نگاه کردن
دریافتن چیزی با چشم را دیدن (رؤیت؛ مشاهده) گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، نکاح و شهادات سخن گفته‌اند.
نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم، بنابر احتیاط واجب، حرام است. و همچنین نگاه کردن زن به بدن پسری که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد، جایز نیست. و اما جواز نگاه کردن زن به قسمتی از بدن مرد نامحرم که غالباً باز است، مثل سر، خالی از وجه نیست، مگر اینکه این نگاه کردن کمک به معصیت باشد.
عنوان مسئله:
نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم، بنابر احتیاط واجب، حرام است. و همچنین نگاه کردن زن به بدن پسری که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد، جایز نیست. و اما جواز نگاه کردن زن به قسمتی از بدن مرد نامحرم که غالباً باز است، مثل سر، خالی از وجه نیست، مگر اینکه این نگاه کردن کمک به معصیت باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مردی بداند که زنی به بدن او نگاه می کند، در این حال بر مرد پوشاندن بدن واجب است یا بنابر احتیاط واجب است؟
- در محیط های بسیار شلوغ هم چون اتوبوس، بازار و... ممکن است بدن زن و مرد نامحرم از روی لباس با همدیگر تماس پیدا کند، آیا این عمل حرام است و در صورت علم به چنین برخوردهایی لازم است از ورود به چنین محل هایی پرهیز شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا مرد می تواند نزد زن نامحرم حجامت کند؟ 2 ج) با توجه به اینکه حجامت مستلزم نظر به بدن مرد و احیاناً لمس است جایز نیست. س: آیا مرد می تواند نزد دکتر زن نامحرم رود؟ (با لمس بدن)
- [آیت الله اردبیلی] سوالم را با مثالی بیان میکنم فرض کنید که در یک مجلس برای یک زن نامحرمی وجود دارد و آن زن حجابش را رعایت نکرده است اگر مرد نامحرم به هیچ وجه به آن زن بیحجاب نگاه نکند آیا آن زن باز هم در مورد بیحجابی مرتکب گناه شده است یا خیر؟
- [سایر] حجاب مرد از ناف است تا زانو. یعنی اگر نامحرم به ران مرد نگاه بی ریب هم که داشته باشد هم مرد گناه کرده هم زن. پس چرا در حکومت اسلامی به مسئله ای مثل خالکوبی بازوی ورزشکاران(که حرام نیست)مثل جرم برخورد می شود و به رعایت نکردن حجاب پای مرد (که حرام است) هیچ توجهی نمی شود؟
- [آیت الله خوئی] مرد یا زن اولادشان نمیشود آیا جایز است که زن نزد مرد نامحرم یعنی طبیب برود که بدن یا عورت او را معاینه کند و علاج نماید یا خیر و به همین بیاولادی بسازد، و یا آنکه مرد نزد طبیب برود که عورت او را معاینه نماید جایز است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا از نظر آیت الله مکارم شیرازی، حرام بودن ازدواج موقت با زن فاحشه بنابر احتیاط مستحب است یا احتیاط واجب؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خواهشمند است نظر خود را راجع به تدلیس ازدواج به طور مشروح بیان فرمایید. آیا پنهان نمودن نقص، مانند کچلی کلّی، یا موضعی، کم پشت، یا خالی بودن قسمتی از موهای سر، در زن موجب حقّ فسخ برای مرد می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در توضیح المسائل حضرت عالی آمده: (کسی که به خاطر ازدواج نکردن به گناه می افتد، واجب است ازدواج نماید.) لطفاً بفرمایید که: الف) آیا منظور از گناه فقط زناست، یا چشم چرانی، خود نمایی زن، عشوه و ناز زن برای مرد نامحرم، و مانند آن را نیز شامل می شود؟ ب) منظور از عبارت (به خاطر ازدواج نکردن به گناه می افتد) کدام یک از این دو حالت زیر است؟ اوّل: اگر به خاطر ازدواج نکردن مرتکب گناه شد، بعد از آن ازدواج بر او واجب می شود. دوّم: وقتی به خاطر ازدواج نکردن میل شدیدی به گناه پیدا کرد، قبل از ارتکاب گناه ازدواج بر او واجب می شود. ج) آیا این حکم (هر کسی که به خاطر ازدواج نکردن به گناه می افتد واجب است ازدواج کند.) اعم از دائم و موقّت است، یا فقط منظور ازدواج دائم است؟
- [سایر] آیا این روایت صحیح است: زراره میگوید: (ما همسایهای داشتیم که پیر بود ولی کنیز جوانی داشت که او را به 30 هزار درهم خریده بود. اما نمیتوانست آنچنان که میخواهد از او لذّت ببرد. و آن زن به او میگفت: دستت را بین دو طرف آلت تناسلی من قرار بده که من از این کار لذت میبرم .اما آن مرد دوست نداشت اینکار را انجام دهد. او به من گفت: تو از امام صادق بپرس آیا این کار جایز است؟ آنحضرت فرمود: اشکالی ندارد. از هر قسمتی از بدنش می‌تواند برای این کار کمک بگیرد ولی از غیر بدنش (مثلاً از آلت مصنوعی) برای این کار استفاده نکند).
- [سایر] در مسئله معاشرت و صحبت با نامحرم و ... دین اسلام خیلی احتیاط کرده و سخت گرفته است که البته این احتیاط کاملاً بجا است و این وادی، وادی بس خطرناکی است که هر کسی حتی ممکن است اولیای خدا را نیز آلوده سازد؛ مانند ماجرای عابد برصیصا. اما از آن طرف میبینیم احادیثی در این زمینه وجود دارد که انسان نمیداند دلیلش چیست؟ برای نمونه در حدیثی آمده است: (قَالَ دَاوُدُ لِابْنِهِ امْشِ خَلْفَ الْأَسَدِ وَ الْأُسُودِ وَ لَا تَمْشِ خَلْفَ المَرْأَة). یعنی حتی راه رفتن پشت سر یک زن نیز می‌تواند خطرناک باشد؟! هر روزه هزاران مرد پشت سر هزاران زن در خیابان و جاهای دیگر راه میروند و از این باب نیز هیچ خطری وجود ندارد، بویژه آنکه زن مورد نظر نیز چادری و با حجاب کامل باشد.
- [آیت الله سیستانی] آیا در جایی که نداشتن حجاب مستوجب به گناه انداختن کسی نمیشود پوشاندن سر برای خانمها واجب هست (مشروط بر اینکه بقیه نقاط بدن کاملا پوشیده باشد). مثلا در اروپا که مردم اهمیتی برای حجاب قائل نیستند دیده شدن موی سر یک خانم چه مشکلی می تواند ایجاد کند. کما اینکه در قرآن آمده است خودتان را بپوشانید تا مانع از تحریک مردان نشوید. البته همینطور گفته شده است که با حجاب شما از غیر مسلمان میشوید. یعنی ارزش برای زن مسلمان قائل شده است.
مسائل مرتبط از این مرجع
- زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، اگرچه کمک به حرام و قصد لذتی در بین نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که از پسر غیر بالغ که خوب و بد را می‌فهمد نیز خود را بپوشاند. و همچنین احتیاط واجب آن است که مرد هم بدن خود را از زن نامحرم بپوشاند، اگرچه کمک بر حرام نباشد، و اگر کمک بر حرام باشد پوشاندن بدن قطعاً واجب است، همانطور که پوشاندن عورت از زن نامحرم واجب است. و نیز احتیاط واجب آن است که مرد بدن خود را از دختر نامحرمی که نُه سالش تمام نشده، ولی خوب و بد را می‌فهمد بپوشاند، اگرچه قصد لذتی در بین نباشد.
- دست زدن مرد به بدن زن نامحرم یا دست زدن زن به بدن مرد نامحرم، مثل نگاه کردن، حرام است. و دست زدن مرد به صورت و دستهای زن نامحرم و بالعکس نیز بنابر اظهر جایز نیست.
- بنابر احتیاط واجب نگاه کردن مرد به بدن و موی دختری که نُه سالش تمام نشده، ولی خوب و بد را می‌فهمد جایز نیست، اگرچه بدون قصد لذت هم باشد.
- جواز فرو بردن اخلاط سر و سینه، در صورتی که در غیر حال روزه امری عادی باشد و به فضای دهان نرسیده باشد، خالی از وجه نیست و اگر به فضای دهان رسید و آن را فرو برد، بنابر احتیاط واجب روزه را باطل میکند.
- جایز نیست انسان در مرگ کسی صورت و بدن را بخراشد و به خود لطمه بزند و بنابر احتیاط فرقی بین مرد و زن نیست.
- در تمام مواردی که غسل واجب است، اگر نتوانست غسل کند، وجوب تیمّم خالی از وجه نیست، و بنابر احتیاط واجب بعد از تیمّم باید تا اذان صبح بیدار بماند. اِماله کردن
- نگاه کردن مرد به بدن مرد دیگر با قصد لذت و همچنین نگاه کردن زن به بدن زن دیگر با قصد لذت، حرام است، ولی بدون قصد لذت جایز است.
- برای کسی که بعد از مس میت غسل نکرده است، جایز بودن توقف در مسجد و خواندن سورههایی که سجده واجب دارد، خالی از وجه نیست، گرچه احتیاط در اجتناب است، ولی برای نماز و مانند آن باید غسل کند، بلکه وضو نیز بنابر احتیاط بگیرد.
- نگاه کردن مرد به بدن زنان نامحرم و همچنین نگاه کردن به موی آنان چه با قصد لذت و چه بدون آن، حرام است. و نگاه کردن به صورت و دستهای آنها اگر به قصد لذت باشد، حرام است، و امّا بدون قصد لذت، نگاه به آنها بنابر اظهر جایز است.
- اگر رطوبتی از انسان خارج شود و نداند منی است یا بول یا غیر اینها، چنانچه با شهوت و جَستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن، بدن سست شده، آن رطوبت حکم منی را دارد، بلکه اگر فقط با شهوت و جَستن باشد ثابت شدن حکم منی خالی از وجه نیست؛ و اگر هیچ یک از این سه نشانه را نداشته باشد، حکم منی ندارد. و در مریض لازم نیست آن آب، با جَستن بیرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد در حکم منی است، بنابر اظهر؛ و همچنین در زن مریض بنابر احوط، و لازم نیست بدن او سست شود، بلکه خالی از وجه نیست که حکم زن در صحت و مرض مانند مرد باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، بلکه احتیاط واجب آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد بپوشاند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند و احتیاط مستحبّ آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد بپوشاند. لخت شدن زن مسلمان در نزد زن اهل کتاب جایز نیست.
- [آیت الله خوئی] زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند و بهتر آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد بپوشاند.
- [آیت الله سیستانی] زن باید موی سر و بدن غیر از صورت و دستهای خود را از مرد نامحرم بپوشاند ، و احتیاط لازم آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد و احتمال میرود که نگاهش به بدن زن موجب تحریک شهوتش شود ، بپوشاند ، ولی زن می‌تواند صورت و دستهایش را تا مچ از مرد نامحرم نپوشاند ، مگر در صورتی که بترسد به حرام بیفتد ، یا به قصد مبتلا کردن مرد به نگاه حرام باشد ، که پوشانیدن در این دو صورت واجب است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، بلکه احتیاط واجب آن است که از پسری هم که بالغ نشده، ولی خوب و بد را می‌فهمد، و از نگاهکردن تحریک و تهییج شهوت او عادتاً ممکن باشد، بدن و موی خود را بپوشاند.
- [امام خمینی] زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند بلکه احتیاط واجب آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد و به حدّی رسیده که مورد نظر شهوانی است بپوشاند.
- [آیت الله علوی گرگانی] نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم ودختری که نه سالش تمام نشده ولی خوب وبد را می‌فهمد و همچنین نگاه کردن به موی آنان چه با قصد لذّت وچه بدون آن، حرام است ونگاه کردن به صورت ودستها اگر به قصد لذّت باشد حرام است، بلکه احتیاط واجب آن است که بدون قصد لذّت هم به آنها نگاه نکند، و نیز نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم حرام میباشد.
- [آیت الله بروجردی] نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم و دختری که نُه سالش تمام نشده ولی خوب و بد را می‌فهمد و همچنین نگاه کردن به موی آنان چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است و نگاه کردن به صورت و دستها اگر به قصد لذّت باشد حرام است، بلکه احتیاط واجب آن است که بدون قصد لذّت هم به آنها نگاه نکند و نیز نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم حرام میباشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نگاهکردن به بدن زن نامحرم و دختری که نه سالش تمام نشده، ولی خوب و بد را می‌فهمد، و نگاهکردن به او عادتاً امکان تهییج و تحریک شهوت دارد، و همچنین نگاهکردن به موی آنان؛ چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است، و نگاهکردن به صورت و دست آنان اگر به قصد لذت باشد حرام است، و بدون قصد لذت هم بنابر احتیاط ترک لازم است، و نیز نگاهکردن زن به بدن مرد نامحرم حرام میباشد.
- [آیت الله اردبیلی] اصل لزوم حجاب برای زن از ضروریّات اسلام است، هر چند بعضی از جزئیات آن از ضروریات نیست؛ پس زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، بلکه احتیاط آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده، ولی خوب و بد را می‌فهمد و به حدّی رسیده که ممکن است به قصد لذّت نگاه کند، بپوشاند لکن پوشاندن صورت ودستها تا مچ اگر به قصد نشان دادن به مردها و لذّت بردن آنها نباشد لازم نیست، هرچند خوب است، ولی قدمهای خود را باید بپوشاند و بنابر احتیاط پوشش زنها باید به شکلی باشد که برجستگیهای بدن آنان نیز نمایان نباشد.