم و لا تعتدوا ان الله لا یحب المعتدین واقتلوهم حیث ثقفتموهم و اخرجوهم من حیث اخرجوکم و الفتنة اشدّ من القتل ولاتقاتلوهم عند المسجد الحرام حتی یقاتلوکم فیه فان قاتلوکم فاقتلوهم کذلک جزاءالکافرین)[1] و (أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلی‌ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلاَّ أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَ لَوْلا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیراً وَ لَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ)[2] و همچنین ( وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظّالِمِ أَهْلُها وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیراً)[3] ؛ (چرا در راه خدا و برای رهایی مردان و زنان و کودکانی که [به دست ستمگران تضعیف شده‌اند ]پیکار نمی‌کنید؟! همان افراد [ستمدیده‌ای ]که می‌گویند: پروردگار ما را از این شهر (مکّه) که اهلش ستمگرند، بیرون ببر، و از طرف خود برای ما سرپرستی قرار ده واز جانب خود، یار و یاوری برای ما تعیین فرما). پیامبر گرامی اسلام(ص) نیز می‌فرماید: (من اصبح و لم یهتم بامور المسلمین فلیس بمسلم)[4] و (من سمع رجلاً ینادی یا للمسلمین فلم یجبه فلیس بمسلم؛ هر کس فریاد استغاثه هر مظلومی (اعم از مسلمان یا غیر مسلمان) را بشنود که مسلمین را به یاری می طلبد، اما فریاد او را اجابت نکند مسلمان نیست.)[5] در صحیح بخاری نیز از آن حضرت روایت شده است که فرمودند: (همه مسلمانان برادر یکدیگرند، به همدیگر ظلم نمی کنند و در مقابل دشمنان یکدیگر را رها نمی کنند و به خود وا نمی گذارند). [6] در مسند احمد بن حنبل نیز از آن حضرت روایت شده است که: (که هر کس نزد او مؤمنی خوار شود ولی او را یاری نکند، در حالی که قادر بر نصرت او باشد، خداوند عزو جل، روز قیامت نزد تمام خلایق او را خوار خواهد نمود).[7] دستور نورانی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه السلام)مبنی بر این که ((کونوا للظالم خصماً و للمظلوم عوناً؛ همواره خصم ظالم و یار و یاور مظلوم باشید)[8] نیز بر این نکته مهم دلالت دارد که در اسلام، مسؤولیت مقابله با تهدید و ارعاب وظیفه‌ای همگانی است؛همه باید یکپارچه، در برابر عوامل تهدید و ارعاب بایستند و از مظلوم دفاع کنند و خصم ظالم باشند. بر این اساس دفاع تنها بر کسانی واجب نیست که از سوی دشمن مورد هجوم قرار گرفته‌اند، بلکه همه مسلمانان وظیفه دارند در مقام دفاع از مسلمانانی که در بخشی از سرزمین‌های اسلامی مورد تجاوز قرار گرفته‌اند، دفاع کنند و با جان و مال خود در راه خدا جهاد نموده و در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی حمایت های لازم را به عمل آورند. این موضوع مورد اتفاق فقها و اندیشمندان شیعه و سنّی می باشد: ابوالصلاح حلبی در این زمینه می‌نویسد: (اگراز بعضی از کافران یا محاربان بر سرزمین‌های اسلامی خطری متوجه شود بر اهل هرمنطقه‌ای جنگ با کسانی که در نزدیکی آنها هستند و دفاع از دارالایمان واجب است و برکسانی که در مناطق دوردست زندگی می‌کنند، واجب است به نزدیک‌ترین مرزهای نبرد باکفار کوچ کنند البته مشروط بر اینکه مناطق درگیر با کفار نیازمند یاری آنها باشند تا بدین وسیله هر منطقه‌ای از سرزمین‌های اسلامی از وجود مجاهدان و مدافعان از حریم اسلام و مسلمین برخوردار شوند و دراین صورت کوچ بر دیگران که در مناطق دور زندگی می‌کنند ساقط شود.)[9] شهید ثانی نیز با صراحت اعلام می‌کند که (جهاد دفاعی تنها بر مسلمانانی واجب نیست که مورد هجوم دشمن‌اند بلکه بر هر کسی که خبر از وضعیت مسلمین دارد، واجب است.)[10] وکاشف الغطاء[11] نیز آن را بر همگان واجب کفایی شمرده، یعنی مادامی که مسلمین به مقدار نیاز به دفاع برنخاسته باشند، تکلیف از هیچ‌کس ساقط نمی‌شود.[12] از دیدگاه آیة اللّه شیخ محمد مهدی شمس الدین: (از مسلّمات دینی، حرمت بی مبالاتی به تجاوز کفار بر مسلمین و احساس بی تفاوتی دراین مسأله است.) [13] (دکتر صبحی محمصانی) نیز در ضمن شمارش موارد جهاد دفاعی، یکی از اقسام آن را دفع تجاوز متجاوزان و ستمگران و کسانی که مسلمانان را از خانه هایشان آواره ساخته و از وطنشان اخراج کرده اند، آن گونه که برای امت فلسطین در قرن بیستم پیش آمد، دانسته و می افزاید: (جهاد در این وضعیت نه تنها جایز و مشروع است، بلکه از واجب ترین فرایض دینی و ملّی و اجتماعی است و از مقوّمات و استوانه های کرامت واحترام وطن و ساکنان در آن است.)[14] و (عمر احمد الفرجانی) نیز چنین می نگارد :(اسلام قلمرو مکانی خاصی را برای دفاع از مظلوم معین نکرده است، هر جا که ظلمی رخ بدهد، حتی در داخل کشورهای غیر اسلامی، جهاد برای رفع ظلم از مسلمین یا غیر مسلمین، مشروع است.)[15] (شیخ ناصرالدین البانی) نیز با صحه گذاشتن بر جهاد دفاعی علیه دشمنی که به برخی از سرزمین های مسلمانان حمله نموده است، مصداق بارز آن را اسرائیل غاصب دانسته، می گوید: (تمام مسلمانان در قضیه فلسطین گناه کارند تا آن زمان که اشغالگران صهیونیست را از سرزمین فلسطین بیرون برانند.[16] استاد شهید مطهری نیز در این زمینه می فرماید: (هرگاه گروهی با ما نخواهد بجنگد ولی مرتکب یک ظلم فاحش نسبت به یک عده افراد انسان ها شده است، و ما قدرت داریم آن انسان های دیگر را که تحت تجاوز قرار گرفته اند نجات دهیم، اگر نجات ندهیم در واقع به ظلم این ظالم نسبت به آن مظلوم کمک کرده ایم. ما در جایی که هستیم، کسی به ما تجاوزی نکرده، ولی یک عده از مردم دیگر که ممکن است مسلمان باشند و ممکن است مسلمان هم نباشند، اگر مسلمان باشند مثل جریان فلسطینی ها که اسرائیلی ها آن ها را از خانه هایشان آواره کرده اند، اموالشان را برده اند، انواع ظلم ها را نسبت به آن ها مرتکب شده اند، ولی فعلاً به ما کاری ندارند، آیا برای ما جایز است که به کمک این مظلوم های مسلمان بشتابیم برای نجات دادن آن ها؟ بله، این هم جایز است، بلکه واجب است، این هم یک امر ابتدایی نیست. این هم، به کمک مظلوم شتافتن است، برای نجات دادن از دست ظلم بالخصوص که آن مظلوم مسلمان باشد.)[17] در تجاوز اسرائیل به کشورهای اسلامی حضرات آیات سید محسن حکیم، سید هادی میلانی، شهاب الدین مرعشی نجفی، سید ابوالقاسم خویی، علی موسوی بهبهانی، بهاءالدین محلاتی، سید عبدالله شیرازی،و بسیاری دیگر از علما با صدور اعلامیه‌هایی از عموم مسلمانان خواستند تا به یاری مسلمانان مظلوم فلسطین و کشورهای مورد تجاوز بشتابند. در بخشی از اطلاعیه‌ها آیةالله شیخ بهاءالدین محلاتی آمده است: (بر همه مسلمانان جهان واجب است که از هرگونه مساعدت مادی و معنوی نسبت به اعراب مسلمان دریغ ندارند و هر نوع معامله و ارتباطی که منشأ تقویت اسرائیل بشود یا در آمادگی آنها برای مبارزه و پیکار با کشورهای عربی دخالت داشته باشد، حرام و در حکم مبارزه با اسلام است.)[18] حضرت امام خمینی در نهم اسفند سال 1366 در جمع اعضای شورای مرکزی حزب الله لبنان فرمودند: (همه شیاطین مجتمع‌اند که نگذارند اسلام رشد کند و ما باید این معنا را در نظر داشته باشیم که باتمام قوا و تا آخرین نفرمان مهیا شویم و در راه خدا جهاد کنیم. دفاع از نوامیس مسلمین و دفاع از بلاد اسلامی و دفاع از همه حیثیات مسلمین امری است لازم و ما باید خودمان را برای مقاصد الهی و دفاع از مسلمین مهیا کنیم و خصوصاً در این شرایطی که فرزندان واقعی فلسطین اسلامی و لبنان یعنی حزب الله و مسلمانان انقلابی سرزمین غصب شده و لبنان با نثار خون و جان خود فریاد (یا للمسلمین) سر می‌دهند، با تمام قدرت معنوی ومادی در مقابل اسرائیل و متجاوزین بایستیم و در مقابل آن همه سفاکی‌ها و ددمنشی‌ها مقاومت وپایمردی کنیم و به یاری آنان بشتابیم و سازشکاران را شناسایی و به مردم معرفی‌کنیم.)[19] نمونه های متعدد فوق همگی بیانگر لزوم حمایت از جریان مقاومت اسلامی در مقابل تجاوز بیگانگان است که آن را به عنوان بخشی از وظایف مسلم دولت های اسلامی ترسیم می نماید. منافع ملی و امنیت ملی یکی از موضوعات اساسی که در بررسی نحوه تعامل و تاثیرگذاری وظایف ایدئولوژیک دولت اسلامی در قبال مقاومت اسلامی با منافع و امنیت ملی کشورمان ، نقش اساسی دارد ؛ شناخت صحیح مفهوم منافع ملی و امنیت ملی و چگونگی تامین آن در جهان کنونی است: یکم . مفهوم منافع ملی در مورد مفهوم منافع ملّی (National interest) تعاریف و نظریه های گوناگونی وجود دارد که در یک جمع بندی می‌توان گفت: ( منافع ملّی هدف‌های عام و ماندگاری است که یک ملّت برای دستیابی به آنها تلاش می‌کند)[20] طبق این تعریف، منافع ملّی، مفهوم وسیعی است که تنها به معنای حفظ استقلال ملّی و تمامیّت ارضی و اهداف صرفا مادی و منحصر درمرزهای جغرافیایی نیست بلکه حیطه وسیعی که شامل دستیابی به اهداف ایدئولوژیک ، انرژی، منابع مواد خام، فنّاوری جدید، توسعه اقتصادی، منطقه نفوذ و دفاع از اتباع خود در خارج از مرزها ، دفاع از هویت فرهنگی خویش و... را نیز شامل می شود.[21] دوم . جهانی شدن منافع ملی در دوران جدید و روند فزاینده جهانی شدن در ابعاد مختلف اقتصادی ، فرهنگی ، اطلاعاتی و...، ساختار نظام بین الملل، قواعد و فرآیندهای بین المللی دستخوش تحولات اساسی شده و مفهوم منافع ملی صرفا در برگیرنده مرزهای ملی نیست ، بلکه دولت‌ها ناگزیرند جهت تامین منافع ملی خویش بیش از گذشته به محیط عملیاتی و متغیرهای مربوط به بستر جهانی شدن توجه نمایند . [پی نوشت ها : [1] - سوره بقره، آیات 190 191. [2]- سوره حج ،آیه 40 و همچنین ر.ک: سوره شوری ، آیات 41و 42 . [3] - سوره نساء ، آیه 75 . [4] - کلینی، اصول کافی، ج‌2، ص‌163. [5] -کلینی، اصول کافی، کتاب الایمان و الکفر، باب الاهتمام بامور المسلمین، ح‌5. [6] - فتح الباری، ج 12، ص 323 به نقل از محمد حسنین هیکل، الجهاد و القتال فی السیاسة الشرعیه، ج 1، بیروت: دارالبیارق، الطبعة الثانیة، 1417 ه. ق، ص 83 . [7]- مسند احمدبن حنبل، ج 3، ص 487 به نقل از: هیکل، همان، ص 84 . [8] -نهج البلاغه، تنظیم صبحی الصالح، قم: دارالهجرة الخامسة، 1412 ه. ق، نامه 47، ص 421. [9] - الکافی فی الفقه به نقل از الینابیع الفقهیه، ج‌9، ص‌31. [10] - مسالک الافهام، ج‌3، ص‌8. [11] - کشف الغطاء، ج‌4، ص‌291. [12] - مبانی فقهی دفاع از سرزمین‌های اسلامی ، سید جواد ورعی ، فصلنامه حکومت اسلامی ، سال 8 ،‌ تابستان 1382، شماره 28. [13] - شمس الدین، جهادالامّة; بقلم: حسن مکّی; بیروت; دارالعلم للملایین، 1997م، ص 336 . [14] - صبحی محمصانی، القانون و العلاقات الدولیة فی الاسلام، بیروت، دارالعلم للملایین، 1392 ه. ق، ص 193194 . [15] - به نقل از: هیکل، پیشین، ص 591 . [16] - العقیدة الطحاویة، ص 49، به نقل از: هیکل، همان، ص 594 . [17]] -مرتضی مطهری، جهاد، قم:انتشارات اسلامی ، ص 29 30 . [18] - نهضت امام خمینی، ج‌2، ص‌348. [19] - صحیفه امام، ج‌20، ص‌487. [20]- ر.ک : جوزف فرانکل ، روابط بین المللدر جهان متغیر ، ترجمه عبدالرحمن عالم ، تهران : دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ، 1369 . [21] - ر.ک : امنیّت ملّی و نظام بین‌المللی، جلیل روشندل، تهران: سَمت، 1374، ص 38 . [پایان کد انتخابی] (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 52/100109318)