در چه صورتی در مسافرت، نماز شکسته می شود؟ همه مراجع: اگر همه شرایط ذیل فراهم شود، نماز شکسته می شود: 1. سفر او (رفت و برگشت) کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد؛ 2. از اول مسافرت، قصد هشت فرسخ داشته باشد؛ 3. در بین راه از قصد خود برنگردد؛ 4. قصد ماندن ده روز در آنجا را نداشته باشد؛ 5. سفر او معصیت و حرام نباشد؛ 6. شغلش مسافرت نباشد مانند راننده ها؛ 7. آنکه به حد ترخّص برسد؛ 8. جایی که سفر می کند، وطن دوم او نباشد. (توضیح المسائل مراجع، م 1272 تا 1355.) تبصره 1 . حد ترخّص یعنی از وطن یا محل اقامتش به اندازه ای دور شود که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود. (البته در تعریف حد ترخص بین مراجع تقلید اختلاف نظر است). بنابر این کسی که قصد مسافرت دارد اگر بخواهد نمازش را نزدیک دروازه شهر بخواند، باید تمام بخواند. تبصره 2.میان مراجع تقلید در تعیین مقدار فرسخ شرعی کمی اختلاف نظر است: آیات عظام: امام خمینی، خامنه ای، بهجت، صافی، فاضل و نوری: مقدار هشت فرسخ شرعی را تقریباً 45کیلومتر، آیات عظام: تبریزی، سیستانی و وحید: تقریباً 44 کیلومتر، آیةاللَّه مکارم: تقریباً 43 کیلومتر می دانند.
در چه صورتی در مسافرت، نماز شکسته می شود؟
همه مراجع:
اگر همه شرایط ذیل فراهم شود، نماز شکسته می شود:
1. سفر او (رفت و برگشت) کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد؛
2. از اول مسافرت، قصد هشت فرسخ داشته باشد؛
3. در بین راه از قصد خود برنگردد؛
4. قصد ماندن ده روز در آنجا را نداشته باشد؛
5. سفر او معصیت و حرام نباشد؛
6. شغلش مسافرت نباشد مانند راننده ها؛
7. آنکه به حد ترخّص برسد؛
8. جایی که سفر می کند، وطن دوم او نباشد. (توضیح المسائل مراجع، م 1272 تا 1355.)
تبصره 1 . حد ترخّص یعنی از وطن یا محل اقامتش به اندازه ای دور شود که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود. (البته در تعریف حد ترخص بین مراجع تقلید اختلاف نظر است). بنابر این کسی که قصد مسافرت دارد اگر بخواهد نمازش را نزدیک دروازه شهر بخواند، باید تمام بخواند.
تبصره 2.میان مراجع تقلید در تعیین مقدار فرسخ شرعی کمی اختلاف نظر است:
آیات عظام: امام خمینی، خامنه ای، بهجت، صافی، فاضل و نوری: مقدار هشت فرسخ شرعی را تقریباً 45کیلومتر،
آیات عظام: تبریزی، سیستانی و وحید: تقریباً 44 کیلومتر،
آیةاللَّه مکارم: تقریباً 43 کیلومتر می دانند.
- [سایر] فلسفه شکسته بودن نماز در مسافرت چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در زمان حاضر که مسافرت ها به راحتی قابل انجام است نماز مسافر شکسته است؟
- [آیت الله مظاهری] شکسته بودن نماز و روزه در مسافرت، در رفت و برگشت فرقی دارد یا خیر؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] شخصی پس از بازگشت از مسافرت متوجه می شود غسل یا وضویی که با آن در مسافرت نماز خوانده باطل بوده است. آیا باید اکنون نمازش را در وطن به صورت شکسته قضا کند یا تمام؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورتی که امام جماعت، علاوه بر خواندن نماز بصورت تمام، یکبار دیگر نماز را احتیاطاً شکسته هم بخواند آیا می توان به او در نماز احتیاطی شکسته اقتدا کرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسانی که در مسافرت است نمازش را شکسته بخواند ولی بعد به وطن خود برسد، در حالی که هنوز وقت نماز نگذشته، آیا باید نماز را دوباره به صورت کامل بخواند؟
- [سایر] کسی که نمیداند در مسافرت چند روز میماند تکلیف نمازش چه میشود، آیا باید شکسته بخواند یا تمام؟
- [آیت الله بهجت] با توجه به این که علت شکسته شدن نماز، به نظر می رسد که مسافرت های سخت و مشکل در گذشته هم چون سفر به وسیله چهارپایان بوده است، ولی امروزه که این مشکل، با وسایل نقلیه ی پیشرفته، مانند: قطار و هواپیما برطرف شده است، آیا باز هم لزومی به شکسته بودن نماز می بینید؟
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب جهت ماموریت سه ساله به کشوری مسافرت کرده ام و بعد از سه سال به وطن اصلی خودم بر می گردم. در صورتی که من جهت تفریح از شهر محل اقامت خارج شوم به حدی که نمازم شکسته باشد و سپس به شهر بازگردم. با علم بر اینکه برای هفته دیگر برنامه ریزی کرده ایم که به مسافرت برویم و قصد اقامت ده روزه در شهر محل ماموریت خود را هم نداریم آیا نماز را باید شکسته خواند یا کامل؟ آیا اینجا وطن من محسوب می شود؟
- [سایر] چهار روز به مقصد تهران مسافرت نمودم. بعد از اذان مغرب به اردبیل (شهرستان محل اقامتم) رسیدم. آیا نماز مغرب و عشای این جانب کامل خواهد بود؟ یا این که شکسته بخوانم؟
- [آیت الله بروجردی] حملهدار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت میکند چنانچه شغلش مسافرت باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر شغلش مسافرت نباشد باید شکسته بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] حملهدار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکّه مسافرت نماید باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند .
- [آیت الله سبحانی] اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بقصد تفریح و گردش مسافرت کند، حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر به قصد تفریح وگردش مسافرت کند، حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.
- [امام خمینی] اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند، حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.