من دانش اموزسال سوم تجربی هستم من هرسال نسبت به درسم حساس بودم واهمیت زیادی برایم داشت اماامسال زیاد فکر و ذهنم ازدواج و چیزهای دیگه شده ،درس برایم خیلی مهمه امانمی توانم بخوانم معدل نوبت اولم 17.5بوداماازاین نوبت می ترسم چون نهایی هم هستیم،لطفاراهنمایی ام کنید.

من دانش اموزسال سوم تجربی هستم من هرسال نسبت به درسم حساس بودم واهمیت زیادی برایم داشت اماامسال زیاد فکر و ذهنم ازدواج و چیزهای دیگه شده ،درس برایم خیلی مهمه امانمی توانم بخوانم معدل نوبت اولم 17.5بوداماازاین نوبت می ترسم چون نهایی هم هستیم،لطفاراهنمایی ام کنید.

خوشحالیم شما مخاطب ما هستید امیدواریم راهنمای خوبی در رابطه با این موضوع برای شما باشیم.شما در سوال خود مشکل را مطرح و درمان را نیز بیان نمودید.مشکل اصلی شما درگیری ذهن شما به موضوع خارج از درس می باشد.اگرذهن شما به موضوعات دیگری درگیر شود جایی برای تمرکز و درگیری درسی باقی نمی گذارد.در بین موضوعاتی که ممکن است نوجوانی در سن و سال شما با آن درگیر باشد ازدواج و غریزه جنسی می تواند بیشتر و آسیب زننده تر باشد.خودتان هم می دانید که در این سن مطرح نمودن ازدواج صحیح نمی باشد و ثمره ایی جز از بین بردن تمرکز و پایین آمدن نمرات ندارد.لذا باید مدیریت ذهن را بعهده گرفته و اصلا اجازه ورود به این حیطه را ندهید و زمانی که احساس می نمایید در حال فکر نمودن به این موضوع هستیدبا تغییر موقعیت یا مشغول نمودن خود به کار دیگر این مجال را از خود بگیرید و در کنار این راهکار برای درس خواند خود نیز برنامه ریزی داشته باشید و مطابق آن عمل نمایید.
همانطور که شنیده اید فکر و خیال را به پرنده ای لجام گسیخته تعبیر می کنند که هر دم بر سرشاخساری می‌نشیند و دوباره پرواز می کند و در جای دیگر فرود می آید. از این رو، افکار انسانی که توانایی کنترل و مدیریت ذهن خود را ندارد همواره قرار و آرام ندارد.در این مورد آنچه بعنوان یک روش نام می برند ضبط قوه خیال با کلمه ایست می باشد. اگر آدمی با دقت در کنترل خیال بکوشد؛ یعنی همواره از آن مراقبت کند و هر گاه به این سوی و آن سوی گریخت، بلافاصله آن را به امور مورد نظر خود متوجه گرداند، کم کم رام و مطیع می‌گردد. لذا هر لحظه که احساس می کنید در حال ورود به عالم خیال هستید با کلمه ایست فکر خود را متوقف نمایید و اجازه ندهید این زمان طولانی شود و با داشتن برنامه منظم و پیوسته می‌توان ذهن را به سمتی خاص جهت دهید. داشتن برنامه‌های منظم همه روزه دعا و قرآن، مطالعه و... می توانید شما مدیریت ذهن خود را بعهده بگیرید.اما در کنار این روش راهکارهای دیگری هم وجود دارد که در قالب بررسی کامل این موضوع به آنها اشاره می نماییم.
نداشتن کنترل ذهن وعدم تمرکز حواس، موضوعی است که بسیاری از جوانان از آن رنج می‌برند و دلایل مختلف و متعددی دارد. همان طور که خود می‌دانید، تمرکز حواس در هر کاری از جمله مطالعه و درس خواندن از ضروریات قطعی است. تمرکز حواس، حالتی ذهنی و روانی است که در آن حالت، تمام قوای حسی، روانی و فکری انسان روی موضوع خاصی متمرکز می‌شود و تضمین کننده امر یادگیری و انجام صحیح کارها و رهایی از خطرات احتمالی است. به هر حال در یک جمع‌بندی کلی، می‌توان گفت: بیشتر افراد به دلایل عمده زیر، با عدم تمرکز فکر و حواس مواجه می‌شوند:
1. کسانی که خود را به انجام دادن کار یا مطالعه درسی مجبور می‌کنند؛ در حالی که تمایل درونی چندانی به آن ندارند. در این صورت تمام قوای ذهنی و روانی‌شان به طور خودکار از آن موضوع پرت می‌شود و دچار حواس ‌پرتی می‌گردند. چنین افرادی ممکن است مدت‌ها با بی‌علاقگی کارهایی انجام می‌دهند یا به دنبال درس یا رشته تحصیلی خاصی، تلاش‌هایی کنند و به عبارت دیگر خود را مجبور به انجام دادن آن کار یا مطالعه می‌بینند.
2. فشارهای روانی نیز از عوامل عمده تشتت فکری است. بیشتر افراد زمانی که با مسأله‌ای مواجه می‌شوند، اگر معتقد باشند زمان کافی برای حل آن ندارند و یا توانایی حل مسأله و کسب توفیق را در خود نبینند، دچار نگرانی و اضطراب می‌شوند و در نتیجه این نگرانی‌ها، ترس از شکست، افکار منفی عدم اعتماد به نفس و خیال‌بافی‌ های منفی‌ گرایانه، توان عمل و ابتکار و خلاقیت را از آنان سلب می‌کند و به جای اینکه روی موضوع خاص تمرکز کنند، بر ترس و احتمال شکست خود تمرکز می‌کنند و یأس و ناامیدی بر آنها چیره شده و موجب حواس‌پرتی می‌شود.
3. گاهی برخی حوادث و اتفاقات، فضای روانی فرد را دچار اختلال می ‌کند (نظیر آنچه در زندگی شخصی، تحصیلی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی و... رخ می‌دهد)، امکان تمرکز حواس را از بین می ‌برد.
4. گاهی عدم رعایت بهداشت مطالعه و اصول و قوانین آن و بهره نگرفتن از روش مناسب مطالعه، باعث خستگی جسمی و روانی شده و آمادگی روانی لازم برای مطالعه و درس خواندن از بین می‌برد. در نتیجه احساس بی‌ علاقگی و به دنبال آن عدم تمرکز حواس بر او مستولی می‌شود.
5. تکثر و تعدد فعالیت‌های فرد مخصوصا اگر در توان انسان نباشد، باعث عدم تمرکز حواس می‌شود.
نکته:راه‌های مقابله با عوامل حواس ‌پرتی
برای مقابله با هر یک از عوامل فوق که هر کدام به گونه‌ای مانع تمرکز حواس می ‌شود - باید به راه‌کار خاص و مناسب با آن توجه نمود. در عین حال نکات زیر می‌تواند به عنوان راه‌کارهای کلی، مؤثر واقع شود:
1. در ابتدا و قبل از هر چیز، برای تمام فعالیت‌های درسی و غیردرسی برنامه‌ریزی کنید. اوقات شبانه‌روز را در یک جدول زمان‌بندی شده از هنگام بیداری تا موقع خواب، یادداشت نموده و برای هر کاری، زمان خاصی و مناسب آن را معین نمایید، سعی کنید طبق همان برنامه تنظیم شده به انجام دادن همان فعالیت مشخص (کلاس، مطالعه، استراحت، عبادت، ورزش و...) بپردازید. حتی زمان معین و مشخصی را در طول روز، برای اندیشیدن درباره موضوعات مختلف با تخیلات و افکار مزاحم، اختصاص دهید. این کار حداقل دو فایده مهم دارد:
الف. نظم و انضباط در تمام فعالیت‌ها حتی در اندیشه‌ها و افکارتان، راه پیدا می‌کند که خود بسیار ارزشمند است.
ب. اگر افکار مزاحم در غیر زمان معین، به سراغتان آمد و باعث حواس‌ پرتی شما شد، می ‌توانید به خود وعده بدهید که زمان اندیشیدن در این باره، فلان زمان خاص و معین است. تأکید می‌کنیم برای هر کار و فعالیتی وقت مشخص معین کنید و در آن وقت به هیچ امری غیر از آن کار نپردازید.
2. در صورتی که تعدد کارها و فعالیت‌های غیردرسی، باعث عدم تمرکز می‌شود، آنها را به حداقل ممکن برسانید و به خود بگویید: در این دوره و زمان، مهم‌ترین وظیفه و کار من مطالعه و درس‌ خواندن و ارتقای سطح علمی است و فعالیت ‌های جانبی متعدد، مزاحم وظیفه اصلی من است.
3. در صورتی که موضوع یا موضوعات خاص و محدودی، باعث حواس پرتی شما می ‌شود، به دنبال راه حل مناسب آن باشید؛ چرا که آن موضوع خاص، در حکم علت عدم تمرکز حواس شما است.اگر فکر ازدواج و موضوعات آن ذهنتان را درگیر نموده است زمینه بروز این افکار را بگیرید.د رادامه برای کنترل غریزه جنسی نیز مطالبی را خدمتتان بیان می داریم.
ا- تنظیم خواب: تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر انحرافات به خصوص در زمینه مسایل جنسی از فکرهای ناسالم و خیال ‌پردازی‌هایی که جوانان قبل از خواب رفتن دارند، ناشی می‌شود. اگر جوان قبل از آن که به خواب برود، فکرش به خودش و یک سری مسایل و موضوعات مربوط به دورة جوانی، معطوف گردد، کم کم به انحرافات کشیده خواهد شد. بنابراین، یکی از روش‌های پیشگیری از انحرافات این است که برنامة خواب به صورت دقیق تنظیم شود و تا زمانی که خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نروید. وقتی به رختخواب بروید که کاملاً خسته و آمادة خواب هستید. لازمة این کار این است که در طول روز مشغول فعالیت‌های مهم بوده و به اندازة کافی کار کرده باشد. طبیعی است اگر جوان با خستگی به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانی را در بستر بیدار خواهد ماند تا به تدریج به خواب رود و چون افکار و اندیشه‌های شهوانی و تحریک‌آمیز معمولاً در این مواقع به سراغ جوان می‌آیند، تنظیم ساعات خواب برای جوان، ضرورت خاصی می‌یابد.
2- استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت: حتماً برای اوقات بیکاری و فراغتتان برنامه ای داشته باشید. خیلی از گناهانی که انسان مرتکب می شود به علت بیکاری و نداشتن برنامه است. اگر برای تمام زمان های فراغتتان برنامه ریزی کنید خیلی راحت تر می توانید با فشارهای غریزه جنسی کنار بیایید. شرکت در فعالیت های فرهنگی، هنری، سیاسی، ورزشی و ... می تواند به شما کمک زیادی بکند
3- اعتدال در خوردن: پرخوری و و خوردن برخی غذاها،[1 شهوت آدمی را تحریک می کند. در حدیثی پیامبر گرامی(ص) پس از آن که جوانان را به ازدواج ترغیب می‌کنند، می‌فرمایند: (هر کس قدرت بر ازدواج ندارد، روزه بگیرد زیرا روزه نیروی غریزه او را تضعیف می‌کند)[2] اگر می توانید هفته ای یک یا دو روز روزه بگیرید( البته به شرطی که برایتان ضرر نداشته باشد) و اگر نمی توانید میزان غذایتان را کمتر وفاصله بین وعده های غذایی تان را بیشتر نمایید.
4- تلاوت قرآن: بی‌شک انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفکر در مضامین آن و پند گرفتن از آیات نورانی آن بسیار راهگشا است
5- پرورش تقوا و معنویت در وجود خویش: همه آنچه بیان شد، به نحوی می‌تواند در پیشگیری از انحرافات اخلاقی و طغیان شهوت و غریزة جنسی نقش داشته باشند، اما آن چه بیش از همه ضروری است و به صورت زیربنایی در شخصیت و رفتار جوان مؤثر است پرورش معنویت و تقویت ایمان و تقوای الهی است. ما در عصری زندگی می‌کنیم که جهان به شدت در مادیات فرو رفته و یک سره غرق در جاذبه‌های نفسانی و امور شهوانی گردیده است. در شرایط کنونی، خلأ عظیم و هولناکی از اخلاق و معنویت پدید آمده و تمامی مشکلات انسان‌ها نیز از همین جا ناشی شده است. اگر با تقویت ایمان و نیروی اراده، باورها و اعتقادات جوان تقویت گردد، بدون شک بخشی از مشلکات وی به ویژه در زمینة مسایل اخلاقی و شهوت و غریزة جنسی درمان می‌شود. اگر جوان از ته دل باور نمود که تمام اعمال و رفتار او را خدا می‌ بیند و بر اساس عملکرد افراد به آن‌ها پاداش می‌دهد و اساساً سعادت و خوشبختی انسان به دست خودش می‌باشد، در این صورت احتمال اینکه مرتکب گناه نشود بسیار زیاد است.‌ یقین داشته باشید، تا زمانی که نیروی ایمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقویت نگردد، هیچ ضمانتی از شهوت و انحرافات اخلاقی وجود ندارد. به خصوص در وضعیت کنونی که عوامل تحریک کننده بسیار زیاد است. بنابراین قبل از هر چیزی سعی کنید نیروی ایمان و تقوا را در وجود خویش بارور کنید.
نکته خیلی مهمی که در باب تقویت معنویت، باید رعایت کنید،این است که به نمازهایتان اهمیت خاصی دهید، ودر هیچ شرایطی آن را ترک نکنید، خصوصا نماز اول وقت، چرا که نماز، ضامن کنترل انسان از گناه است و نیروی که می تواند، انسان را در برابر قوه شهوت و غضب حفظ کند نماز است، همانطور که خداوند متعال در قرآن به این نکته اشاره دارد که: (اَقمِ الصلوةِ اِنَّ الصّلوةَ تنهی عَن الفحشاءِ والمنکرِ)[3] نماز را بپا دار، که همانا نماز انسان را از پستی و پلیدی باز می دارد.
طبق بعضی از تفاسیر فحشاء اشاره به قوه شهوت است و منکر اشاره به قوه غضب دارد، بنابراین نماز این قدرت را دارد که انسان را در برابر شهوت مقاوم کند، به شرط اینکه با حضور قلب یاشد.
6- استفاده از روش تحمیل به نفس(روش خویشتن داری)
یکی ازعوامل موفقیت، در هر کاری برخورداری از توانِ (انتظار کشیدن) دانسته شده، افرادی که توان انتظار کشیدن را ندارند و نمی توانند صبر کنند کسانی هستند که هم لذتهای آنی و فوری را طلب می کنند وبه آینده نمی اندیشند، وهم خواسته هایشان باید فورا ارضا شود. در حالی که زند گی موفق نیازمند صبر و گذشت از لذتهای آنی، برای رسیدن به لذتهای آتی است.
توانِ اتظار کشیدن و قدرت بازداری از خواسته ،همان چیزی است که در اسلام ،تحت عنوان (تقوا) شناخته می شود؛این یک قاعده فراگیر است و تمام جنبه های زندگی را در برمی گیرد،که یکی ازآنها (غریزه جنسی) است.آنچه در این بحث مهم است ،روش های مؤثر در بالا بردن توانِ انتظار کشیدن و تحقق خویشتنداری جنسی است و برای رسیدن به خویشتنداری جنسی، وبالا بردن توانِ انتظار کشیدن،دو مهارت را باید به کار برد .
مهارت اول:کاهش تماس
مراد از کاهش تماس، به حداقل رساندن تماس های بی دلیل وغیر موجه با اشیاء یا افرادی است، که شما بیشتر توسط آنها دچار آسیب می شوید وزمینه های فساد جنسی را در شما تقویت می کنند.مثلاً برای مدتها شما با خود این تصمیم را بگیرید، زمانی که همکاران با حرفهای ناجور، باعث تحریک شهوت می شوند، اعتنا به حرفهایشان نکنید و مشغول به کارتان شوید،و ذکر( لا اله الاالله) و ذکر (لاحول ولا قوه الابالله العلی العظیم) را تکرار کنید تا وسوسه های شیطانی را از خود دور کنید،که این تصمیم، خویشتنداری، همچنین اراده را در شما تقویت خواهد کرد.
مهارت دوم : پرهیز از عوامل تحریک کننده غریزه جنسی
مهارت اول (کاهش تماس) مربوط به خصوص خود عاملی است که غریزه جنسی شما را مستقیم وبیشتر تحریک وتقویت می کند.اما مهارت دوم( پرهیز از عوامل تحریک کننده غریزه جنسی) مربوط به هر عاملی است که غریزه جنسی شما را مستقیم یا غیرمستقیم تقویت می کند، و ما به چند عامل اصلی که باید پرهیز شود، اشاره مکنیم.
1 پرهیز از فکر و ترسیم صحنه‌های محرک در ذهن و خیال: امام صادق(ع) می فرماید: عیسی به اصحاب خود گفت:... موسی به شما دستور داد که زنا نکنید و من به شما دستور می‌دهم که فکر زنا هم در سر نپرورانید تا چه رسد به این که زنا کنید زیرا کسی که خیال زنا کند مانند کسی است که در خانه‌ای نقش و نگار شده، دود و آتش به پا کند. چنین کاری گرچه خانه را نمی‌سوزاند ولی زینت و صفای آن را مکدر کرده و فاسد می‌کند)[4] فکر و خیال بسیاری از مواقع فرد را به سمت گناه می کشاند. برای این کار توصیه می شود همیشه موضوعات مورد علاقه ای برای فکر کردن آماده داشته باشید. موضوعاتی علمی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، ورزشی و ... . هرگاه افکار و وسوسه های شیطانی به ذهن و خیالتان هجوم آوردند، از موضوعات جایگزین استفاده نمایید.
2- پرهیز از نگاه های حرام(چشم چرانی)
در بیشتر مواقع چشم چرانی عامل تقویت و تحریک غریزه جنسی می شود، که زمینه انحراف جنسی را ایجاد می کند. در روایتی امام صادق (ع)فرمودند(نگاه به نامحرم تیری مسموم از تیرهای شیطان است (که برروح وقلب انسان می نشیند وآن را زهرآلود می کند)وچه بسا نگاهی کوتاه که حسرتی طولانی برجا می گذارد)[5
همچنین فرمودند(نگاه حرام به نامحرم ،تخم شهوت را در قلب می کارد...)[6
پس دوست گرامی، با کنترل نگاه های حرام بذر شهوت را از خود دور مکنیم، ودر نتیجه تمایل به دیدن تصاویر مهیج در ما کاهش پیدا خواهدکرد.
2- پرهیز از دوستان منحرف و ناباب
اثرپذیری انسان از دوست، به قدری بالا است که امیرالمومنین (ع) فرمودند(با انسان شرور و بد کار همنشینی نکن،چرا که شخصیت تو شرارت های او را می رباید، (از او اثر می پذیری)بدون آنکه خودت بفهمی)[7]
3- پرهیز از محیط‌های آلوده و ناسالم: یکی از علل و عوامل انحرافات جنسی و به طور کل انحرافات اخلاقی، محیط آلوده و محرک‌های شهوانی است. محیط از طریق وارد نمودن عناصر محرک، منجر به طغیان غریزة جنسی در جوان می‌شود. مسایلی از قبیل بدحجابی، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخی از سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های خارجی و هم چنین استفادة نادرست از اینترنت و یا ماهواره در تحریک شهوت و غریزة جنسی جوان مؤثر است. اگر واقعاً می‌‌خواهید از جوانی‌تان به خوبی استفاده کنید و در راه درست و سالم گام بردارید، سعی کنید از محیط‌های آلوده فاصله بگیرید و خودتان را در معرض تحریک کننده های جنسی قرار ندهید. این کار اگر چه سخت است ولی با برنامه ریزی و تمرین می توانید این راهکار را عملی کنید.
4-پرهیز از بیکاری و نداشتن برنامه برای اوقات فراغت
5-پرهیز از دوستی با جنس مخالف
6- پرهیز از تنبلی و روی آوردن به ورزش ساده ولی مداوم
7- اجتناب شدید از گوش دادن به آوازها و موسیقی‌های تحریک‌کننده و مبتذل و همچنین گوش سپردن به سخنان تحریک‌آمیز.
8-پرهیز از انزوا وتنهائی
مطالعه این کتابها مفید است:
1- هفت روش پیشگری از انحراف جنسی؛ نوشته هادی حسینخانی – انتشارات موسسه آموزشی پژهشی امام خمینی.
2- جوان،هیجان وخویشنداری؛ نوشته گروه نویسندگان حدیث زندگی- موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث
3- آرامش در پرتو نیایش نوشته علی احمد پناهی - انتشارات موسسه آموزشی پژهشی امام خمینی.
در آخر از خداوند می خواهیم که به برکت، کریمه اهل بیت حضرت معصومه(س) شرایط ازدواج با همسر مناسب و لایق شما، را هر چه سریعتر فراهم کند.و ما هم حتما در حرم کریمه اهل بیت برای شما دعا خواهیم کرد. منتظر مکاتبه شما هستیم.
نویسنده: حامد محقق زاده
پی نوشت ها
[1] - خوردنی های پرانرژی مثل خرما، فلفل، پیاز، سوسیس و کالباس و ... .
[2] - مستدرک الوسائل، ج 2، ص 531
[3] - عنکبوت: 45
[4] - وسائل‌الشیعه، ج 14، ص 240
[5] -الکافی ج5، ص559
[6] -من لایحضره الفقیه،ج4،ص18
[7] -ابن ابی الحدید،شرح نهج البلاغه،ج20؛ ص272