یک چیز ذهنمو مشغول کرده. من خانواده خوبی دارم و در محله سرشناس هستیم. من تمام نگرانیم اینه که دعاهایم مستجاب نمیشه؛ من دعا کردم که هر چه زودتر ازدواج کنم ولی هنوز به خواستم نرسیدم؛ ماینه که می ترسم خدا با هام قهره یا توبه هامو قبول نکرده، چون تو بعضی از امتحانای الهی شکست خوردم. باور کنید خیلی سعی کردم جبران کنم، اما مدام ترسم اینه نکنه خدا باهام قهره، چون سه ساله هیچوقت دعاهایم مستجاب نشده، نه این دعا بلکه هر دعای دیگه حتی درخواسته های کوچیکم. من چکار کنم؟

یک چیز ذهنمو مشغول کرده. من خانواده خوبی دارم و در محله سرشناس هستیم. من تمام نگرانیم اینه که دعاهایم مستجاب نمیشه؛ من دعا کردم که هر چه زودتر ازدواج کنم ولی هنوز به خواستم نرسیدم؛ ماینه که می ترسم خدا با هام قهره یا توبه هامو قبول نکرده، چون تو بعضی از امتحانای الهی شکست خوردم. باور کنید خیلی سعی کردم جبران کنم، اما مدام ترسم اینه نکنه خدا باهام قهره، چون سه ساله هیچوقت دعاهایم مستجاب نشده، نه این دعا بلکه هر دعای دیگه حتی درخواسته های کوچیکم. من چکار کنم؟

پرسشگر محترم از اعتماد شما به این مرکز سپاسگزاریم و امیدواریم پاسخ های ما اندکی از دغدغه های ذهنی و مشکلات شما بکاهند.
پاسخ شما را در دو محور تقدیمتان می کنیم :
1. امتحان الهی
خواهر ارجمند؛ خدای رحمان و رحیم محال است بدخواه بنده خویش باشد. او که قبل از خلقت انسان، غذای او را در سینه مادرش قرار می دهد و مهر او را در دل والدینش می کارد تا مراقب و مواظب او باشند، چگونه ممکن است بدخواه انسان باشد؟! آن خدایی که بهترین بندگان خویش را برای راهنمایی بشر فرستاد و فرشتگان را واداشت که بر مقام والای انسان سجده کنند چگونه ممکن است راضی شود که بنده اش بی جهت سختی بکشد؟! آن خدایی که هنگام گناه بلافاصله بنده اش را مجازات نمی کند و به او فرصت توبه می دهد و توبه کنندگان را دوست می دارد، چه سان می تواند به بیهودگی او را در میان دشواری ها اندازد؟! آن خدایی که گناه را یک برابر می نویسد و ثواب را دست کم ده برابر و بلکه بیشتر ثبت می کند و حتّی به نیت هایی هم که به صحنه عمل نمی آیند ، ثواب می دهد ، چگونه به آزار بیهوده بشر رضایت می دهد؟! چگونه باور توان کرد که بنده اش را در سختی و رنج بی ثمر قرار دهد؟!
هر اتّفاقی که برای ما رخ می دهد چه خوشایند ما باشد و چه خوشایند نباشد ، چه خودمان در آن دخالت داشته باشیم و چه دخالت نداشته باشیم، چه نتیجه گناه ما باشد و چه نتیجه ی ثواب ما و ... در هر حال، امتحان الهی است. امتحان، عنوانی عام و از جمله سنت های الهی است که شامل همه بندگان است و تمام اتّفاقات زندگی ما را زیر چتر خود دارد. هیچ گروهی از امتحان الهی استثناء نشده اند. دنیا سراسر دار امتحان است و هر که در آن وارد شود برای امتحان است. خداوند با سختی و گرسنگی و برخی محرومیت ها و محدودیت ها بندگانش را می آزماید تا میزان ایمان و باور و تکیه آنها به خداوند روشن شود. بر اساس آیات و روایات همه انسان ها و به خصوص انسان های مؤمن، در همه عمر در معرض امتحانات الهی هستند و پیوسته محک زده می شوند تا معلوم شود آیا ادعای ایمان از طرف آنها درست است و یا واقعیتی ندارد .
لکن خیلی ها معنی امتحان را نمی دانند و خیال می کنند که امتحان فقط با سختی ها و مصیبتهاست در حالی که چنین نیست. غرض اصلی در امتحان الهی این است که استعدادهای وجودی انسان، به خصوص استعدادهای الهی او رشد کنند؛ لذا گاه خداوند متعال با امتحانی بنده خود را متوجّه ضعف خود می کند تا خودش آن ضعف را جبران کند؛ و گاه او را امتحان می کند امّا نه برای متوجّه نمودن او، بلکه برای اینکه خود آن امتحان باعث رشد وجودی شخص می شود.
خداوند متعال می داند که مؤمنین و انبیاء علیهم السلام در برابر امتحانات او اعتراضی نخواهند نمود ولی باز آنها را امتحان می کند؛ چرا که با این امتحان ها درجه وجودی آنها بالا می رود. لذا امتحان خدا همواره از سر لطف است. گذشته از آن چطور ممکن است خدایی که خود فرموده توبه کاران را دوست دارد، با وجود توبه، از بنده اش نگذرد و به تلافی گناهانش با او قهر کرده و دعاهایش را مستجاب نکند!!!

2. راز عدم استجابت دعا
گاهی این سوال به ذهن انسان می رسد که اگر خداوند صدای ما را می شنود، به دعا و درخواست ما آگاه است، توانایی اجابت هم دارد و خودش فرموده : از من بخواهید تا اجابت کنم، و یا دعا در بعضی مواضع و مکان ها حتماً مستجاب می شود، پس چرا برخی اوقات شاهد اجابت (سریع) دعاهای خود نیستیم؟
در پاسخ به این سوال نکات زیر را متذکر می شویم :
انسان مرتبط با خدا می‌کوشد از طریق دعا (راز و نیاز و مناجات و عبادت) به خدا نزدیک شود. وقتی با کسی آشنا شدی و ارتباط پیوسته شما زمینه اعتماد را فراهم ساخت و از دوستان صمیمی او به شمار آمدی، در هنگام نیاز به خانه‌اش می‌روی. شرط دوستی را به جا می‌آوری. میثاق و محبت را استوار می‌سازی. او نیز در را باز می‌کند. شما را در اندرون پذیرایی می‌نماید و مورد لطف و عنایت ویژه قرار خواهد داد. بر این اساس هر دعایی از انسان مورد اجابت خداست؛ زیرا خداوند به طور مطلق و بی هیچ قیدی فرمود : ( مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم) ، اما از نظر تعالیم دینی ما، استجابت همواره به معنای برآورده شدن و عملی شدن آنچه ما خواسته ایم نیست. این امر معقول و پذیرفتنی نیست و با سایر سنت های قطعی الهی در عالم همخوانی ندارد. مثلاً فرض کنید اگر در شب قدری مادری برای سلامت و بازگشت فرزند رزمنده اش از میدان جنگ دعا کند، از آن سو فرزندش نیز برای شهادت و شهید شدن دعا کند، تکلیف چیست؟ آیا می شود این رزمنده هم شهید بشود و هم نشود؟ البته این یک مثال بسیار ساده و معمولی است. مثال های بسیاری از این دست می توان زد. تازه مثال ها و موارد تنها صورت های ظاهری است که برای ما قابل درک است. به علاوه اگر همه خواسته های انسان ها در دعاهاشان بر آورده شود، لازم می آید همه نظام دقیق عالم به واسطه دعاهای گوناگون بندگان در شرائط خاص استجابت به هم بریزد و ساختار عالم و حوادث آن هر روز بسته به دعاهای بندگان شکل جدیدی به خود بگیرد که این امر معقول و منطقی نیست.
معنای درست استجابت همان است که از روایات استفاده می‌شود که به ما گفته شده : هیچ دعایی بی اثر نیست. هر دعایی در دنیا و آخرت تأثیر مناسب خود را دارد. هر دعای مقبولی یقیناً به استجابت می‌رسد، اما گونه‌های استجابت آن مختلف است.
امام سجاد علیه السلام می‌فرماید: (دعای مؤمن یکی از سه فایده را دارد : یا برای او ذخیره می‌گردد، یا در دنیا برآورده می‌شود، یا بلایی را که می‌خواست به او برسد، ‌از وی برمی‌گرداند)(1).
چنان که از روایات برمی آید، برخی از دعاها مورد توجه خداوند قرار نمی گیرند. از آن ها تعبیر به (دعای غیر مسموع ) می شود. اما دعا با شرائط خاص و در موقعیت های ویژه مستجاب است . راز عدم استجابت آن جوری که باب میل ما باشد، در این واقعیت نهفته است که از باطن هستی و مصالح حقیقی خود و جهان بی خبریم. به همین دلیل گاهی می‌پنداریم خیر و مصلحت ما در تحقق و برآورده شدن حاجتی یا دفع و رفع مشکل و مانعی است. بر اساس این پیش فرض وقتی می‌بینیم خواستة ما برآورده نمی‌شود، رنجیده خاطر می‌شویم! در حالی که اگر حجاب از روی (حقیقت باطنی) عالم کنار رود و آینده و نتیجه برخی خواسته‌ها برای ما روشن گردد، از تقاضا و درخواست خود منصرف می‌شویم و خدا را شکر می‌کنیم که خواسته و حاجت جاهلانه ما را آن گونه که می خواستیم، برآورده نکرده است. به بیان دیگر: خداوند نسبت به بندگانش مهربان است. خیر و خوشبختی مؤمنان را می‌خواهد، از این رو اگر خواسته آنان به ضررشان است، اما آنان به جهت عدم اطلاع از باطن امور از خداوند آن را می‌خواهند، اجابت نمی‌کند. اما چنان که گفتیم اصل دعای او بی اجابت و بی اثر نخواهد بود. به علاوه عدم اجابت ظاهری دارای آثار و برکات بسیاری برای او خواهد بود. اگر کسی بداند خداوند در عوض عدم اجابت دعا در دنیا، چه پاداشی برای او در آخرت در نظر گرفته است، هرگز از آن ناراضی نمی‌شود. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند : (روز قیامت خداوند می‌فرماید: ای بنده من!‌ مرا خواندی و اجابتت را به تأخیر انداختم. اکنون ثواب و پاداش تو چنین و چنان است. پس مؤمن آرزو می‌کند که کاش هیچ دعایی از او در دنیا اجابت نمی‌شد، برای ثواب و پاداش نیک که می‌بیند)(2).
مهم تر از هر دعا و اجابتی در دنیا سنت آزمایش خداوند از بندگان است. حقیقتی که همه بندگان خدا از بزرگ ترین انبیا تا کم ترین افراد از آن مستثنا نشده اند. چه بسا یکی از مهم ترین آزمایش های خداوند برای بندگان خوبی چون شما تأخیر در اجابت ها و سنجش میزان صبر و حسن ظن شما به خداست. البته شیطان در یکی از مواردی که وسوسه می‌کند، تأخیر اجابت دعا است. از این راه انسان را مأیوس می‌کند تا او به خدا بدبین شود. ائمه اطهار علیهم السلام به این نکته توجه داشته و همگان را از افتادن به دام بدبینی و سوء ظن به خدا برحذر داشته‌اند. امیرمؤمنان علی علیه السلام می‌فرمایند: (دیر اجابت نمودن خدا، ‌تو را ناامید نکند که بخشش، ‌بسته به مقدار درخواست است. چه بسا در اجابت دعای تو تأخیر رخ دهد تا درخواست تو طولانی‌تر گردد و بخشش خدا کامل‌تر شود. چه بسا چیزی را خواسته‌ای به تو نداده، ولی بهتر از آن را در این دنیا یا آن دنیا داده و یا بهتر آن بوده که آن را از تو باز دارد. چه بسا چیزی را طلب نمودی که اگر به تو می‌داد، ‌تباهی دین و دنیای خود را در آن می‌دیدی)(3).
پس مراقب باشید شیطان با وسوسه هایش شما را در دام خود نکشد و از خدای رحیم و مهربان دورتان نکند. به این نکته هم توجه داشته باشید که قطعاً دعا یکی از ابزارهای تأثیرگذار در عالم هستی است اما این بدان معنا نیست که هر دعایی یا هر دعا کننده‌ای توان حل هر مشکلی را داشته باشد. وظیفه ماست که در کنار اعتقاد به مسائل ماورائی و معقول، دست از روش‌های معمول و متناسب برای حل مشکلات برنداریم. لذا با دقت تمام به بررسی موانع ازدواج تان ( موانع شخصیتی، اجتماعی، خانوادگی، و ...) بپردازید و با تمام وجود برای رفع آنها تلاش کنید و در کنار تلاش برای رفع موانع از دعا هم غافل نشوید. مطمئن باشید اگر به خداوند متعال توکل کنید و به او اعتماد کرده و تمام امور زندگی خود را به او واگذار کنید، خداوند به بهترین وجه و شکل به آن رسیدگی خواهد کرد.

پی‌ نوشت‌ ها :
1. تحف العقول، ص 202.
2. اصول کافی، ج 4، ص 247.
3. نهج البلاغه، نامه 31.

موفق باشید؛ باز هم با ما مکاتبه کنید.
نویسنده : فاطمه سادات حسین پور