واسطه
وسیله و علّت ثبوت چیزی برای چیز دیگر را واسطه گویند.
اگر حیوانی را با تیر بزند، بعد در آب بیفتد و بداند که به واسطه تیر و افتادن در آب جان داده است حلال نیست، بلکه اگر شک کند که فقط به خاطر تیر بوده یا نه حلال نمی باشد.
عنوان مسئله:
اگر حیوانی را با تیر بزند، بعد در آب بیفتد و بداند که به واسطه تیر و افتادن در آب جان داده است حلال نیست، بلکه اگر شک کند که فقط به خاطر تیر بوده یا نه حلال نمی باشد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر پس از سر بریدن حیوان، حیوان به سبب دیگری هم چون آتش، افتادن در آب و... بمیرد، آیا خوردن گوشت آن حلال است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر با باز کردن دریچه خروجی آب استخر، ماهیان داخل آن پس از خارج شدن آب جان بدهند، آیا این ماهی ها حلال هستند؟
- [آیت الله خامنه ای] شرکت های غذایی و محصولات در آمریکا، گاهی از ترکیبات حیوانی و گاه از ترکیبات گیاهی استفاده می کنند، لذا نمی توانند بگویند در کدام محصول هنگام تولید از ترکیب گیاهی استفاده شده و کدام از حیوانی، ما هم صددرصد نمی دانیم کدام حلال و کدام حرام است، آیا به خاطر این ندانستن، خوردن این محصولات حلال است؟ و آیا باید آن را پاک و طاهر و حلال لحاظ کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] چنانچه دریچه تخلیه آب حوضچه های پرورش ماهی را به نیّت صید ماهی باز کرده تا آب کاملاً تخلیه شده و ماهی ها جان دهند آیا این صید محسوب می شود و ماهی ها حلال است؟
- [آیت الله خامنه ای] چنانچه دریچه تخلیه آب حوضچه های پرورش ماهی را به نیّت صید ماهی باز کرده تا آب کاملاً تخلیه شده و ماهی ها جان دهند صید محسوب می شود و ماهی ها حلال است؟
- [سایر] از حضرت امام علی(ع) نقل شده است؛ (اگر قطرهای شراب در چاهی بیفتد و از آب آن چاه سبزهزاری را آب دهند و از سبزههای آن حیوانی بخورد، من از گوشت آن حیوان نخواهم خورد)، آیا این روایت معتبر است و یا اصلاً سندی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] این که گفته می شود ماهی جهت حلال شدن باید بیرون از آب جان دهد آیا شامل موارد ذیل می شود؟ الف: آن را صید کرده و داخل پلاستیک انداخته سپس جان بدهد. ب: آن را صید نموده و زنده به سیخ کشیده و روی آتش قرار دهیم. ج: آن را با ضربه ای بی حس کرده و شکم آن را پاره کرده و مشخص نشود که از بی آبی جان داده یا پاره کردن شکم. د: سر آن قبل از جان دادن بریده شود. ه : ماهی های کنار ساحل که بعد از وقوع جزر دریا به صورت مرده و زنده افتاده اند.
- [آیت الله خامنه ای] در بعضی از مراکزی که ماهی را به صورت زنده می فروشند، بعد از گرفتن ماهی از آب، ضربه ای به سر ماهی زده و فوراً شکم آن را پاره کرده و امعاء و احشاء آن را خارج می کنند در حالی که هنوز ماهی زنده و کمی حرکت دارد آیا خوردن چنین ماهی ای حلال است؟ ج) اشکال ندارد. س2: برای صید ماهی از حوضچه های پرورش ماهی، از اتصال برق به آب استفاده می کنند: الف: خوردن این ماهی ها چه حکمی دارد؟ ب: چنانچه بعضی از این ماهی ها به وسیله برق داخل آب بمیرند و مخلوط با ماهی های نیمه جان به واسطه شک برق از آب گرفته شوند وظیفه چیست؟
- [آیت الله سبحانی] شخص روزه دار در هنگام استحمام به خاطر بزرگ بودن دوش آب، شک می کند آبی که از دوش می آید تمام سرش را می گیرد یا نه، وظیفه اش چیست؟ و اگر به شک خود اعتنا نکند و زیر دوش بایستد حکم روزه اش چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در منطقهای آبی وجود داشته باشد (چشمه،قنات،رودخانه)و آن را بدون اجازه از مردم آن شهر یا منطقه به نقطه دیگری منتقل کرده و همین انتقال سبب کاهش سطح آب رودخانه و بعضی از چاه های منطقه شده باشد و شغل اصلی مردم این منطقه که کشاورزی است در خطر آسیب باشد و حتی حق آب هم به مردم این دیار پرداخته نشود و اکثر مردم این منطقه (صاحبان آب) نسبت به انتقال آب شهر و دیارشان به نقطهای دیگر ناراضی باشند، آیا این آب برای مردم شهر یا منطقه¬ای که آب به آنجا انتقال داده شده حلال است؟ آیا میشود با این آب وضو گرفت و از آن برای آشامیدن استفاده کرد؟ آیا محصولی که به واسطه این آب به دست میآید حلال است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- 37 هرگاه ماهی بعد از افتادن در دام در داخل آب بمیرد، حلال است.
- اگر ماهی را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاک و حلال است، حتی اگر در دامی که در آب باشد بمیرد آن نیز حلال است.
- صید کننده ماهی لازم نیست مسلمان باشد و در موقع صید ماهی نام خدا را ببرد، ولی باید معلوم باشد آن را زنده از آب گرفته یا بعد از افتادن در دام جان داده است.
- اگر ماهی از آب بیرون بیفتد، یا موج آن را بیرون بیندازد، یا بر اثر جزر و مد دریا در خشکی بماند و بمیرد، حرام است، ولی اگر پیش از آن که بمیرد با دست یا با وسیله دیگری آن را بگیرند و بعد جان دهد حلال است.
- هرگاه جان مسلمانی به خاطر گرسنگی یا تشنگی در خطر باشد بر همه واجب است به او آب و غذا داده و از مرگ نجاتش بخشند.
- هرگاه انسان چیزی را آب بکشد و یقین کند پاک شده، بعد شک کند که آن را درست آب کشیده یا نه، آن چیز پاک است، مگر این که بداند که در حال شستن توجه نداشته است.
- هرگاه انسان در شهر و آبادی باشد و آب پیدا نکند باید آنقدر جستجو نماید تا از پیدا کردن آب مأیوس شود، اما اگر در بیابان است چنانچه کوهستانی و یا زمین پست و بلند است یا به واسطه درخت و مانند آن عبور از آن مشکل می باشد باید در هر یک از چهار طرف به اندازه پرتاب یک تیر که در قدیم با کمان پرتاب می کردند به جستجوی آب رود (1) و اگر زمین هموار و بی مانع است باید در هر طرف به اندازه مسافت دو تیر جستجو کند، ولی هر طرفی که یقین دارد آب نیست جستجو لازم ندارد و هرگاه بعضی از چهار طرف هموار و بعضی پست و بلند است باید در هر طرف طبق دستور خودش عمل نماید. 1. مرحوم علامه مجلسی در شرح (من لا یحضره الفقیه) مقدار پرتاب تیر را دویست گام معین کرده است و ظاهر این است که تیرانداز متعارف از این مقدار تجاوز نمی کند.
- مضمضه کردن زیاد برای روزه دار مکروه است و بعد از مضمضه باید آب خارجی را از دهان بیرون بریزد و بهتر است سه مرتبه آب دهان را بیندازد و اگر بداند به واسطه مضمضه بی اختیار آب وارد گلویش می شود نباید مضمضه کند.
- حیوان سرکشی که نمی توان آن را مطابق دستور شرع کشت و همچنین حیوانی که در چاه افتاده و امکان کشتن آن مطابق دستور شرع نیست و احتمال دارد در آنجا بمیرد، چنانچه با چیز برنده ای مانند کارد جایی از بدنش را زخم کنند و در اثر آن زخم جان دهد حلال است و رو به قبله بودن آن لازم نیست، ولی باید شرایط دیگری که برای سر بریدن حیوانات گفته شد دارا باشد.
- اگر با شمشیر یا سلاح دیگری که شکار کردن با آن صحیح است با شرایطی که قبلاً گفته شد حیوانی را دونیم کند و سر و گردن در یک قسمت باقی بماند اگر وقتی برسد که حیوان جان داده است، هر دو قسمت حلال است، همچنین اگر زنده باشد ولی وقت برای سر بریدن تنگ باشد اما اگر وقت برای سر بریدن دارد آن قسمت که در آن سر نیست حرام است و آن قسمت دیگر که سر دارد اگر مطابق دستورشرع ببرد حلال است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از آنکه حیوانی را تیر زدند، مثلاً از کوه پرت شود یا در آب بیفتد و انسان بداند که حیوان به واسطه تیر و پرت شدن از کوه یا افتادن در آب جان داده، حلال نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند، مثلاً در آب بیفتد و انسان بداند که حیوان به واسطه تیر و افتادن در آب جان داده حلال نیست، بلکه اگر نداند که جان دادن آن فقط به واسطه تیر بوده، حلال نمیباشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از ان که حیوانی را تیر زدند مثلا در اب بیفتد و انسان بداند که حیوان به واسطه تیر و افتادن در اب جان داده حلال نیست بلکه اگر نداند که جان دادن ان فقط به واسطه تیر بوده حلال نمی باشد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بعد از آنکه حیوانی را تیر زدند مثلا در آب بیفتد و انسان بداند که حیوان به واسطه تیر و افتادن در آب جان داده؛ حلال نیست؛ بلکه اگر نداند که جان دادن آن فقط به واسطه تیر بوده؛ حلال نمی باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند، مثلاً در آب بیفتد و انسان بداند که حیوان به واسطه تیر خوردن و افتادن در آب جان داده، حلال نیست بلکه اگر شک کند که فقط برای تیر بوده یا نه، حلال نمیباشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند مثلاً در آب بیفتد وانسان بداند که حیوان به واسطه تیر وافتادن در آب جان داده، حلال نیست بلکه اگرشک کند که فقط برای تیر بوده یا نه، حلال نمیباشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند مثلاً در آب بیفتد ، و انسان بداند که حیوان بواسطة تیر و افتادن در آب جان داده ، حلال نیست . بلکه اگر شک کند که فقط با تیر بوده یا نه ، حلال نمی باشد .
- [امام خمینی] اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند مثلاً در آب بیفتد، و انسان بداند که حیوان بواسط? تیر و افتادن در آب جان داده، حلال نیست. بلکه اگر شک کند که فقط برای تیر بوده یا نه، حلال نمیباشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند، مثلاً در آب بیفتد و انسان بداند که حیوان به واسطهی تیر و افتادن در آب جان داده، حلال نیست؛ بلکه اگر شک کند که فقط برای تیر بوده یا نه، حلال نمیباشد.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از آنکه حیوانی را تیر زدند در آب بیفتد، و انسان بداند که حیوان بهسبب تیر و افتادن در آب جان داده، حلال نیست، بلکه اگر شک کند که مردن حیوان فقط در اثر تیر بوده یا نه، حلال نمیباشد.