پیشانی
پیشانی به قسمت فوقانی چهره، حدّ فاصل رستنگاه مو و ابرو گفته می شوداز آن در بابهای طهارت، صلات و حج سخن رفته است.
اگر موضعی که پیشانی بر آن گذاشته می‌شود نجس باشد و حالت سرایت هم نداشته باشد، ولی قسمتی از آن، به مقداری که برای سجده لازم است، پاک باشد، سجده بر آن کفایت می‌کند.
عنوان مسئله:
اگر موضعی که پیشانی بر آن گذاشته می‌شود نجس باشد و حالت سرایت هم نداشته باشد، ولی قسمتی از آن، به مقداری که برای سجده لازم است، پاک باشد، سجده بر آن کفایت می‌کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر با مختصر پرسش و پاسخی به نجس یا پاک بودن اشیا بتوان پی برد، آیا تجسّس لازم است؟
- شخصی مقداری کشمش جهت سرکه ریخته و در ضمن آن چند دانه نخود یا عدس و... در آن بوده است، آیا پاک است؟ و در صورت نجس بودن آیا سرکه ی به دست آمده نجس است؟
- اگر مواد غذایی خیس خورده مثل برنج نجس شود، آیا با ملاقات با آب کر پاک می شود، یا نفوذ آب به داخل برنج لازم است؟
- در مسجد الحرام و مسجد النبی صلّی اللّه علیه وآله وسلّم و سایر مساجد مکّه و مدینه بعضی از قسمت ها مفروش است و بعضی غیر مفروش و با سنگ ساخته شده است. آیا لازم است برای انجام نماز جماعت به قسمتی بروند که بر سنگ سجده کنند و یا می توانند بر فرش سجده نمایند؟
- آیا نشستن بین دو سجده لازم است یا سر برداشتن از مهر و دوباره گذاشتن کفایت می کند؟ و آیا اگر کسی سر از مهر بردارد و در همان حال که دستانش روی زمین است اندکی توقف کرده و دوباره به سجده رود اشکال دارد؟ و آیا فرقی بین نماز مستحبی و واجب در این مسأله وجود دارد؟
- اگر چیز نجس را که با آب قلیل باید چند مرتبه شست مثل محل بول یک مرتبه به نحوی که بیشتر از مقداری که در چند مرتبه آب می کشیم، آب بریزیم، آیا پاک می شود؟
- اگر محل غایط را با سنگ یا دستمال پاک کنند، آیا برطرف شدن لزجی غایط از محل لازم است یا نه؟ و آیا اگر انسان عرق کند و یا محل غایط خیس شود، موجب نجاست بدن یا لباس می شود؟ و آیا در این صورت می توان با این بدن و لباس نماز خواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] آیا تراشیدن قسمتی از سر به عنوان حلق کفایت می‌کند؟
- [آیت الله جوادی آملی] دربارهی حکم به نجاست چیزی، آیا یقین لازم است یا گمان غالب و ظاهر کفایت می‌کند؟
- [آیت الله جوادی آملی] در حکم به نجاست شیء، یقین لازم است یا گمان غالب و ظاهر نیز کفایت می‌کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در موقع گذاردن پیشانی روی مهر در حال سجده، قسمتی از موی سر انسان پیشانی را فرا گیرد و مانع چسبیدن پیشانی روی مهر گردد چه باید کرد؟ آیا باید سر را از روی مهر جدا ساخت و مجدّداً سر را بگذارد یا در همان حالت ذکر سجده را بگوید؟
- [آیت الله خامنه ای] زن اگر ابروی خود را بردارد، آیا پوشیدن کل ابرو لازم است یا اینکه مقداری از آن را بگیرد، کفایت می‌کند؟
- [آیت الله سیستانی] هرگاه قسمتی از مسجدالحرام نجس شود، مسؤولین عین نجاست را برطرف می کنند و سپس با پارچه های آغشته به آب و مواد پاک کننده، محل آن را پاک می کنند و معلوم است که این کار برای طاهر کردن محل کفایت نمی کند. سپس رطوبت باقی مانده بر اثر رفت و آمد مردم و پا گذاشتن بر آن به جاهای دیگر مسجد سرایت می کند و در نتیجه علم عادی به نجس شدن بیشتر جاهای مسجد حاصل می شود، آیا در این حال سجده بر کف مسجدالحرام در حال اختیار جایز است، یا فقط در حال تقیه جایز است؟ همچنین حکم طواف کننده اگر به بدنش در مطاف رطوبتی مسری اصابت کرد، آیا طوافش صحیح است، یا آن که لازم است آن را اعاده کند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر قسمتی از بدن انسان نجس گردد و پس از داخل شدن در آب کُر، ازاله نجاست شود، آیا برای پاک شدن، بیرون آمدن از آب لازم است یا خیر؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] در پاک شدن لباس و فرش از نجاست، فقط شستن آنها با آب کفایت می کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در وقف صیغه لازم است یا وقف معاطاتی هم کفایت می‌کند؟
- [آیت الله مظاهری] اگر لباس زیر با خون یا بول نجس شود، آیا بررسی جهت سرایت آن از لباس زیر به دیگر لباسها لازم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مُهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند، باید پاک باشد، ولی اگر مثلاً مُهر را روی فرش نجس بگذارد، یا یک طرف مُهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد، اشکال ندارد.
- کسی که فراموش کرده که موضع سجده او نجس بوده و یا نمیدانسته و بعد از نماز فهمیده، در صورتی که قصد قربت داشته، نمازش صحیح است، و اگر در بین نماز فهمید، اگر در حال سجده است پیشانی را از موضع نجس کمکم بکشد تا به موضع پاک برسد و اگر بعد از سجده فهمید، سجدههای گذشته صحیح است.
- باید بین پیشانی و آنچه بر آن سجده می‌کند چیزی نباشد؛ پس اگر مُهر بهقدری چرک باشد که پیشانی به خود مُهر نرسد، سجده باطل است، ولی اگر مثلاً رنگ مُهر تغییر کرده باشد اشکال ندارد.
- در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد، مگر اینکه در آنِ واحد هم بدن پاک شود و هم غسل انجام گیرد؛ و در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست، و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافی است. ولی پاک بودن تمام بدن قبل از شروع در غسل مطلقاً، موافق احتیاط است.
- مکان نمازگزار اگر نجس است، نباید بهطوری تر باشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد، مگر اینکه طوری تر باشد که اگر نجاست به بدن یا لباس سرایت کرد، نماز را باطل نکند چنانکه خواهد آمد؛ ولی جایی که پیشانی را بر آن میگذارد اگر نجس باشد در صورتی که خشک هم باشد، نماز باطل است.
- سجده بر گِل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمیگیرد، اگر بعد از آنکه مقداری فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.
- زمین و پارچه و مانند اینها اگر رطوبت داشته باشد، هر قسمتی که نجاست به آن برسد نجس می شود و جاهای دیگر آن پاک است. و همچنین است خیار و خربزه و مانند اینها.
- اگر در روی پیشانی دمل و مانند آن باشد، چنانچه ممکن است باید با جای سالم پیشانی سجده کند و اگر ممکن نیست باید زمین را گود کند و دمل را در گودال و جای سالم را به مقداری که برای سجده کافی باشد بر زمین بگذارد.
- اگر عین نجس مانند خون به آبی که بیشتر از کر است برسد و بو یا رنگ یا مزه قسمتی از آن را تغییر دهد، چنانچه مقداری که تغییر نکرده کمتر از کر باشد تمام آب نجس می‌شود. و اگر به اندازه کر یا بیشتر باشد، فقط مقداری که بو یا رنگ یا مزه آن تغییر کرده نجس است.
- بنابر احتیاط مقدار پیشانی که به زمین گذاشته می‌شود، نباید کمتر از مقدار پهنای یک ناخن باشد، گرچه کفایتِ مطلق گذاشتن پیشانی روی زمین بدون تعیین مقدار، خالی از وجه نیست، و در صورت رعایت احتیاط در مقدار سجدهگاه، یعنی پهنای یک ناخن، احوط اتصال این مقدار از زمین است به همدیگر؛ پس سجود بر دانههای تسبیح متعارف خلاف احتیاط است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] باید مقداری از سطح مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند پاک باشد، ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد یا پشت مهر نجس باشد سجده بر آن مانعی ندارد؛ مگر آن که موجب نجس شدن پیشانی شود به طوری که موجب بطلان نماز گردد.
- [آیت الله مظاهری] مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند باید پاک باشد ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند، باید پاک باشد ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد، یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را بطرف پاک آن بگذارد، اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند باید پاک باشد، ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد، اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] مُهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند باید پاک باشد، ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد، یا یک طرفِ مُهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد، اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند باید پاک باشد ولی اگر مثلًا مهر را روی فرش نجس بگذارد، یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] زمین یا پارچه و مانند اینها اگر رطوبت سرایت کننده داشته باشد هر قسمتی که نجاست به ان برسد نجس می شود و جاهای دیگر ان پاک است و همچنین است خیار و خربزه و مانند اینها
- [آیت الله جوادی آملی] .ّ محل سجده نماز باید پاک باشد و نجس شدن آن, سبب بطلان نماز است, هرچند نجاست آن به پیشانی نمازگزار نرسد. شرط ششم
- [آیت الله شبیری زنجانی] در حصیر نجس که با نخ بافته شده، فشار لازم نیست و رسیدن آب به باطن آنها کفایت می‌کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر جائی از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بکشند ، اطراف آنجا که متصل به آن است و معمولاً موقع آب کشیدن آب به آنها سرایت می‌کند ، با پاک شدن جای نجس پاک می‌شود ، به این معنی که آب کشیدن اطراف مستقلاً لازم نیست بلکه اطراف و محل نجس با آب کشیدن با هم پاک می‌شوند ، و همچنین است اگر چیز پاکی را پهلوی چیز نجس بگذارند و روی هر دو آب بریزند . پس اگر برای آب کشیدن یک انگشت نجس روی همه انگشتها آب بریزند و آب نجس و همچنین آب پاک به همه آنها برسد ، با پاک شدن انگشت نجس ، تمام انگشتها پاک می‌شود .