چه دلیلی وجود دارد که ازدواج دائم با اهل کتاب باطل است؟ چرا ازدواج موقت با زنان اهل کتاب جائز است؟ دلیل فقهی جواز ازدواج موقت با زن کافر اهل کتاب و عدم جواز ازدواج دائم با زن کافر اهل کتاب به خاطر روایات و ایاتی است که در این زمینه وارد شده است. قرآن کریم در آیه 34 سوره نساء، آیه 10 سوره ممتحنه و آیه 221 سوره بقره ، برخی احکام و حکمت های این حکم را بیان می نماید. قرآن کریم در آیه 221 سوره بقره این زمینه می فرماید: (وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّی یُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکینَ حَتَّی یُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکُمْ أُولئِکَ یَدْعُونَ إِلَی النَّارِ وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلَی الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ یُبَیِّنُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ؛ با زنان مشرک ، تا ایمان نیاورده اند، ازدواج نکنید! (اگر چه جز به ازدواج با کنیزان، دسترسی نداشته باشید زیرا) کنیز باایمان، از زن آزاد مشرک، بهتر است هر چند (زیبایی، یا ثروت، یا موقعیت او) شما را به شگفتی آورد. و زنان خود را به ازدواج مردان مشرک، تا ایمان نیاورده اند، در نیاورید! (اگر چه ناچار شوید آنها را به همسری غلامان باایمان درآورید زیرا) یک غلام باایمان، از یک مرد آزاد مشرک، بهتر است هر چند (مال و موقعیت و زیبایی او،) شما را به شگفتی آورد. آنها دعوت به سوی آتش می کنند و خدا دعوت به بهشت و آمرزش به فرمان خود می نماید، و آیات خویش را برای مردم روشن می سازد شاید متذکر شوند.) همان گونه که در این آیه اشاره شده است کافر، نقش تربیتی عمیق و خطرناکی بر زندگی مسلمانان و جامعه مسلمین می تواند به جا بگذارد. حکمت اصلی عدم جواز ازدواج دائم با زن یا مرد اهل کتاب نیز همین نکته است. اما در مورد جواز ازدواج موقت با زنان اهل کتاب ، می توان حکمت هایی را بیان کرد: 1.ازدواج موقت عمدتا به منظور کامجویی جنسی است ولی ازدواج دائم دارای مصالح فراوانی است. بسیاری از مصالح ازدواج دائم با ازدواج با کافر اهل کتاب قابل تحقق نیست. 2.زن نقش بنیادین و محوری از نظر تربیتی در قالب ازدواج دائم بر عهده دارد. کافر بودن زن لطمه شدیدی به این نقش تربیتی وارد می کند. نقش مادری ، نقش همسری از مهمترین نقش های تربیتی زن در ازدواج دائم است. بی شک فرزندان به شکل عمیقی از مادر خود متاثر می شوند. کفر مادر زمینه کفر فرزندان را نیز به طور حتم بالا می برد. 3.هم نشینی دائمی زمینه تاثیر پذیری عقیدتی را بالا می برد لذا خطر انحراف عقیدتی در ازدواج دائم با زن کافر بالاست. 4.در ازدواج دائم ، زن از شوهر و فرزندان ارث می برد، و این امر به مرور زمان زمینه تسلط اقتصادی کافر بر مسلمان را ایجاد می کند در حالی که یکی از قواعد مسلم فقهی نفی سلطه اقتصادی کافر از مسلمان است. نفی سلطه اقتصادی از زن کافر نیز با حق و جایگاه زن کافر به عنوان همسر و مادر منافات دارد. 5.در ازدواج دائم ، زن به عنوان مادر حق حضانت و سرپرستی کودکان را در شرایط خاص دارا می باشد ، در حالی که نفی سلطه فرهنگی و سرپرستی کافر بر مسلمان امری است که از نظر فقه اسلامی مسلم است. نفی این سلطه از مادر کافر ، نیز با لزوم احترام به حق و جایگاه مادر منافات دارد. 6.حکمت های فراوان دیگری نیز از نظر تعاملات خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و ... بر ازدواج دائم با زن کافر مترتب می شود که بررسی همه آن ها در مجال یک پرسش و پاسخ محدود نیست.
چه دلیلی وجود دارد که ازدواج دائم با اهل کتاب باطل است؟ چرا ازدواج موقت با زنان اهل کتاب جائز است؟
چه دلیلی وجود دارد که ازدواج دائم با اهل کتاب باطل است؟ چرا ازدواج موقت با زنان اهل کتاب جائز است؟
دلیل فقهی جواز ازدواج موقت با زن کافر اهل کتاب و عدم جواز ازدواج دائم با زن کافر اهل کتاب به خاطر روایات و ایاتی است که در این زمینه وارد شده است. قرآن کریم در آیه 34 سوره نساء، آیه 10 سوره ممتحنه و آیه 221 سوره بقره ، برخی احکام و حکمت های این حکم را بیان می نماید. قرآن کریم در آیه 221 سوره بقره این زمینه می فرماید: (وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّی یُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکینَ حَتَّی یُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکُمْ أُولئِکَ یَدْعُونَ إِلَی النَّارِ وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلَی الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ یُبَیِّنُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ؛ با زنان مشرک ، تا ایمان نیاورده اند، ازدواج نکنید! (اگر چه جز به ازدواج با کنیزان، دسترسی نداشته باشید زیرا) کنیز باایمان، از زن آزاد مشرک، بهتر است هر چند (زیبایی، یا ثروت، یا موقعیت او) شما را به شگفتی آورد. و زنان خود را به ازدواج مردان مشرک، تا ایمان نیاورده اند، در نیاورید! (اگر چه ناچار شوید آنها را به همسری غلامان باایمان درآورید زیرا) یک غلام باایمان، از یک مرد آزاد مشرک، بهتر است هر چند (مال و موقعیت و زیبایی او،) شما را به شگفتی آورد. آنها دعوت به سوی آتش می کنند و خدا دعوت به بهشت و آمرزش به فرمان خود می نماید، و آیات خویش را برای مردم روشن می سازد شاید متذکر شوند.)
همان گونه که در این آیه اشاره شده است کافر، نقش تربیتی عمیق و خطرناکی بر زندگی مسلمانان و جامعه مسلمین می تواند به جا بگذارد. حکمت اصلی عدم جواز ازدواج دائم با زن یا مرد اهل کتاب نیز همین نکته است. اما در مورد جواز ازدواج موقت با زنان اهل کتاب ، می توان حکمت هایی را بیان کرد:
1.ازدواج موقت عمدتا به منظور کامجویی جنسی است ولی ازدواج دائم دارای مصالح فراوانی است. بسیاری از مصالح ازدواج دائم با ازدواج با کافر اهل کتاب قابل تحقق نیست.
2.زن نقش بنیادین و محوری از نظر تربیتی در قالب ازدواج دائم بر عهده دارد. کافر بودن زن لطمه شدیدی به این نقش تربیتی وارد می کند. نقش مادری ، نقش همسری از مهمترین نقش های تربیتی زن در ازدواج دائم است. بی شک فرزندان به شکل عمیقی از مادر خود متاثر می شوند. کفر مادر زمینه کفر فرزندان را نیز به طور حتم بالا می برد.
3.هم نشینی دائمی زمینه تاثیر پذیری عقیدتی را بالا می برد لذا خطر انحراف عقیدتی در ازدواج دائم با زن کافر بالاست.
4.در ازدواج دائم ، زن از شوهر و فرزندان ارث می برد، و این امر به مرور زمان زمینه تسلط اقتصادی کافر بر مسلمان را ایجاد می کند در حالی که یکی از قواعد مسلم فقهی نفی سلطه اقتصادی کافر از مسلمان است. نفی سلطه اقتصادی از زن کافر نیز با حق و جایگاه زن کافر به عنوان همسر و مادر منافات دارد.
5.در ازدواج دائم ، زن به عنوان مادر حق حضانت و سرپرستی کودکان را در شرایط خاص دارا می باشد ، در حالی که نفی سلطه فرهنگی و سرپرستی کافر بر مسلمان امری است که از نظر فقه اسلامی مسلم است. نفی این سلطه از مادر کافر ، نیز با لزوم احترام به حق و جایگاه مادر منافات دارد.
6.حکمت های فراوان دیگری نیز از نظر تعاملات خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و ... بر ازدواج دائم با زن کافر مترتب می شود که بررسی همه آن ها در مجال یک پرسش و پاسخ محدود نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ازدواج موقت با زنان اهل کتاب جایز است؟ و چه دین هایی اهل کتاب شمرده می شوند؟ آیا ازدواج موقت با زنان زرتشتی جایز است؟ آیا ازدواج موقت به مدت طولانی، مثلا دو یا سه سال جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا متعه اهل کتاب جایز است؟
- [آیت الله بهجت] ازدواج موقت با زنان اهل کتاب که بدون مهریه، راضی به این ازدواج باشند صحیح است؟
- [سایر] آیا مرد متأهل میتواند در مسافرت، بدون اجازه همسرش با زنان اهل کتاب ازدواج موقّت کند؟
- [آیت الله سیستانی] آیا با زنان غیر اهل کتاب بدون هرگونه متعه می توان نزدیکی کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا متعه اهل کتاب و کافر جایز است؟
- [سایر] آیا مرد متأهل میتواند در مسافرت، بدون اجازه همسر خود با زنان اهل کتاب ازدواج موقّت کند؟
- [سایر] بر اساس آیه 5 سوره مائده، ازدواج با زنان عفیف و پاک اهل کتاب جایز است. این آیه نسخ نیز نشده است. بنابراین، باید به آن عمل کرد، حال چرا شیعه ازدواج دائم با اهل کتاب را جایز نمیداند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرموده اید ازدواج موقت با زنهای اهل کتاب مانعی ندارد، اگر بدانیم مشرک هستند آیا باز هم جایز است؟
- [آیت الله سیستانی] ازدواج با زنان اهل کتاب چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر درآید، همچنین مرد مسلمان نمی تواند بنابر احتیاط با زن کافر ازدواج دائم کند ولی ازدواج موقت با زنان اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد.
- [امام خمینی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر در آید، مرد مسلمان هم نمی تواند با زنهای کافره غیر کتابیه بطور دائم ازدواج کند و به احتیاط واجب ازدواج دائم با زنهای کافره اهل کتاب نیز جایز نیست، ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید، مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافر غیر اهل کتاب یهودی، مسیحی و زرتشتی ازدواج کند، ولی ازدواج دائم یا موقّت با زنهای اهل کتاب مانعی ندارد؛ البته چنانچه مردی همسر مسلمان داشته باشد، بدون اجازه او نمیتواند با زن کتابی ازدواج نماید مگر آن که او را متعه نماید و مدّت ازدواجش بسیار کوتاه باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر در آید ، مرد مسلمان هم نمی تواند با زنهای کافره غیر اهل کتاب ازدواج نماید ، ولی متعه کردن زن اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد ، بلکه ازدواج آنها به طور دوام نیز بنابر اقوی جائز است ولی این احتیاط ترک نشود که در صورتی اقدام به ازدواج به طور دوام به آنها بکند که متمّکن از ازدواج با زن مسلمان نباشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر در اید و مرد مسلمان هم نمی تواند با زنهای کافره غیر اهل کتاب ازدواج کند ولی متعه کردن زنهای اهل کتاب یعنی یهود و نصاری مانعی ندارد و بنابر احتیاط مستحب ازدواج دایم با انها ننماید ولی نمی تواند با زن های اهل کتاب بدون رضایت زن مسلمان خود ازدواج دایم یا موقت نماید و بعضی از فرقه ها از قبیل خوارج و غلات و نواصب که خودرا مسلمان می دانند و در حکم کفارند مرد و زن مسلمان نمی توانند با انها به طور دایم یا موقت ازدواج نمایند
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر درآید، ولی مرد مسلمان می¬تواند با زنان اهل کتاب مانند یهود و نصاری ازدواج کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر در آید، مرد مسلمان هم نمی تواند با زن کافره غیر اهل کتاب ازدواج نماید، ولی متعه کردن زن اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد، بلکه جواز ازدواج آنان به طور دائم نیز خالی از قوت نیست، ولی در صورت تمکن از ازدواج با مسلمه کراهت شدیده دارد، بلکه در این صورت احتیاط ترک نشود.
- [آیت الله بروجردی] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر در آید، مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافره به طور دائم ازدواج کند، ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب، مانند یهود و نصاری، مانعی ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید، مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافره بطور دائم ازدواج کند ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود ونصاری مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید. مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافر به طور دائم ازدواج کند، ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود و نصاری و مجوس، مانعی ندارد.