من اخلاق خاصی دارم که با یک مسئله کوچک، زود برافروخته و عصبی می شوم. خیلی سعی کردهام با صبر و سکوت بر این حالت غلبه کنم و واکنش های نابجا نشان ندهم ؛ با این حال هنوز کاملاً بر این مشکل فائق نیامده ام. برای مثال وقتی از من انتقاد می شود، غالباً یا به توجیه عمل خود میپردازم یا اگر طرف مقابل پافشاری کند و به نظر من حرفش غیر منطقی باشد، عصبی می شوم البته خودم هم خیلی اهل انتقاد از دیگرانم، حال چگونه در خلق و خو و واکنش هایم ثبات عقلانی و منطقی ایجاد کنم و بی جهت عصبی نشوم؟ برای تقویت حلم و بردباری، باید طبق برنامه ای جدی، به تقویت اراده خود بکوشید و همواره سعی کنید برخود مسلط باشید. در این رابطه راه مختلفی وجود دارد، ولی مهم آن است که در درمان آن کاملاً جدی باشید و توصیه ها را بدون کمترین کاستی، به اجرا گذارید: 1. کاملاً به خود مطمئن باشید که میتوانید روحیه خود را تغییر دهید؛ ولی برای نتیجهگیری عجول نباشید. با خود بیندیشید که حداقل یک سال باید بر روی رفتارهای خود کنترل داشته باشید و اگر چنین کردید، حتماً پس از آن در رفتار شما دگرگونی حاصل خواهد شد. 2. از حساسیت بیش از حد در هر زمینه بپرهیزید. 3. در هر مسئلهای ابتدا از دیگران انتظار بدترین برخورد را داشته باشید و خود را برای تحمل آن آماده کنید. این امر باعث میشود برخوردهای بهتر از مورد انتظار در شما، ایجاد خشنودی کند. در حالی که اگر همیشه انتظار برخورد خوب را داشته باشید، چه بسا نتیجه عکس خواهید گرفت. 4. با خود شرط کنید که هیچ گاه و در هیچ شرایطی، برخورد تند نداشته باشید و اگر ناگهان از شما برخورد تندی سر زد، خود را جریمه کنید؛ مثلاً تصمیم بگیرید - یا در صورت امکان نذر کنید - اگر بر سر کسی فریاد زدید، فلان مبلغ صدقه بدهید، یا نماز شب بخوانید، و یا یک روز روزه بگیرید. 5. از تفریحات سالم و تقویت کننده اراده - مانند کوهنوردی، شنا، دو و پیادهروی و گردش در طبیعت و... - نیز استفاده کنید. 6. در تصمیمگیریها، با افراد عاقل و پخته مشورت کنید و از اقدامات عجولانه و مطالعه نشده بپرهیزید. 7. بیشتر با افراد خوش خلق و غیرعصبی معاشرت کنید. 8. از موقعیتهای که زمینه تندخویی در آن وجود دارد، بپرهیزید و در موقعیتهایی حضور یابید که رفتار پرخاشگرانه در آنجا دیده نمیشود. 9. قبل از هر عملی در مورد پیامد آن بیندیشید و آن گاه اقدام کنید. با تمرین این راهکار و بکارگیری آن در مورد تمام رفتارها، اندک اندک کنترل خویش را بر تمام رفتارها توسعه بخشید. 10. به برخی رفتارها و حالاتی که از افراد سر میزند و باعث عصبانیت شما میشود، توجه نکنید برای مثال اگر کسی با حرف ناروا شما را بر میافروزد، از شنیدن و گوش سپردن به سخنان وی اجتناب کنید و حتی گوش ندهید یا محیط را ترک کنید و دیگر به گفتههای او دقت و توجه نکرده و آنها را در ذهن خود مرور نکنید. نسبت به دیگر اعمال فیزیکی و رفتارهای پرخاشگرانه و تحریک کننده نیز همین طور واکنش نشان دهید و راه بیتوجهی و تغافل را پیش گیرید. 11. با مطالعه و تفکر سطح شناخت خود را از زشتی، ناپسندی و غیرقابل جبران بودن اعمال پرخاشگرانه بالا ببرید. برای مثال روایات، آیات و داستانهایی در مورد این نوع رفتارها و آثار آنها، مطالعه کنید و بعد در مورد آنها بیندیشید. حتی در بعضی موارد، به آثار رفتار تند خود، توجه و زشتی آن را در ذهن خود مرور کنید، به گونهای که به یک حالت خود هشداری از درون دست یابید. آثار فردی و اجتماعی و پیامدهای حیثیتی آن عمل زشت را لحظه به لحظه در نظر آورید و زشتی آن را برای خود بزرگ جلوه دهید تا از درون از آن عمل متنفّر شوید. 12. به هنگام بروز عصبانیت و تندخویی، به سرعت حالات خود را تغییر دهید؛ مثلاً اگر ایستادهاید، بنشینید و اگر نشستهاید، دراز بکشید و صورت خود را با آب سرد بشویید و یک لیوان آب خنک . بیاشامید و خود را از موقعیت دور سازید(ر.ک: محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 9، باب دواءُ الغضب). 13. از خواندن قرآن، به مقدار زیاد و در نوبتهای متعدد در طول 24 ساعت، هرگز غفلت نورزید؛ زیرا قرآن تأثیر زیادی در رسیدن به حالت سکینه و آرامش درونی دارد. همین طور عبادت و نماز را در اول وقت و با حضور قلب کامل به جا آورید که تأثیر بزرگی در رسیدن به اطمینان خاطر و آرامش دارد. 14. بعد از استحمام و به هنگام خروج از حمام، دو پای خود را تا قوزک با آب سرد بشویید. 15. دیگر رفتارهای عادی و روزمره خود را نیز با تسلّط کامل بر رفتار و بدون شتابزدگی انجام دهید و آنها را آرام آرام تعقیب کنید تا نرمخویی و پرحوصلگی، بر تمام رفتارهای شما حاکمیت پیدا کند. 16. شرح موارد فوق را در جدولی بنویسید و موارد انجام و یا تخلف از آن را یادداشت کنید. سعی کنید موارد تخلف را کاهش داده و بیشتر از پیش، خود را به انجام آنها مقید سازید. حتی قبل از بروز آن موقعیتها و به صورت مستمر، راه کارهای فوق را سرلوحه اعمال خود قرار دهید. از آن به بعد باید میزان موارد پرخاشگری شما کاهش یابد و آنها را نیز یادداشت کنید و کم کم از میزان آنها در طول روز، هفته و... بکاهید و خود تنبیهی را به کار گیرید. نویسنده: ابوالقاسم بشیری
من اخلاق خاصی دارم که با یک مسئله کوچک، زود برافروخته و عصبی می شوم. خیلی سعی کردهام با صبر و سکوت بر این حالت غلبه کنم و واکنش های نابجا نشان ندهم ؛ با این حال هنوز کاملاً بر این مشکل فائق نیامده ام. برای مثال وقتی از من انتقاد می شود، غالباً یا به توجیه عمل خود میپردازم یا اگر طرف مقابل پافشاری کند و به نظر من حرفش غیر منطقی باشد، عصبی می شوم البته خودم هم خیلی اهل انتقاد از دیگرانم، حال چگونه در خلق و خو و واکنش هایم ثبات عقلانی و منطقی ایجاد کنم و بی جهت عصبی نشوم؟
من اخلاق خاصی دارم که با یک مسئله کوچک، زود برافروخته و عصبی می شوم. خیلی سعی کردهام با صبر و سکوت بر این حالت غلبه کنم و واکنش های نابجا نشان ندهم ؛ با این حال هنوز کاملاً بر این مشکل فائق نیامده ام. برای مثال وقتی از من انتقاد می شود، غالباً یا به توجیه عمل خود میپردازم یا اگر طرف مقابل پافشاری کند و به نظر من حرفش غیر منطقی باشد، عصبی می شوم البته خودم هم خیلی اهل انتقاد از دیگرانم، حال چگونه در خلق و خو و واکنش هایم ثبات عقلانی و منطقی ایجاد کنم و بی جهت عصبی نشوم؟
برای تقویت حلم و بردباری، باید طبق برنامه ای جدی، به تقویت اراده خود بکوشید و همواره سعی کنید برخود مسلط باشید. در این رابطه راه مختلفی وجود دارد، ولی مهم آن است که در درمان آن کاملاً جدی باشید و توصیه ها را بدون کمترین کاستی، به اجرا گذارید:
1. کاملاً به خود مطمئن باشید که میتوانید روحیه خود را تغییر دهید؛ ولی برای نتیجهگیری عجول نباشید. با خود بیندیشید که حداقل یک سال باید بر روی رفتارهای خود کنترل داشته باشید و اگر چنین کردید، حتماً پس از آن در رفتار شما دگرگونی حاصل خواهد شد.
2. از حساسیت بیش از حد در هر زمینه بپرهیزید.
3. در هر مسئلهای ابتدا از دیگران انتظار بدترین برخورد را داشته باشید و خود را برای تحمل آن آماده کنید. این امر باعث میشود برخوردهای بهتر از مورد انتظار در شما، ایجاد خشنودی کند. در حالی که اگر همیشه انتظار برخورد خوب را داشته باشید، چه بسا نتیجه عکس خواهید گرفت.
4. با خود شرط کنید که هیچ گاه و در هیچ شرایطی، برخورد تند نداشته باشید و اگر ناگهان از شما برخورد تندی سر زد، خود را جریمه کنید؛ مثلاً تصمیم بگیرید - یا در صورت امکان نذر کنید - اگر بر سر کسی فریاد زدید، فلان مبلغ صدقه بدهید، یا نماز شب بخوانید، و یا یک روز روزه بگیرید.
5. از تفریحات سالم و تقویت کننده اراده - مانند کوهنوردی، شنا، دو و پیادهروی و گردش در طبیعت و... - نیز استفاده کنید.
6. در تصمیمگیریها، با افراد عاقل و پخته مشورت کنید و از اقدامات عجولانه و مطالعه نشده بپرهیزید.
7. بیشتر با افراد خوش خلق و غیرعصبی معاشرت کنید.
8. از موقعیتهای که زمینه تندخویی در آن وجود دارد، بپرهیزید و در موقعیتهایی حضور یابید که رفتار پرخاشگرانه در آنجا دیده نمیشود.
9. قبل از هر عملی در مورد پیامد آن بیندیشید و آن گاه اقدام کنید. با تمرین این راهکار و بکارگیری آن در مورد تمام رفتارها، اندک اندک کنترل خویش را بر تمام رفتارها توسعه بخشید.
10. به برخی رفتارها و حالاتی که از افراد سر میزند و باعث عصبانیت شما میشود، توجه نکنید برای مثال اگر کسی با حرف ناروا شما را بر میافروزد، از شنیدن و گوش سپردن به سخنان وی اجتناب کنید و حتی گوش ندهید یا محیط را ترک کنید و دیگر به گفتههای او دقت و توجه نکرده و آنها را در ذهن خود مرور نکنید. نسبت به دیگر اعمال فیزیکی و رفتارهای پرخاشگرانه و تحریک کننده نیز همین طور واکنش نشان دهید و راه بیتوجهی و تغافل را پیش گیرید.
11. با مطالعه و تفکر سطح شناخت خود را از زشتی، ناپسندی و غیرقابل جبران بودن اعمال پرخاشگرانه بالا ببرید. برای مثال روایات، آیات و داستانهایی در مورد این نوع رفتارها و آثار آنها، مطالعه کنید و بعد در مورد آنها بیندیشید. حتی در بعضی موارد، به آثار رفتار تند خود، توجه و زشتی آن را در ذهن خود مرور کنید، به گونهای که به یک حالت خود هشداری از درون دست یابید. آثار فردی و اجتماعی و پیامدهای حیثیتی آن عمل زشت را لحظه به لحظه در نظر آورید و زشتی آن را برای خود بزرگ جلوه دهید تا از درون از آن عمل متنفّر شوید.
12. به هنگام بروز عصبانیت و تندخویی، به سرعت حالات خود را تغییر دهید؛ مثلاً اگر ایستادهاید، بنشینید و اگر نشستهاید، دراز بکشید و صورت خود را با آب سرد بشویید و یک لیوان آب خنک . بیاشامید و خود را از موقعیت دور سازید(ر.ک: محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 9، باب دواءُ الغضب).
13. از خواندن قرآن، به مقدار زیاد و در نوبتهای متعدد در طول 24 ساعت، هرگز غفلت نورزید؛ زیرا قرآن تأثیر زیادی در رسیدن به حالت سکینه و آرامش درونی دارد. همین طور عبادت و نماز را در اول وقت و با حضور قلب کامل به جا آورید که تأثیر بزرگی در رسیدن به اطمینان خاطر و آرامش دارد.
14. بعد از استحمام و به هنگام خروج از حمام، دو پای خود را تا قوزک با آب سرد بشویید.
15. دیگر رفتارهای عادی و روزمره خود را نیز با تسلّط کامل بر رفتار و بدون شتابزدگی انجام دهید و آنها را آرام آرام تعقیب کنید تا نرمخویی و پرحوصلگی، بر تمام رفتارهای شما حاکمیت پیدا کند.
16. شرح موارد فوق را در جدولی بنویسید و موارد انجام و یا تخلف از آن را یادداشت کنید. سعی کنید موارد تخلف را کاهش داده و بیشتر از پیش، خود را به انجام آنها مقید سازید. حتی قبل از بروز آن موقعیتها و به صورت مستمر، راه کارهای فوق را سرلوحه اعمال خود قرار دهید. از آن به بعد باید میزان موارد پرخاشگری شما کاهش یابد و آنها را نیز یادداشت کنید و کم کم از میزان آنها در طول روز، هفته و... بکاهید و خود تنبیهی را به کار گیرید.
نویسنده: ابوالقاسم بشیری