احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزامآور را احتیاط مستحب گویند.
اگر کسی گمان دارد بعضی از نمازهای گذشته او صحیح نبوده، یا فراموش کرده است، احتیاط مستحب آن است که قضای آن را به جا آورد.
عنوان مسئله:
اگر کسی گمان دارد بعضی از نمازهای گذشته او صحیح نبوده، یا فراموش کرده است، احتیاط مستحب آن است که قضای آن را به جا آورد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مالی را از زمین برداشتم به گمان این که مال من بوده ولی بعدا فهمیدم که متعلق من نبوده تکلیف چیست؟
- فردی وصیت کرده تا از محل درآمد قطعه زمینی، برایش نماز و روزه بجا آورند. اکنون که مطابق وصیت او عمل شده و قضای عباداتش بجا آورده شده است، تکلیف ورثه در خصوص آن زمین چیست؟ آیا بعد از اتمام نمازهای قضا باید نمازهایی به نیت مستحب بخوانند یا باز هم نمازهای قضا را احتیاطا اعاده کنند (این کار نوعی حبس مال است)؟
- خواندن نماز مستحبی به هنگام طواف واجب یا مستحب چه حکمی دارد؟
- خواندن نماز مستحبی به هنگام طواف واجب یا مستحب چه حکمی دارد؟
- آیا خواندن نمازهای مستحبی با تیمم جایز است؟
- در جایی که عمل تلقیح به طور شبهه صورت گرفته (مثل جایی که زن گمان می کرده نطفه از شوهرش بوده، و مرد نیز گمان می کرده زنی که نطفه وارد رحم او شده، همسر واقعی او می باشد، در حالی که این طور نبوده است). آیا احکام اولاد بر فرزندی که به دنیا خواهد آمد، جاری می شود؟
- اگر شخصی طواف را فراموش کند، یا باطل انجام دهد، آیا می تواند قضای آن را در ماههای غیر حج انجام دهد؟
- آیا جایز است در میان طواف و نماز طواف، نماز مستحبّی یا عبادت مستحبّی دیگری بجا آورد؟
- شخصی که مقلّد هیچ یک از مراجع بزرگوار تقلید نبوده، اکنون می خواهد تقلید نماید. در این مدّت مکّه هم رفته است. آیا عبادتهایش صحیح است؟
- اگر شخصی که پای او در گچ بوده، ندانسته به جای غسل جنابت جبیره ای، تیمم انجام داده است نمازهای گذشته صحیح می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] معمولا شبهای 19 21 23 ماه مبارک رمضان مردم در مساجد نمازهای قضای احتیاطی خود را به جماعت می خوانند(یک شبانه روز یا بیشتر) امام جماعت هم نماز قضای استیجاری میتی را که قضای یقینی دارد می خواند یا نمازهای خود را احتیاطاً اعاده می کند با فرض اینکه احتیاط امام و مأمومین از جهت احتمال خلل در نمازهای گذشته آنها می باشد. آیااین عمل صحیح است یا اشکال دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] معمولا شبهای 19 21 23 ماه مبارک رمضان مردم در مساجد نمازهای قضای احتیاطی خود را به جماعت می خوانند(یک شبانه روز یا بیشتر) امام جماعت هم نماز قضای استیجاری میتی را که قضای یقینی دارد می خواند یا نمازهای خود را احتیاطاً اعاده می کند با فرض اینکه احتیاط امام و مأمومین از جهت احتمال خلل در نمازهای گذشته آنها می باشد. آیااین عمل صحیح است یا اشکال دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی حائض بوده و غسل حیض را فراموش کرده و مدتی نماز خوانده، البته برای نمازهای خود وضو می گرفته آیا نمازهای او صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان نمازهای مستحبّی را که دارای وقت معیّن است (مثل نماز شب)، در صورتی که مانعی برای وضو گرفتن یا غسل کردن وجود داشته باشد، با تیمّم به جا آورد؟ نمازهای مستحبّی دیگر که وقت معیّنی ندارد یا قضای نمازهای مستحبّی را چه طور؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی در اوایل دوران بلوغ، قرائت نمازش صحیح نبوده و مثلاً حرف (ص) را (س) و یا حرف (ح) را (ه ) تلفظ میکرده، ولی به گمان خودش نمازهایش صحیح بوده است. حال، تکلیفش نسبت به آن نمازها چیست؟
- [آیت الله سبحانی] کسی بدون توجّه مدّتی غسل را قبل از دخول وقت به نیت واجب انجام داده است و با آن نماز واجب را بجا آورده، اکنون متوجّه شده که چنین نیتی صحیح نبوده، نمازهای گذشته او چه صورتی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر هم نماز احتیاط و هم قضای سجده یا تشهد فراموش شده بر نمازگزار واجب شود، کدام یک از آنها را باید زودتر انجام دهد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر پسر بزرگ‌تر بعد از مرگ پدرش و قبل از خواندن نمازهای قضای او فوت کند، آیا خواندن نمازهای قضای پدر، به کس دیگری منتقل میشود یا نه؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا شخصی که قضای نمازهای مادرش را به جا می‌آورد باید ایّامی که نماز بر او واجب نبوده است (مثل ایّام عادت و...) از قضای روزهای سال کم کند یا اینکه باید تمام سال را برای او قضا نماید، با توجه به اینکه این شخص نمی‌داند مادرش در سال چند روز دارای عذر شرعی بوده است؟
- [سایر] آیا نماز مستحبی را میتوان در حال حرکت خواند؟ رعایت قبله در نمازهای مستحبی چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نمازهای مستحب سجده سهو ندارد، یعنی اگر کاری کند که در نمازهای واجب سجده سهو دارد، در نمازهای مستحب سجده سهو لازم نیست، همچنین سجده و تشهد فراموش شده در نمازهای مستحب قضا ندارد.
- در نماز احتیاط و قضای سجده یا تشهّد فراموش شده نیز خود را مانند موقع نماز بپوشاند.
- اگر در نماز احتیاط تشهد یا سجده را فراموش کند احتیاط واجب آن است که بعد از سلام، قضای آن را به جا آورد.
- در احکام رکوع فرقی بین نماز واجب و مستحب نیست، حتی زیادی رکوع بنابر احتیاط واجب.
- هرگاه شک کند که آیا قضای سجده یا تشهد فراموش شده که بر عهده او بود بعد از نماز به جا آورده یا نه، چنانچه وقت نماز نگذشته سجده یا تشهد را قضا نماید و اگر گذشته نیز بنابر احتیاط واجب باید قضای آن را به جا آورد و نماز او صحیح است.
- هرگاه کسی عمداً نماز را بقدری تأخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشد معصیت کرده، ولی نماز او با تیمم صحیح است، هرچند احتیاط مستحب آن است که قضای آن را نیز به جا آورد.
- : اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید، بنابر احتیاط واجب روزه هر چند روزی را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلاً اگر نمی داند سه روزه جنب بوده یا چهار روز، باید سه روز را قضا کند و قضای روز چهارم احتیاط مستحب است.
- هرگاه کلمه یا تلفظ آیه یا ذکری را صحیح می دانسته و مدتی در نمازها خوانده وبعد می فهمد غلط بوده، نمازش اعاده ندارد، هرچند احتیاط مستحب اعاده یا قضای آن است.
- در نمازهای مستحبی بنابر احتیاط واجب باید به ظن و گمان خود عمل کند، تا آنجا که نماز را باطل نمی کند، مثلاً اگر گمانش به دو رکعت می رود بنا بر آن بگذارد و اگر گمانش به سه رکعت می رود باید بنا بر همان دو بگذارد.
- هرگاه زن مستحاضه قلیله، نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا را از هم جدا بخواند، باید برای هر کدام یک وضو بگیرد و همچنین برای نمازهای مستحب، ولی برای مجموع نماز شب، یک وضو یا غسل کافی است و برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو که بلافاصله بعد از نماز به جا می آورد، غسل و وضو لازم نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر یک سجده و تشهد را فراموش کند واجب است قضای سجده را به جا اورد و بنابر احتیاط مستحب تشهد را قضا نماید و احتیاط واجب ان است که قضای سجده را بر قضای تشهد مقدم بدارد و باید برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو به جا اورد و همچنین بنابر احتیاط واجب برای سجده فراموش شده
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید روزه هائی که گرفته صحیح است، و بنابر احتیاط مستحب قضای آنرا نیز بگیرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه‌هایی که گرفته صحیح است و احتیاط مستحبّ آن است که قضای آن روزه‌هایی که گرفته هم بنماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید روزه هایی که گرفته صحیح است و احتیاط مستحب ان است که قضای انها را بگیرد
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد یا نمازهایی را که خوانده صحیح نبوده، مستحبّ است احتیاطاً قضای آنها را بجا آورد.
- [امام خمینی] اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد یا نمازهایی را که خوانده صحیح نبوده، مستحب است احتیاطا قضای آن را بجا آورد.
- [آیت الله سبحانی] اگر به خیال اینکه اول سجده را فراموش کرده، اول قضای آن را به جا آورد و بعد از خواندن تشهد یادش بیاید که اول تشهد را فراموش کرده احتیاط مستحب آن است که دوباره سجده را قضا نماید. و نیز اگر به خیال اینکه اول تشهد را فراموش کرده، اول قضای آن را به جا آورد، و بعد از سجده یادش بیاید که اول سجده را فراموش کرده، بنابر احتیاط مستحب باید دوباره تشهد را بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد، یا نمازهایی را که خوانده صحیح نبوده، مستحب است احتیاطاً قضای آنها را به جا آورد.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد یا نمازهایی را که خوانده صحیح نبوده، مستحب است قضای آن را به جا آورد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان احتمال دهد که نماز قضائی دارد یا نمازهائی را که خوانده صحیح نبوده؛ مستحب است احتیاطا قضای آنها را به جا آورد.