من فردی خجالتی و کمرو هستم و از بیان احساس خود ابا دارم. مشکلی که در خواستگاری از فرد موردنظر دارم اول همین کمرویی می دانم دوم بزرگتر بودن سن خانم که باعث دو چندان شدن این مسئله شده و نیافتن یک واسطه و تفکری که به تازگی دامن مرا گرفته این مسئله است که شاید این یک احساس پوچ و واهی باشد و فکر کردن در مورد این موضوع ناشی از توهمات و تخیلات بی اساس باشد. بدلیل کمرویی از مشاوره با اعضای خانواده نیز گریزانم به همین دلایل تصمیم به صرف نظر کردن از این اقدام گرفتم اما ترسم از این است که بعدها پشیمان شوم. لطفا مرا راهنمایی کنید.

من فردی خجالتی و کمرو هستم و از بیان احساس خود ابا دارم. مشکلی که در خواستگاری از فرد موردنظر دارم اول همین کمرویی می دانم دوم بزرگتر بودن سن خانم که باعث دو چندان شدن این مسئله شده و نیافتن یک واسطه و تفکری که به تازگی دامن مرا گرفته این مسئله است که شاید این یک احساس پوچ و واهی باشد و فکر کردن در مورد این موضوع ناشی از توهمات و تخیلات بی اساس باشد. بدلیل کمرویی از مشاوره با اعضای خانواده نیز گریزانم به همین دلایل تصمیم به صرف نظر کردن از این اقدام گرفتم اما ترسم از این است که بعدها پشیمان شوم. لطفا مرا راهنمایی کنید.

پاسخ:
با سلام و عرض ارادت خدمت شما پرسشگر گرامی از حسن اعتماد شما به این مرکز تشکر می کنیم و امیدواریم مانند دفعات قبل با بکارگیری نکات این پاسخ بتوانید بر مشکل خود غلبه کنید.
ما در ابتدا به بررسی راه های غلبه بر کمرویی را برای شما بیان می کنیم و سپس نکاتی را در مورد سوال شما بیان می کنیم اما قبل از بیان راهکارهای غلبه بر کم رویی تذکر چند نکته لازم است:
قدرت اراده:
پرسشگر گرامی برای غلبه بر مشکل خود تنها یک راه وجود دارد.لحظه ای با خود تامل کنید!آن راه حل چیست ؟ شاید فکر کنید که می خواهم مهم ترین تکنیک روان شناختی حل مشکلتان را برای شما بیان کنم و یا اینکه فرمولی برای بر طرف شدن کم رویی شما بگویم اما مطلبی که می خواهم به شما تذکر دهم این است: تنها راه غلبه بر مشکلتان یک چیز است وآن اینکه با تمام وجود بخواهید کم رویی را کناربگذارید، آری نمی توانم، نمی شود واین کار از حد توان من خارج است، در قاموس انسان راه ندارد.
آیا تا به حال به تفاوت های بین انسان وحیوان توجه کرده اید؟ چه تفاوتی بین انسان وحیوان وجود دارد، قبل از خواندن ادامه جواب لحظه ای با خود تامل کنید!چه جوابی به این سوال می دهید؟
درست حدس زدید، یکی از تفاوت های انسان و حیوان قدرت اراده است. انسان با این قدرت می تواند از نمی توانم ها، توانستن بسازد. به قول معروف نمی شود ونمی توانم در قاموس انسان راهی ندارد. انسان با تکیه بر قدرت اراده خود می تواند بر تمام مشکلات بر سر راه خود فایق آید. شما نیز می توانید بر این مشکلات غلبه کنید به شرط اینکه واقعا و از صمیم قلب خواستار غلبه بر مشکل خود باشید.
اکنون که با ارسال سوال خود ،نشان داده اید که خواستارغلبه برمشکل کم رویی هستید،هشتاد درصد راه را طی کرده اید، البته به شرط اینکه توانی های خود راباور کنید به قول امام خمینی (ره) باور انسان است که همه چیز را می سازد،از اینروما فقط در اینجا برخی از راههای غلبه برمشکلتان راذکر می کنیم .
اصل تغییر تدریجی رفتار:
همانطور که عادت انسان به یک رفتار به صورت تدریجی تحقق پیدا می کند، درمان آن نیز به صورت تدریجی و با گذشت زمان محقق می شود، پس انتظار نداشته باشید یک شبه و با انجام این راه کارها در مدت زمان کوتاه بتوانید بر مشکل خود غلبه کنید. ممکن است در ابتدای راه با شکست روبرو شوید اما هیچ گاه نا امید نشوید و دوباره برای غلبه بر مشکل خود تلاش کنید.
کودکانه رفتارکنید:
خردسالی را مد نظر بگیرید و رفتارهای او را با دقت زیر نظر بگیرید. چه چیزی می بینید؟ تلاش کودک برای رسیدن به هدف خود خیره کننده است، او هیچ گاه از شکست نمی هراسد، برای یاد گرفتن راه رفتن هزاران بار زمین می خورد اما پس از زمین خوردن گویی که هیچ اتفاقی نیفتاده است دوباره از زمین بلند می شود و برای رسیدن به هدف خود تلاش می کند. پس شما نیز از شکست ترسی به خود راه ندهید و با آغوش باز از آن استقبال کنید.
به یاد داشته باشید، تنها آگاهی از موارد زیر نمی تواند به شما کمک کند بلکه آنچه در این میان موثر است، کاربرد دقیق موارد زیر است، پس با سعی و تلاش و جدیت در این مسیر گام بردارید.
پرسشگر محترم به نظرتان شما از لحاظ شکل ظاهری، قدرت تفکر و احساسات، استعداد خدادادی و... چه تفاوتی با دیگران دارید؟ آیا افرادی که دارای اعتماد به نفس هستند و در تعاملات اجتماعی خود دچار کم رویی نمی شوند، از کره دیگری به زمین آمده اند؟ آیا آنان دارای ویژگی های خارق العاده ای هستند که من و شما از داشتن آن محروم هستیم؟ چه علل وعواملی موجب شده تا شما احساس نا توانی در برابر دیگران داشته باشید؟ چه وی‌ژ گی هایی در افراد دیگر وجود دارد که موجب می شود شما در برابر آنان احساس نا کارآمدی کنید؟ واقعا مشکل کار در کجاست؟ آیا این مشکل قابل حل است یا اینکه سالیان سال باید با آن دست به گریبان باشید. قبل از اینکه جواب سوال خود را مطالعه کنید از شما می خواهم از پای کامپیوتر بلند شوید و در کاغذی با دقت و مو شکافی به سوالات بالا جواب بدهید. بدون شک با جواب دادن کامل به سوالات بالا هفتاد در صد جواب خود را دریافت می کنید.
به نظر می رسد یکی از مشکلات اصلی شما عدم اعتماد به توانایی هایتان می باشد، تا زمانی که به توانایی ها و ظرفیت خود اعتماد نداشته باشید در برخورد با دیگران دچار مشکل می شوید و در درون خود احساس ناتوانی می کنید. پس لازم است تصویری مثبت از ویژگی ها و توانایی های خود داشته باشید و با اعتماد به این تواناییها به جنگ مشکلات و مسایل زندگی بروید.
خوشبختانه اعتماد به نفس، پدیده‌ای اکتسابی است، یعنی برخورداری از خصیصه اعتماد به نفس، در گرو تمرین و برنامه ریزی است، و شخصی که خود را در این مورد ضعیف و ناتوان می‌یابد، می‌تواند با استفاده از روش‌های علمی و با روحیه امیدواری، برای تغییر شخصیت خود اقدام نماید.(راهکارهای کسب اعتماد به نفس را می توانید در مکاتبات بعدی از ما بخواهید)
در اینجا به بررسی راه های غلبه بر کم رویی می پردازیم:
1. تمرکز بر نقاط قوت خود:
نویسنده ای حالات دو زندانی را شرح می دهد دو نفر در زمان جنگ جهانی زندانی بودند وبه غیر از یک پنجره کوچک هیچ راه ارتباطی به جهان خارج نداشتند. یکی از این دو نفر از آن پنجره به آسمان نگاه می کرد واز دیدن ماه و ستارگان لذت می برد اما نفر دوم از آن پنجره به جوی آب و کوچه ای پراز گل ولای می نگریست. گرچه شرایط زندگی این دو نفرشبیه هم بود اما از آنجا که شیوه نگرش آنان باهم متفاوت بود یکی ازآندواز زندگی خود لذت می برد اما دیگری زندگی را برای خود به جهنمی تبدیل کرده بود.سبک نگرش وتفکر ما در شناخت وتفسیرما از زندگی تاثیر بسیاری دارد، به گونه ای که با تغییر در نگرش انسان به حوادث زندگی، زندگی او سمت وسوی دیگر پیدا می کند. افکار از چنان قدرتی برخوردارند که می توانند سازنده یا ویرانگر باشند، بنا براین باید به خود بیاموزیم که افکارمان را هوشمندانه کنترل کنیم تا در زندگی به موفقیتها و کامیابی های بزرگی دست یابیم.
نگرش و اندیشه ی مثبت می تواند زندگی انسان را علیرغم مشکلات و فراز ونشیب های بسیار به محیطی آرام و مصفا تبدیل کند. احساس خوشبختی وسعادت هر کس در گرو چگونگی نگرش او به زندگی است و زندگی او به همان صورت شکل می گیرد که او باوردارد. موفق ترین انسانها کسانی هستند که توانسته اند در ذهن خود اندیشه های مثبت داشته باشند آنان که می پندارند قادر نیستند بر مشکلات زندگی غلبه کنند در واقع مثبت نگری را کنار گذاشته و در جنبه های منفی وقایع تمرکز کرده اند.
برای غلبه بر کم رویی خود اولین گام نگرش مثبت به تواناییها واستعدادهای فرد است تا زمانی که ما نسبت به ویژگی های خود نگرش منفی داریم و در برابر دیگران احساس ضعف می کنیم غلبه بر کم رویی کار چندان ساده ای نیست در ضمن باید راه های غلبه بر کم رویی و روش های اعتماد به نفس و خودباوری را یاد بگیرید تا با این ابزارها بتوانید بر دوستان خود تأثیر بگذارید نه اینکه تأثّر بپذیرید.
2. توجه به عواقب بد کم رویی: مثل احساس تنهایی، افسردگی، طردشدگی، تحقیر، افزایش خود مشغولی ما به خودمان، نرسیدن به حقوق خود، نادیده گرفته شدن توانایی ها و قابلیت ها، مانع از ارزیابی مثبت دیگران از شخصیت ما مثل اینکه می گویند فلانی خشک است، با خودش قهر است.
3. زندگی گذشته خود مروری کنید ذهن خودت را از تجارب و خاطرات ناخوشایند و ناکامی های ارتباطات اجتماعی پاک کنید. در عوض تلاش کنید تجارب موفق خود در خانه، مدرسه، کوچه، خیابان، محل کار، در برخورد با دیگران را مجدداً مرور کرده و آنها را به خاطر بسپارید (بهتر است از موفقیت های خود لیستی تهیه کنید و هر روز صبح و عصر آنها را مرور کنید).
4. از موقعیت هایی که موجب اضطراب شما می شود پرهیز نکنید بلکه با برنامه ریزی دقیق و به صورت گام به گام با این موقعیت ها مواجهه شوید. به عنوان مثال در هفته اول فقط در خیابان قدم بزنید و ویترین مغازه ها را تماشا کنید. در هفته بعد وارد مغازه شوید و در مغازه چند قدم راه بروید و خارج شوید. در هفته سوم وارد مغازه شوید و قیمت یک یا چند جنس را بپرسید. در هفته چهارم علاوه بر پرسیدن قیمت اجناس برسر قیمت آن با مغازه دارچانه زنی کنید و به همین منوال رفتارهای اجتماعی خود را افزایش دهید.
5. افکار مثبت را جایگزین افکار شرم، خجالت، کم رویی، ناتوانی و ... گردانید، چرا که افکار بر احساسات و هیجان های شما اثر می گذارد و هیجان های حاصله از آن افکار تبدیل به رفتار می شوند. (الگوی یک روان شناس شناختی)
افکار مثبت: من می توانم ‌استعدادهایم شکوفا می شوند.
کوله باری از تجارب دارم احساس کفایت،‌اعتماد به نفس احساس رضایت.
تجارب بد گامی است به سوی پیروزی، رفتار مثبت و خلّاق.
6. آگاه باشید که احساس کم رویی گاهی به دلیل ناکامی ها، تجارب تلخ خود ماست و گاهی هم به دلیل محیط (یادگرفته ایم، همانند سازی با بزرگتر کرده ایم، سرزنش شده ایم، نقاط منفی ما بیشتر به ما گوش زد شده است و برای کارها و نقاط مثبت خود تشویق نشده ایم) و گاهی که اغلب این طور است کم رویی فرایندی است، که از تجارب تلخ ارتباطی گذشته احساس بی کفایتی و خودکم بینی و ارزیابی بد از خود و بخاطر حرف ها و عکس العمل های دیگران حاصل می گردد. شاید در گذشته شما تحت تاثیر روش های تربیتی پدر ومادر بوده وهمین امر موجب شگل گیری برخی از عادات در شما شده باشد اما اکنون شما از حیطه نفوذ آنان خارج شده اید و به عنوان یک فرد مستقل در جامعه مطرح هستید. پس می توانید با اتخاذ روش های مفید بر مشکل خود غلبه کنید.
7. راه های تقویت اراده را بیاموزید: توجه به بعد روحانی ( دعا، تفکر، نماز، محاسبه نفس، خودشناسی) بیشتر از توجه به بعد جسمانی باشد، ورزش کنید، به سلامت جسمانی و روحی خود اهمیت دهید و برنامه بریزید و در شروع آن اصلاً تأخیر نکنید. از همین حالا، بله ! همین حالا شروع کنید، با افرادی که اراده قوی دارند دوست شو، و ....
8. هنر گفتگو را بیاموزید (مطالعه کتب مربوط، ارتباطات، مهارت های ارتباط جمعی، سبک های ارتباط های مؤثر) از جمله آنها:
1. شروع خوب با قدرت و مثبت و جذاب داشته باشید.
2. محتوای کلامتان دارای مطالب مفیدی باشد،خسته کننده نباشد، مستمع را به وجد آورد؛ احساس کند مطلبی می شنود که به نفع او است.
3. در گفتگوهای دیگران حقایقی بیابید تا مورد تأیید طرف مقابل واقع شوی پس آنگاه به او تأثیر گذاری. (برای تغییر افکار و اعمال دیگران اول به او شخصیت بدهید بعد نقطه ضعف او را بیان کنید)
4.هنر خوب گوش دادن را بیاموزید.
9. خود تشویقی: در قبال هر رفتاری که حکایت از تجدید نظر در رفتار کم رویی شماست خود را تشویق کنید. تشویق های مانند: گردش و تفریح، زیارت.
10. با احساس خود کم بینی بجنگید، گره زدن خود به گذشته، توانایی های خود را کم انگاشتن، متکی به قضاوت دیگران بودن، همه و همه بر احساس بی کفایتی و خود کم بینی شما می افزاید، زندگی افراد موفق را مطالعه کنید آنها بر اثر تمرین، تلاش، فقر و شکست ها و ناکامی ها و عبرت از آنها به آنجا رسیده اند.
11. خودشناسی (استعدادها، علاقه ها و نقاط قوت و ضعف...)
افزایش اعتماد شکوفایی توانایی ها سعی در ابراز وجود پذیرش خود شناخت خود
12. دوست یابی:
دوست خوب مثل درّ و مروارید با ارزش و کم یاب است .سعی کنید در بین کسانی که باشما در ارتباط هستند افرادی راکه از لحاظ اجتماعی وروابط بین فردی کار آمد هستند را انتخاب کنید و با آنان ارتباط برقرار کنید. این دوستی ها موجب می شود تا شما از آنان الگوی رفتاری در یافت کنید ودر ضمن در صورت نیاز از حمایت اجتماعی آنا بر خوردار شوید.
13. ثبت و یادآوری نقاط درخشان زندگی: فهرستی از موفقیت های کوچک و بزرگ گذشته خود تهیه کنید هراز گاهی آن را مرور کنید یادآوری و مرور آن به شما یک نوع مسرّت باطنی به شما می دهد.
14. تلقین به نفس: مغز حتی در خواب نیزدر حال فعالیت و پردازش اطلاعات است قبل از خواب جملاتی مثبت را به خود تلقین کنید این امر اگر تکرار شود اثر با دوام در شخصت شما بر جای می گذارد.
15. مطالعه زندگینامه بزرگان: این کار به شما نیرو می دهد که در مقابل سختی ها سر فرود نیاورید و توانایی های خود را بسیج کنید و به جنگ ضعف های خود بروید این کار باعث می شود که شما به جنبه های مثبت شخصیت، زندگی و انسان ها بیشتر توجه داشته باشید اغلب انسان های موفق بر اثر تلاش، بردباری، تحمل فقر و نداری به مراتب عالی رسیده اند. فقط کافی است شما زندگی افراد موفق را مطالعه کنید این کار بهتر است به طور روزنامه و 5 الی 10 دقیقه انجام شود تا اثربخش تر باشد.
16. توسعه اطلاعات عمومی: اطلاعات عمومی به شما فرصت می دهد که با آمادگی در مباحث گوناگون به بحث و تبادل نظر بپردازید و با تشویق های دیگر مواجه شوید و نیرو بگیرید تا گامی بلندتر بردارید.
17. تقویت ارتباط با خدا: برای موفقیت خود به خداوند توکل و توسل داشته باشید و از او بخواهید در تنهایی ها و ناامیدها دستگیری کند چشم امید از غیراو بستن و به او پیوستن اعتماد به نفس شما را تقویت می کند.
18. تقویت اراده: اعتماد به نفس امری است اکتسابی، انسانهای شاخص تنها با همت خویش آن اطمینان خاطر و اعتماد به نفس را ذره ذره اندوخته اند.
19. تمرکز فکر: مثل ذره بین عمل کنید نور را متمرکز کنید و آتش ایجاد کنید یعنی از پراکنده کاری پرهیز کنید اگر توانایی های شما یک جا جمع شود موفق تر خواهد بود (به داشته های خود تمرکز می کند)
20. در جمع نظر دهید (جامعه پذیری)سعی کنید این کار رابه صورت تدریجی انجام دهید،به عنوان مثال ابتدا در جمع های کم جمعیت ابراز نظر کنید وسپس سعی کنید این کار را در جمع های پر جمعیت تکرار کنید.
21. خندان و متبسم باشید.
22. انتقادپذیر باشید. جواب انتقاد را با انتقاد ندهید سعی کنید با خوب شنیدن انتقادها زمینه خودشناسی (شناخت ضعف و نکات قوت) را فراهم آورید و هم چنین از انتقاد سازنده و محترمانه نترسید.
با توجه به مطالب مزبور باید گفت پرسشگر گرامی انسان نباید مطیع دیگران (در همه حال) ‌باشد در ارتباطات ما می‌توانیم با تقویت ابعاد مثبتمان (علمی، اجتماعی، روحی، عاطفی،دینی و اقتصادی) الگویی برای دیگران باشیم به گونه ای که دیگران به ما احساس نیاز کنند و در کنار رفع نیاز خود از رنگ و بوی مذهبی ما نیز رنگ بگیرند نه اینکه ما مطیع آنها باشیم و با شرکت در جلسات آنها رنگ ببازیم.
23. در برابر آینه ای بایستید و خود را در برابر جمعی تصور کنید. با صدای بلند جملاتی را بیان کنید. به مرور زمان کلمات بیشتری را بکار گیرید و زمان بیشتری را در برابر آینه باشید.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که در روایات اسلامی حیاء به دو دسته تقسیم شده است، حیایی که از عقل سر چشمه می گیرد و حیایی که از حماقت انسان سر چشمه می گیرد، یعنی جایی که نباید انسان حیاء نکند و مسایل خود را براحتی بیان کند، بدلایل واهی از بیان آن خودداری کند، بنابراین کم رویی منشا منطقی ندارد و انسان باید برای رفع آن تلاش کند.
منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم.
نویسنده: محمد صادق آقاجانی