سوره جمعه
سوره جمعه، شصت و دومین سوره قرآن کریم در ترتیب مصحف و صد و دهمین سوره در ترتیب نزول، پس از سوره صَفّ و پیش از سوره تَغابُن می‌باشد.
اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قل هو اللّه احد) یا سوره (قل یا ایّها الکافرون) شود ، نمی‌تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند ، ولی در نماز جمعه و نمازهای روز جمعه ، اگر از روی فراموشی بجای سوره جمعه و منافقون ، یکی از آن دو سوره را بخواند ، می‌تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند ، و احتیاط واجب آن است که بعد از رسیدن به نصف ، رها ننماید .
عنوان مسئله:
اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قل هو اللّه احد) یا سوره (قل یا ایّها الکافرون) شود ، نمی‌تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند ، ولی در نماز جمعه و نمازهای روز جمعه ، اگر از روی فراموشی بجای سوره جمعه و منافقون ، یکی از آن دو سوره را بخواند ، می‌تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند ، و احتیاط واجب آن است که بعد از رسیدن به نصف ، رها ننماید .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در نماز جمعه یا نمازهای روز جمعه عمداً سوره (قل هو اللّه احد) یا سوره (قل یا ایّها الکافرون)) بخواند ، اگر چه به نصف نرسیده باشد بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند .
- اگر در نماز ، غیر سوره (قل هو اللّه احد) و (قل یا ایّها الکافرون) سوره دیگری بخواند ، تا به نصف نرسیده می‌تواند رها کند و سوره دیگر بخواند ، و پس از رسیدن به نصف بنابر احتیاط مطلقاً رها کردن آن و عدول به سوره دیگر جایز نیست .
- در نماز جمعه و در نماز صبح و ظهر و عصر روز جمعه ، و عشای شب جمعه ، مستحب است در رکعت اول بعد از حمد سوره جمعه ، و در رکعت دوم بعد از حمد سوره منافقون را بخواند ، و اگر مشغول یکی از اینها در نمازهای روز جمعه شود بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند .
- اگر مقداری از سوره را فراموش کند ، یا از روی ناچاری مثلاً بواسطه تنگی وقت یا جهت دیگر نشود آن را تمام نماید ، می‌تواند آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند اگر چه به نصف هم رسیده باشد ، یا سورهای که میخوانده (قل هو اللّه احد) یا (قل یا ایّها الکافرون) باشد ، و در صورت فراموشی می‌تواند به همان مقدار که خوانده است اکتفا نماید .
- مستحب است در رکعت اول ، پیش از خواندن حمد بگوید : (اَعُوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ) . و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر (بسم اللّه) را بلند بگوید ، و حمد و سوره را شمرده بخواند ، و در آخر هر آیه وقف کند ، یعنی آن را به آیه بعد نچسباند ، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجّه داشته باشد ، و اگر نماز را به جماعت میخواند ، بعد از تمام شدن حمد امام ، و اگر فرادی میخواند ، بعد از آنکه حمد خودش تمام شد ، بگوید (الحَمْدُ للّهِ رَبّ الْعالَمِینَ) ، و بعد از خواندن سوره (قل هو اللّه احد) ، یک یا دو یا سه مرتبه (کَذلِکَ اللّهُ رَبِّی) یا (کَذلِکَ اللّهُ رَبُّنا) بگوید ، و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند ، بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید ، یا قنوت را بخواند .
- اگر در جائی که باید نماز را بلند بخواند عمداً آهسته بخواند ، یا در جائی که باید آهسته بخواند عمداً بلند بخواند بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد ، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند .
- اگر در رکعت دوم اقتدا کند ، لازم نیست حمد و سوره بخواند ، ولی قنوت و تشهّد را با امام میخواند ، و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهّد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند ، و باید بعد از تشهّد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند ، و اگر برای سوره وقت ندارد ، حمد را تمام کند و در رکوع خود را به امام برساند ، و اگر برای تمام حمد وقت ندارد می‌تواند حمد را قطع کند و با امام به رکوع رود ، ولی احتیاط مستحب در این صورت آن است که نماز را به نیّت فرادی تمام کند .
- در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیّه ، انسان باید اول حمد و بعد از آن سوره و بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام بخواند . و سوره (الضحی) و (الم نشرح) و همچنین سوره (فیل) و (لاِیلاف) در نماز بنابر احتیاط واجب یک سوره حساب می‌شود .
- اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است ، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد ، باید بعد از نیّت و گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند ، و می‌تواند تشهّد را به قصد قربت مطلقه با امام بخواند ، ولی سلام را بنابر احتیاط واجب نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد ، بعد بایستد بدون آنکه دوباره نیّت کند یا تکبیر بگوید ، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند .
- نماز جمعه مانند نماز صبح دو رکعت است ، با این تفاوت که در نماز جمعه دو خطبه قبل از نماز لازم است . و نماز جمعه واجب تخییری است ، به این معنی که مکلف در روز جمعه مخیّر است که نماز جمعه را بخواند در صورتی که شرائطش موجود باشد یا نماز ظهر بجا آورد ، و اگر نماز جمعه را بجا آورد ، کفایت از ظهر میکند . و واجب شدن نماز جمعه چند شرط دارد : اول : داخل شدن وقت ، و آن عبارت از زوال آفتاب ، یعنی ظهر است ، و وقتش اول عرفی زوال است ، پس هر گاه از این وقت نماز جمعه را تأخیر انداخت ، وقتش تمام شده و نماز ظهر را باید بجا آورد . دوم : شماره افراد ، و آن پنج نفر است با امام ، و هر گاه پنج نفر از مسلمانان جمع نشوند نماز جمعه واجب نمیشود . سوم : بودن امام جامع شرائط امامت ، از عدالت و غیر آن از چیزهائی که در امام جماعت معتبر است ، همچنان که در بحث نماز جماعت خواهد آمد ، و بدون او نماز جمعه واجب نمیشود . و صحیح بودن نماز جمعه چند شرط دارد : اول : جماعت بودن ، پس فرادی صحیح نیست ، و هر گاه مأموم قبل از رکوع رکعت دوم نماز جمعه به امام برسد اقتدا میکند و یک رکعت دیگر را فرادی میخواند و نماز جمعهاش صحیح است . و اگر در رکوع رکعت دوم امام را درک کند بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند به این نماز جمعه اکتفا کند و باید نماز ظهر را بجا آورد . دوم : خواندن امام دو خطبه پیش از نماز ، که در خطبه اول حمد و ثنای الهی را گفته و توصیه به تقوی و پرهیزکاری شود و یک سوره کوتاه از قرآن بخواند ، و در خطبه دوم باز هم حمد و ثنای الهی را بجا آورده و بر پیغمبر اکرم و ائمه مسلمین صلوات فرستاده و احتیاط مستحب آن است که برای مؤمنین و مؤمنات استغفار (طلب آمرزش) کند . و لازم است خطبه پیش از نماز باشد ، پس اگر نماز را پیش از دو خطبه شروع کرد صحیح نخواهد بود ، و خواندن خطبه پیش از ظهر اشکال دارد . و لازم است کسی که خطبه را میخواند هنگام خطبه ایستاده باشد ، پس هر گاه خطبه را نشسته بخواند صحیح نخواهد بود . و نیز لازم است بین دو خطبه قدری بنشیند ، و لازم است نشستن مختصر و خفیف باشد . و لازم است امام جماعت خودش خطبه را بخواند ، و حمد و ثنای الهی و صلوات بر پیغمبر اکرم و ائمه مسلمین بنابر احتیاط باید به عربی باشد ، و در ما زاد بر آن عربیت معتبر نیست ، بلکه اگر بیشتر حاضرین زبان عربی راندانند احتیاط لازم آن است که توصیه به تقوی به زبان حاضرین باشد . سوم : آنکه مسافت بین دو نماز جمعه کمتر از یک فرسخ نباشد ، بنابر این اگر نماز جمعه دیگری در مسافت کمتر از یک فرسخ برپا شود چنانچه با هم شروع شوند هر دو باطل می‌شوند ، و اگر یکی زودتر از دیگری شروع شود هر چند به تکبیرة الاحرام باشد صحیح ، و دومی باطل خواهد بود . ولی هر گاه پس از برگزاری نماز جمعه معلوم شود که نماز جمعه دیگری همزمان یا مقدم بر آن در مسافت کمتر از یک فرسخ برپا شده بوده ، بجا آوردن نماز ظهر واجب نخواهد بود . و برپا نمودن نماز جمعه در صورتی مانع از نماز جمعه دیگر در مسافت مزبور می‌شود که خود صحیح و جامع الشرائط باشد و در غیر این صورت مانع نخواهد بود .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هو الله احد یا سوره قل یا ایها الکافرون شود نمی تواند ان را رها کند و سوره دیگر بخواند ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقون یکی از ان دو سوره را بخواند می تواند ان را رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند و احتیاط مستحب این است که بعد از تجاوز نصف رها ننماید
- [آیت الله خوئی] اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره" قل هو الله احد" یا سوره" قل یا ایها الکافرون" بخواند، اگرچه به نصف نرسیده باشد، بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند رها کند و سوره" جمعه" و" منافقون" را بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قُلْ هو اللَّه أَحَد) یا سوره (قُلْ یا أیُّها الکافِرُون) شود نمی‌تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین یکی از آن دو سوره را بخواند، می‌تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند و احتیاط مستحب این است که بعد از تجاوز نصف رها ننماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره (قل هو اللّه أحد) یا سوره (قل یا أیّها الکافرون) را بخواند، بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قل هو اللّه احد) یا سوره (قل یا أیها الکافرون) شود، نمی‌تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند، ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر به نصف نرسیده، می‌تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هو اللّه احد یا سوره قل یا ایها الکافرون شود؛ نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند؛ ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین یکی از آن دو سوره را بخواند؛ می تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند و احتیاط این است که بعد از تجاوز از نصف؛ سوره را رها ننماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره )قل هو ا& احد( یا سوره )قل یا ایّها الکافرون( بخواند، اگرچه به نصف نرسیده باشد، بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند رها کند وسوره جمعه ومنافقین را بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره توحید (قل هو اللّه أحد) یا سوره کافرون (قل یا أیّها الکافرون) شود، نمی‌تواند آن را رها کند و سوره دیگری بخواند، ولی اگر در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه از روی فراموشی به جای سوره جمعه یا منافقین یکی از این دو سوره را بخواند، تا دو ثلث آن را نخوانده، می‌تواند آن را رها کند و سوره (جمعه) یا (منافقین) را بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هو ا& احد یا سوره قل یا ایّها الکافرون شود، نمی‌تواند آن را رها کند وسوره دیگر بخواند، ولی در نماز جمعه ونماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین، یکی از این دو سوره را بخواند، مادامی که تجاوز از نصف نکرده، می‌تواند آن را رها کند وسوره جمعه ومنافقین را بخواند.
- [امام خمینی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سور? قل هو اللّ?ه احد یا سور? قل یا ایها الکافرون شود، نمی‌تواند آن را رها کند و سور? دیگر بخواند ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سور? جمعه و منافقین، یکی از این دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسیده، می‌تواند آن را رها کند و سور? جمعه و منافقین را بخواند.