مکان نمازگزار
مکان نمازگزار یعنی جایی که نمازگزار در آن نماز می‌خواند.
چهارم: نجس کردن مسجد حرام است و پاک کردن آن واجب است و شرح این مسأله در بحث احکام مسجد در مکان نمازگزار به خواست خدا خواهد آمد.
عنوان مسئله:
چهارم: نجس کردن مسجد حرام است و پاک کردن آن واجب است و شرح این مسأله در بحث احکام مسجد در مکان نمازگزار به خواست خدا خواهد آمد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چندی پیش در جریان مسأله ای از احکام معظّم له مبنی بر عدم جواز شرعی غیبت شخص ریش تراش (در خصوص تراشیدن ریش قرار گرفتیم) مضمون مسأله چنین بود که (نظر به این که بعضی از علما و مجتهدین تراشیدن ریش را حرام نمی دانند جایز نیست از شخص ریش تراش در خصوص این عمل غیبت شود) بفرمایید کدام یک از علما این کار را مجاز می دانند؟
- چندی پیش در جریان مسأله ای از احکام معظّم له مبنی بر عدم جواز شرعی غیبت شخص ریش تراش (در خصوص تراشیدن ریش قرار گرفتیم) مضمون مسأله چنین بود که (نظر به این که بعضی از علما و مجتهدین تراشیدن ریش را حرام نمی دانند جایز نیست از شخص ریش تراش در خصوص این عمل غیبت شود) بفرمایید کدام یک از علما این کار را مجاز می دانند؟
- اگر حیوان به غیر دستور شرعی ذبح شود گوشت آن پاک، ولی خوردنش حرام است) با توجّه به این مسأله، آیا می توان گوشت را از بقیه موادّ غذایی که با آن پخته شده جدا کرد و آن غذا را خورد، یا این که خوردن چنین غذایی نیز حرام است؟
- فرد یا افرادی به شخص نامه نگاری مراجعه می کنند و از او می خواهند که اوراق احکام و یا مدارکی را برایشان خوانده و تفسیر کرده و یا درباره مسأله ای که دارند با او صحبت و تبادل نظر کرده و در نتیجه بدون آن که از نامه نگار بخواهند که نامه ای برایشان بنویسد باعث اشغال وقت نامه نگار می شوند، آیا در چنین صورتی نامه نگار حق دارد در حدّ معقول و منصفانه بابت وقتی که به شرح فوق از وی اشغال شده از ارباب رجوع وجهی را مطالبه بنماید؟
- چندین سال پیش مسجدی توسط فردی ساخته شد که دارای 3 باب مغازه است که آنها هم وقف مسجد میباشد اما بلاتکلیف رها شده وهم اکنون میخواهند آنها را خراب کنند چون به صورت مخروبه درآمده و بارها شورای مساجد زیر نظر امام جمعه و ستاد تبلیغات اسلامی ایشان را دعوت کردهاند که بیاید و رفع مشکل کند؛ ولی ایشان اهمیّت نمیدهد. مسجد به همّت مردم و هیئت امنا رونق یافته و علاوه بر نمازهای یومیّه، کلیّه مراسم مذهبی در آن برگزار می‌شود و هزینههای مربوط به آب، برق، گاز و مخارج دیگر توسّط هیئت امنا ومؤمنین داده می‌شود. اخیراً بانی اوّلیّه مسجد اعلامیّهای چاپ و در مسجد و معابر نصب نموده که باعث تفرقه بین مؤمنین شده است. حکم شرعی مسأله چیست؟
- سوال بنده در مورد عمل شبیه سازی انسان است. اینکه علاوه بر مطلع شدن از حلال یا حرام بودن این عمل می خواهم بدانم که برای انسانی که از این شیوه به وجود می آید ((منظور انسانی که چند سال پیش در ایران از این طریق به وجود آمده )) آیا زندگی این شخص بدون حضور خداوند و بدون داشتن روحی پاک تا ابد جریان دارد یا برای این انسان خدا و بهشت و جهنم و سایر احکام و ...معنی دارد یا خیر؟ آیا خدا این انسان را جزو بند گان خویش می داند؟ آیا این انسان از نظر حقوق بشری با انسان های دیگر در یک طراز قرار دارد؟ و آیا انسان حق ازدواج دارد؟
- با توجّه به گسترش موسیقی در جامعه، خصوصاً در بین جوانان، حکم موارد ذیل را از نظر شرعی بیان فرمایید: الف) با توجّه به این که اکثر آلات موسیقی کاربردهای مشترک بین حلال و حرام دارند، حکم خرید، فروش، نگهداری، آموزش، یادگیری و استفاده از آنها چیست؟ ب) آیا تعریف غنا از نظر شرعی بر آوازه خوانی های رایج، که یک فرد متن شعر یا نثر را با آواز خوش می خواند قابل تطبیق است؟ آیا محتوای متن هم دخالتی در حکم شرعی دارد؟ ج) مجلس حرام به چه مجلسی گفته می شود؟ آیا هدف و انگیزه برگزار کنندگان و شرکت کنندگان در تعیین مصداق دخالت دارد؟ یا صِرف وقوع عمل حرام در مجلسی، آن را تبدیل به مجلس حرام می کند؟ د) با توجّه به حکم مسأله فوق، منظور از مناسبت آهنگ یا غنا با مجلس حرام، آیا اختصاص آن صرفاً به مجلس حرام است (یعنی این آهنگ فقط در این گونه مجالس نواخته می شود) یا به صرف نواختن آهنگ در مجلس حرام، مناسبت با مجلس حرام تحقق پیدا می کند؟
- متأسّفانه چند سالی است که در شهر ما خودکشی شایع شده، و عدّه ای از جوانان و نوجوانان اقدام به این کار زشت می کنند. ولی بنظر می رسد که اگر جنبه شرعی و عواقب اجتماعی آن به صورت مشروح برای این گروه سنّی تشریح گردد، بسیاری از آنها از عمل خود منصرف گشته، و حتّی فکر آن را نخواهند کرد. با عنایت به این موضوع، لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) حکم شرعی قتل نفس چیست؟ ب) با توجّه به این که بدن متعلّق به خود شخص می باشد، نه به دیگری، و مسؤولیّت آن به خود شخص بر می گردد، چرا خودکشی حرام است؟ ج) افرادی که قتل نفس می کنند، در عالم برزخ چه وضعی خواهند داشت؟ د) فردی که خودکشی می کند، آیا اثر سوء این عمل در دادگاه خداوند متعال، گریبانگیر والدین او نیز می شود؟ ه) گرفتن مجالس سوگواری و دفن آنها در قبرستان مؤمنین چگونه است؟ و) در برخی موارد، خانواده های داغدیده با این توجیه که این کار در حالت عادی صورت نگرفته، آداب و رسوم مرگ طبیعی را برای آنها اعمال می کنند، آیا این عمل صحیح است؟ ز) آیا افرادی که خودکشی می کنند از شفاعت اهل بیت (علیهم السلام) برخوردار می گردند؟ ح) آیا احتمال بخشودگی در درگاه حق تعالی، با عنایت به فرمایشات معصومین(علیهم السلام) برای چنین افرادی، وجود دارد؟
- ما جماعت خوجه شیعه اثنی عشری یکی از شهرهای کانادا در حال حاضر حدود هشت قبر خالی در قبرستان داریم. در این قبرستان مسیحی، یهودی و سایر کفّار به صورت مخلوط دفن شده اند. لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) همان طور که گفته شد. دفن بعضی از مسلمانان با کفّار مخلوط شده است. لذا با توجّه به مسأله 581 رساله توضیح المسائل جناب عالی، که دفن مسلمان در قبرستان کفّار و دفن کفّار در قبرستان مسلمانان را جایز نمی دانید، آنچه شیعیان شهر ما انجام داده اند از نظر شرعی چه حکمی دارد؟ ب) بعضی از شیعیان، که علناً گناه انجام می دهند (تا حدّی که حتّی در مسجد اعلام نموده اند که فلان گناه را انجام می دهیم) اظهار داشته اند که حتّی اگر دفن نمودن در آن قبرها، که فعلا خالی است، طبق نظر مراجع تقلید حرام باشد برای ایشان مشکلی نیست! اگر چنین وصیّتی کنند، باید طبق وصیّتشان عمل کنیم؟ ج) حکم مؤمنین و مؤمناتی که در سی سال اخیر در این قبرستان دفن شده اند چیست؟! آیا عذاب کفّار بر آنها اثر می گذارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر در بین نماز، مسجد به واسطه خود نماز گزار یا شخص دیگری نجس شود، نمازگزار باید خواندن بقیه نماز را مقدّم کند یا پاک کردن مسجد را از نجاست؟
- [آیت الله بهجت] در ادارات و یا بعضی از مکان ها مثل پارک، مکانی را به عنوان نمازخانه قرارمی دهند و بعد از مدّتی کسانی که به آن جا رفت و آمد می کنند به آن، مسجد می گویند، با وجود این که ممکن است بعدها آن مکان به چیز دیگری تبدیل شود. آیا آن مکان حکم مسجد را دارد و احکام مسجد درباره ی آن جاری می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا اعتکاف در غیر مساجد جامع، مثل نماز خانه و مساجد دانشگاهها رجاء اشکال دارد یانه؟ در صورت صحت، آیا احکام اعتکاف از قبیل ترک محرمات جاری می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] در گوشه ای از مسجد قدیمی، دستشویی و توالت قرار داشته و اکنون به آبدارخانه تبدیل شده است و قسمتی از حیاط مسجد نیز به اتاق تبدیل شده و در اختیار سرایدار قرار گرفته است. آیا این دو مکان مشمول احکام مسجد است؟
- [سایر] چرا بحث امامت حضرت مهدی (عج) بهطور صریح در قرآن نیامده است؟ شرح چرا بحث امامت ائمه اطهار علیهم السلام بالعموم و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بالخصوص به روشنی در آیات قرآن نیامده؟ با این که مسائلی با اهمیت کمتر- نظیر بعضی احکام که از حیث تعداد و دلالت قابل قیاس با این بحثها نیست- در قرآن وجود دارد. اگرچه جوابهای مشهور داده شده اما قانع کننده نیست (نظیر جلوگیری از تحریف قرآن و دیگر موارد).
- [آیت الله بهجت] مسجدی که در اثر تعریض خیابان در وسط خیابان قرار گرفته است و فعلاً تبدیل به محل رفت و آمد شده، آیا هنوز احکام مسجد در آن جاری است و نجس کردن یا توقف جنب و حایض در آن قسمت از زمین حرام است؟
- [آیت الله خوئی] آیا جاری می‌شود احکام مسجدیت (مسجد حرام و مسجد نبوی) بر توسعهای که حاصل گردیده بعد از عهد پیغمبر صلی الله علیه و آله از قبیل عدم جواز مرور جنب و نحو آن و حصول ثواب نماز در آن دو مسجد؟
- [آیت الله خامنه ای] قسمت سر پوشیده ای از یک مسجد حدود سی سال است که متروکه و تبدیل به خرابه شده و نماز در آن اقامه نمی شود و بخشی از آن به عنوان انبار مورد استفاده قرارمی گیرد. نیروهای بسیجی که حدود پانزده سال است در این قسمت سقف دار مستقر هستند، تعمیراتی را در آن انجام داده اند، زیرا وضعیت بسیار نامناسبی داشت و سقف آن هم در معرض ریزش بود. چون برادران بسیجی آگاهی از احکام شرعی مسجد نداشتند و افراد مطلع هم آنها را آگاه نکردند، اقدام به ساختن چند اتاق در این قسمت نمودند که بر اثر آن مبالغ زیادی خرج شد و در حال حاضر کارهای ساختمانی رو به پایان است. امیدواریم حکم شرعی موارد زیر را بیان فرمایید: 1. بر فرض این که متصدیان این کار و گروه ناظر بر آن جاهل به مسأله باشند، آیا در برابر مخارجی که از بیت المال صرف کرده اند ضامن هستند و آیا مرتکب گناه شده اند؟ 2. با توجه به این که مخارج مزبور از بیت المال بوده، آیا اجازه می دهید تا زمانی که مسجد به این قسمت احتیاج ندارد و نماز در آن اقامه نمی شود، از آن اتاق ها با رعایت کامل احکام شرعی مسجد، برای فعالیت های آموزشی مانند آموزش قرآن کریم و احکام شرعی و سایر امور مسجد استفاده شود؟ و آیا اقدام به تخریب اطاق ها واجب است؟
- [سایر] علت تغییر احکام الهی در طول تاریخ چیست؟ و آیا اصلاً تغییری بوده است یا نه؟ به عنوان مثال؛ چرا در مسیحیت خوردن شراب حلال بوده، ولی بعد ممنوع شده است و آیا اصلاً خوردن آنرا خدا حلال شمرده و یا چون تا آن زمان حرام نکرده بوده، در این دین حلال بوده است؟ علم خداوند در وضع احکام که تغییر نکرده است، نیازهای بشر و به بیانی بایدها و نبایدهای زندگی بشر نیز تغییر نکرده است، پس تغییر و کم و زیاد شدن احکام به چه علت است؟
- [سایر] سلام. در محلهای مسجد و حسینیه روبروی هم قرار دارند، اما متأسفانه عدهای به بهانه اینکه مسجد واجب و حسینیه مستحب است، اصلاً اهمیتی به حسینیه نمیدهند و در مراسم روضهخوانی امام حسین(ع) شرکت نمیکنند و مادام الوقت در مسجد هستند. حکم شرعی آن چیست؟ حق با کدام گروه هست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- پنجم: بدن و لباس نمازگزار و محل سجده او باید پاک باشد، شرح این مسائل نیز در بحث لباس و مکان نمازگزار خواهد آمد.
- لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1 پاک بودن. 2 غصبی نبودن، بنابراحتیاط واجب. 3 ازاجزاء مردار نباشد. 4 از حیوان حرام گوشت نباشد. 5 و 6 اگر نمازگزار مرد است لباس او از ابریشم خالص یا طلا بافت نباشد و شرح اینها در مسائل آینده خواهد آمد.
- سوم: نجس کردن تربت امام حسین(علیه السلام) حرام است و پاک کردن آن واجب و اگر درمحل آلوده ای بیفتد باید همانند ورق قرآن که در مسأله 162 گفته شد عمل نماید.
- بردن عین نجاست مانند خون و بول در مسجد حرام است هر چند بی احترامی به مسجد نباشد بنابر احتیاط واجب، مگر چیز جزئی که گاه در لباس و بدن شخص وارد شونده یا در لباس بچه های کوچک است، اما بردن متنجس (چیزی که نجس شده مانند لباس و کفش نجس) در صورتی که بی احترامی به مسجد نباشد و سبب آلودگی مسجد نیز نشود حرام نیست.
- نجس کردن فرش مسجد نیز حرام است و چنانچه نجس شود باید آن را تطهیر کرد و اگر خسارتی لازم آید کسی که آن را نجس کرده است ضامن است (بنابر احتیاط واجب).
- نجس کردن مسجد حرام است، خواه زمین مسجد باشد و یا سقف و بام و طرف داخل دیوارها و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکند، مگر آن که واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- با توجّه به این که تبلیغات اسلامی و آگاهی بر احکام، غالباً در مساجد انجام می¬شود برای زنها در صورتی که خود را از نامحرم بخوبی حفظ کنند بهتر است نماز را در مسجد بخوانند و اگر راهی برای یاد گرفتن مسائل اسلامی جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
- مطهرات به چیزهایی گفته می شود که نجس را پاک می کند و آن 12 چیز است: 1 آب 2 زمین 3 آفتاب 4 استحاله 5 انقلاب 6 ثلثان شدن 7 انتقال 8 اسلام 9 تبعیت 10 برطرف شدن عین نجاست 11 استبراء حیوان نجاستخوار 12 غایب شدن مسلمان، که احکام اینها بطور تفصیل در مسائل آینده خواهد آمد.
- مردار حیوانی که خون جهنده دارد نجس است در صورتی که خودش مرده باشد، اما اگر به غیر دستور شرعی آن را ذبح کرده باشند پاک است، ولی احتیاط مستحب پرهیز است، بنابراین گوشت و پوست حیواناتی که از ممالک غیراسلامی می آورند پاک است، ولی خوردن این گوشت ها حرام است، مگر این که یقین به ذبح شرعی آنها پیدا شود، یا آورنده آن خبر دهد که ذبح شرعی شده است.
- در بحث نجاسات گفتیم احتیاط واجب آن است که از کافر اجتناب شود حال اگر کافر شهادتین بگوید یعنی بگوید: (اشْهد انْ لا إله إلا الله و اشْهد ان محمداً رسول الله) مسلمان می شود و بدن او پاک می گردد، ولی اگر عین نجاست در بدن او باشد باید آن را برطرف کرده و جای آن را آب بکشد، ولی اگر قبل از اسلام آوردن عین نجاست برطرف شده باشد لازم نیست جای آن را آب بکشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خواندن نماز مستحب در خانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند. آن که مکان نمازگزار اگر نجس است بطوری تر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد، ولی جایی که پیشانی را بر آن می گذارد اگر نجس باشد، اگر چه خشک هم باشد نماز باطل است و احتیاط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد. آن که جای پیشانی نمازگزار از جای زانوها و سر انگشتان پای او بیش از چهار انگشت بسته پست تر یا بلندتر نباشد و تفصیل این مسأله در احکام سجده گفته می شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] مکان نمازگزار هفت شرط دارد اول انکه مباح باشد دوم مکان در نماز واجب حرکتی نداشته باشد سوم احتمال بدهد میتواند نماز را تمام کند چهارم جای نمازگزار کوچک و سقف ان کوتاه نباشد پنجم نجاست ساری نباشد و جای پیشانی پاک باشد ششم بین زن و مرد حداقل مقدار یک وجب فاصله باشد هفتم جای پیشانی از جای سر انگشتان و جای زانوها بیش از چهار انگشت بسته پست تر یا بلندتر نباشد
- [آیت الله مظاهری] مکان نمازگزار اگر نجس است باید طوری تَر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد ولی جایی که پیشانی را بر آن میگذارد اگر نجس باشد گرچه خشک هم باشد نماز باطل است ولی اگر مهر پاک را در جایی که نجس است بگذارند و بر آن سجده کنند اشکال ندارد، و مستحب است که مکان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مکان نمازگزار اگر نجس است نباید به طوری تر باشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد مگر نجاستی باشد که در نماز معفوّ است. ولی جائی که پیشانی را بر آن می گذارد اگر نجس باشد نماز باطل است هر چند نجاست آن مسری نباشد و اگر مقدار واجب در سجده پاک باشد کافی است و احتیاط مستحبّ آن است که مکان نمازگزار اصلاً نجس نباشد. شرط پنجم: مرد بر زن مقدم باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] شرط پنجم ان که مکان نمازگزار اگر نجس هست به طوری تر نباشد که نجاستی که موجب بطلان نماز است به بدن یا لباس او برسد ولی جایی که پیشانی را برای سجده بر ان می گذارد باید پاک باشد و اگر نجس باشد در صورتی که خشک هم باشد نماز باطل است و احتیاط مستحب ان است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد
- [آیت الله اردبیلی] بر نمازگزار واجب است که در حال رکوع و سجود و همچنین در رکعتهای سوم و چهارم نمازهای سه رکعتی و چهار رکعتی ذکر بگوید. احکام ذکر رکوع و سجود در مسائل آینده خواهد آمد.
- [آیت الله جوادی آملی] .مکان نمازگزار نباید به نجاستی آلوده باشد که موجب سرایت به لباس یا بدن وی می شود, به گونه ای که با آن نجاست نمی توان نماز را اقامه کرد، پس اگر مکان نمازگزار نجس شده بود, ولی خشک است و سبب سرایت به بدن یا لباس نمی شود یا اگر سرایت کرده, سبب بطلان نماز نمیشود, مانند خون کمتر از درهم, غیر از خونهایی که ذرّهای از آنها نماز را باطل میکند, یا آلوده شدن دستکش یا جوراب، اقامه نماز در آن مکان اشکال ندارد و احتیاط مستحب آن است که مکان نمازگزار پاک باشد.
- [آیت الله سیستانی] لباس نمازگزار شش شرط دارد : اول : آنکه پاک باشد . دوم : آنکه مباح باشد ، بنابر احتیاط واجب . سوم : آنکه از اجزاء مردار نباشد . چهارم : آنکه از حیوان درنده نباشد ، بلکه بنابر احتیاط واجب از حیوان حرام گوشت نیز نباشد . پنجم و ششم : آنکه اگر نمازگزار مرد است ، لباس او ابریشم خالص و طلا باف نباشد . و تفصیل اینها در مسائل آینده گفته می‌شود :
- [آیت الله وحید خراسانی] دوازده چیز نجاست را پاک می کند و انها را مطهرات گویند اول اب دوم زمین سوم افتاب چهارم استحاله پنجم انقلاب ششم انتقال هفتم اسلام هشتم تبعیت نهم برطرف شدن عین نجاست دهم استبراء حیوان نجاست خوار یازدهم غایب شدن مسلمان دوازدهم خارج شدن خون متعارف از ذبیحه و احکام اینها به طور تفصیل در مسایل اینده خواهد امد
- [آیت الله سبحانی] یازده چیز نجاست را پاک می کند و آنها را مطهرات گویند: اول آب دوم زمین سوم آفتاب چهارم انقلاب پنجم کم شدن دو سوم آب انگور ششم انتقال هفتم اسلام هشتم تبعیت نهم برطرف شدن عین نجاست دهم استبراء حیوان نجاست خوار یازدهم غایب شدن مسلمان . احکام اینها به طور تفصیل در مسائل آینده گفته می شود. 1. آب