با عرض سلام و خسته نباشید؛ لطفا بفرمایید آیا اتانل که یکی از انواع الکل می باشد و در داروهای آشامیدنی مصرف گسترده ای دارد پاک می باشد و در صورتی که پاک باشد خوردن آن حلال می باشد؟ از عنایتی که مبذول خواهید فرمود قبلا تشکر می نمایم.

الکل‏ها به دو دسته کلی ‏تقسیم می‏شوند: یکی الکلی که از طریق صنایع نفت و پتروشیمی به ‏دست می‏آید و دیگر الکلی که از تقطیر بخارات شراب، حاصل‏ می‏شود. و چون اتانول از جمله الکلهای صنعتی است، مطالب مربوط به الکل صنعتی را مورد بررسی قرار می دهیم:


واقعیت این است که الکل صنعتی از لحاظ ماهیت‏ شیمیایی هیچ‏ تفاوتی با الکل تخمیری نداشته هر دو از نوع الکل یک ظرفیتی نوع‏ اول به فرمول C2H5OH می‏باشند. منتها با این تفاوت که بر الکل صنعتی قطعا لفظ خمر صادق نیست. در حالی که الکل تخمیری از آن‏ جهت که از تقطیر بخار خمر به دست آمده، احتمال آن می‏رود که ‏عنوان خمر بر آن صادق باشد.


مشهور فقیهان هر مایع مست کننده‏ای را نجس می‏دانند. حال آیا الکل صنعتی می‏تواند مصداقی از مایع مسکر بالاصالة باشد؟


طبق نظر مشهور فقیهان به نظر می‏رسد که الکل صنعتی را نمی‏توان مصداق «مسکر» دانست هر چند ماده آن، عامل اصلی و مؤثر در مایعات مست کننده ‏است. و این نه به خاطر آن است که به الکل صنعتی مواد سمی و بدبوکننده هم چون متانول افزوده‏اند بلکه بدین خاطر است که ‏غلظت الکل به قدری بالاست که بر فرض که مواد افزودنی هم در آن‏ نباشد، باز هم نوشیدن آن به هر مقدار، باعث مسمومیت است. و لذا عرفا به این ماده، مسکر اطلاق نمی‏کنند. [1]


نظر مراجع معظم تقلید در خصوص مطلب فوق گویای همین مطلب است:


‏ امام خمینی: الکل صنعتی که برای رنگ کردن درب و میز و صندلی و مانند اینها به کار می برند[2] اگر انسان نداند از چیزی که[3] مست کننده و روان است درست کرده اند، پاک می باشد.[4]


زنجانی: اگر انسان نداند که مست کننده است یا نه، پاک است.


فاضل: مسأله – الکل سفید و طبی که الکل خالص می باشد و مصارف طبی دارد پاک می باشد. مگر اینکه از شراب و فقاع گرفته شده باشد که در این صورت نجس است. همچنین مواد پاک کننده دیگر که از مشتقات الکل است و در مراکز درمانی کاربرد دارد پاک می باشد.


همچنین الکل صنعتی که همان الکل سفید به اضافه مقداری مواد سمی است و کاربرد صنعتی دارد پاک می باشد. ادکلن و مواد صنعتی دیگر نیز که مشتمل بر الکل می باشد پاک است.


سیستانی: الکل؛ چه صنعتی، چه طبی، به تمامی اقسام پاک است.


مکارم: الکل طبی و صنعتی که انسان نمی داند از چیز مست کننده ی مایع گرفته شده پاک است، همچنین ادکلن و عطرها و داروهایی که با الکل طبی یا صنعتی مخلوط است.[5] «همچنین» الکلهایی که ذاتا قابل شرب نیست یا جنبه ی سمی دارد، نجس نیست، ولی هرگاه آن را رقیق کنند و مشروب و مسکر باشد، نوشیدنش حرام است و احتیاطا حکم نجس دارد.[6]


نتیجه آنکه الکلهایی نظیر اتانول و متانول که ذاتا جنبه ی سمی داشته و قابل شرب نیستند، پاک بوده و تا زمانی که رقیق نشده و مشروب و مسکر نباشند، نوشیدن این قسم الکل ها حرام نیز نمی باشد.

    [1] پایگاه اینترنتی حوزه، صفحه کتابخانه الکل و فراورده های آن
[2] خوئی: تمام اقسامش پاک می باشد. (پایان مسأله).
[3] بهجت: به تنهایی...
[4] گلپایگانی، صافی: اگر انسان نداند که مست کننده است و یا نداند که آن را ابتدا از چیز مست کننده ی روان درست کرده اند پاک است. توضیح المسائل مراجع،ج اول، ص80.
[5] همان، صص80 و 81.
[6] همان ، ص81؛ توضیح المسائل مکارم، مسأله 125.