احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزامآور را احتیاط مستحب گویند.
اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد ، یا اگر دارد بواسطه سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی‌تواند بر آن سجده کند ، سجده بر قیر و زفت مقدم بر سجده بر غیر آنهاست ، ولی اگر سجده بر آنها ممکن نباشد باید بر لباسش یا هر چیز دیگر که در حال اختیار سجده بر آن جایز نیست ، سجده نماید . ولی احتیاط مستحب آن است که تا سجده بر لباسش ممکن است ، بر چیز دیگر سجده نکند .
عنوان مسئله:
اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد ، یا اگر دارد بواسطه سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی‌تواند بر آن سجده کند ، سجده بر قیر و زفت مقدم بر سجده بر غیر آنهاست ، ولی اگر سجده بر آنها ممکن نباشد باید بر لباسش یا هر چیز دیگر که در حال اختیار سجده بر آن جایز نیست ، سجده نماید . ولی احتیاط مستحب آن است که تا سجده بر لباسش ممکن است ، بر چیز دیگر سجده نکند .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی و پوشاکی که از زمین میروید ، مانند چوب و برگ درخت ، سجده کرد . و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی مانند ، گندم و جو و پنبه و آنچه که از اجزاء زمین شمرده نشود ، مانند طلا و نقره و امثال اینها صحیح نیست ، ولی قیر و زفت (که نوع پستی از قیر است) در موقع ناچاری بر چیزهای دیگری که سجود بر آنها صحیح نیست ، مقدم میباشند .
- اگر پیشانی بی اختیار از جای سجده بلند شود ، چنانچه ممکن باشد باید نگذارد دوباره به جای سجده برسد ، و این یک سجده حساب میشود چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگهدارد و بی اختیار دوباره به جای سجده برسد ، همان یک سجده حساب میشود ، ولی اگر ذکر نگفته باشد احتیاط مستحب آن است که آن را بگوید ، ولی باید به قصد قربت مطلقه باشد و قصد جزئیت نکند .
- احتیاط واجب آن است که بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از یک قدم فاصله نباشد ، و همچنین است اگر انسان بواسطه مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد . و احتیاط مستحب آن است که جای ایستادن مأموم با جای ایستادن کسی که جلوی او ایستاده ، بیش از اندازه جسد انسان در حالی که به سجده میرود فاصله نداشته باشد .
- تیمم با خاک و ریگ ، و کلوخ و سنگ صحیح است ، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر خاک ممکن باشد ، با چیز دیگر تیمم نکند ، و اگر خاک نباشد ، با ماسه بسیار نرمی که خاک بر آن صدق کند . و اگر ممکن نباشد ، با کلوخ ، و اگر ممکن نباشد با ریگ ، و چنانچه ریگ و کلوخ هم نباشد ، با سنگ تیمم نماید .
- کسی که نمی‌تواند وضو بگیرد یا غسل کند ، جایز است نمازهای مستحبّی را که وقت معین دارد مثل نافلههای شبانه روز با تیمم بخواند ، ولی اگر مأیوس نباشد که تا آخر وقت آنها عذر او بر طرف میشود احتیاط لازم آن است که آنها را در اول وقتشان بجا نیاورد . و اما نمازهای مستحبی که وقت معین ندارد مطلقاً میتواند با تیمم بخواند .
- اگر زنی بچهای را با شرائطی که در مسأله (2445) گفته میشود شیر دهد ، پدر آن بچه نمی‌تواند با دخترهائی که از آن زن به دنیا آمدهاند ازدواج کند ، و چنانچه یکی از آنها فعلاً زن او باشد عقد او باطل میشود ، ولی جایز است با دخترهای رضاعی آن زن ازدواج کند اگر چه احتیاط مستحب آن است که با آنان ازدواج نکند ، و نیز نمی‌تواند بنابر احتیاط واجب دخترهای شوهری را که شیر مربوط به اوست ، اگر چه دخترهای رضاعی او باشند ، برای خود عقد نماید ، و چنانچه یکی از آنها فعلاً زن او باشد عقد او بنابر احتیاط واجب باطل میشود .
- بهتر آن است که در حال اختیار در سجده سه مرتبه (سُبْحانَ اللّهِ) یا یک مرتبه (سُبْحانَ رَبَّی الاَعْلَی وَبِحَمْدِهِ) بگوید ، وباید این کلمات دنبال هم و به عربی صحیح گفته شود ، گر چه گفتن هر ذکری کفایت میکند ، ولی بنابر احتیاط لازم باید به این مقدار باشد . و مستحب است (سُبْحانَ رَبّیَ الاَعْلَی وَبِحَمْدِهِ) را سه یا پنج یا هفت مرتبه یا بیشتر بگوید .
- زنی که طلاق رجعی داده شده است ، در حکم همسر شرعی است تا زمانی که عدّهاش تمام شود ، پس باید از هر گونه استمتاعی که حقّ شوهر است ممانعت نکند ، و جایز است بلکه مستحب است خود را برای او آرایش کند ، و جایز نیست بدون اجازه او خارج شود ، و نفقهاش بر او واجب است اگر ناشزه نباشد ، و کفن و فطره او نیز بر عهده شوهر است ، و در صورت مرگ هر کدام ، دیگری از او ارث میبرد ، و مرد نمی‌تواند در دوران عدّه او با خواهرش ، ازدواج کند .
- باید پشت به قبر پیغمبر و ائمه علیهمالسلام در صورتی که بی احترامی به آنان باشد ، نماز نخواند ؛ و در غیر این صورت اشکال ندارد ، ولی نماز در هر دو حال صحیح است . شرط پنجم : آنکه مکان نمازگزار اگر نجس است بطوری تر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد در صورتی که از نجاساتی باشد که مبطل نماز است ، ولی جائی که پیشانی را بر آن میگذارد اگر نجس باشد ، در صورتی که خشک هم باشد نماز باطل است ، و احتیاط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلاً نجس نباشد. شرط ششم : باید بنابر احتیاط لازم زن عقب تر از مرد بایستد ، اقلاً به مقداری که جای سجده او برابر جای دو زانوی مرد در حال سجده باشد.
- چند چیز بر حائض حرام است : اول : عبادتهائی که مانند نماز باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود که اگر زن حائض اینگونه اعمال را به قصد عمل صحیح انجام دهد ، جائز نیست . ولی بجا آوردن عبادتهائی که وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست مانند نماز میّت مانعی ندارد . دوم : تمام چیزهائی که بر جنب حرام است و در احکام جنابت گفته شد . سوم : جماع کردن در فرج ، که هم برای مرد حرام است و هم برای زن ، اگر چه به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید ، بلکه احتیاط واجب آن است که مقدار کمتر از ختنه گاه را هم داخل نکند ، و این حکم شامل وطی در دبر نمیشود ، ولی بنابر احتیاط وطی زن در دبر اگر راضی نباشد چه حائض باشد چه نباشد ، جایز نیست .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد؛ یا اگر دارد به واسطه سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند باید بر لباسش سجده کند و اگر فراهم نباشد باید بر پشت دست یا چیز دیگر که در حال اختیار سجده بر او جایز نیست سجده نماید؛ ولی احتیاط مستحب آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است بر آن چیز سجده نکند.
- [آیت الله بروجردی] اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد، یا اگر دارد به واسطهی سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی‌تواند بر آن سجده کند، چنانچه لباس او از کتان یا پنبه است باید به لباسش سجده کند و اگر از چیز دیگر است باید بر پشت دست یا چیز معدنی مانند انگشتری عقیق سجده نماید، ولی احتیاط مستحب آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است بر چیز معدنی سجده نکند.
- [امام خمینی] اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر دارد بواسطه سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند باید به لباسش اگر از کتان یا پنبه است سجده کند و اگر از چیز دیگر است بر همان چیز سجده کند و اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آنهم ممکن نباشد به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد، یا اگر دارد به واسطه سرما یا گرمای زیاد ومانند اینها نمی‌تواند بر آن سجده کند، چنانچه لباس او از کتان یا پنبه است، باید به لباسش سجده کند و احتیاط مستحبّ آن است که اگر در این حال با خود چیز معدنی داشته باشد مانند عقیق سجده بر لباس کند، وبرعقیق ننماید و اگر از چیز دیگر است، باید بر پشت دست سجده کند و احتیاط آن است که در این حال سجده بر پشت دست را بر چیز معدنی مقدّم بدارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد، یا اگر دارد به واسطه سرما یا گرمای زیاد یا تقیّه و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند، باید به لباسش اگر از کتان یا پنبه است سجده کند و اگر لباسش از چیز دیگر است بر همان لباس سجده کند، و اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آن هم ممکن نباشد بنابر احتیاط به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی که سجده بر ان صحیح است ندارد یا اگر دارد به واسطه سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر ان سجده کند باید به لباسش سجده کند به شرط ان که از حریر و ابریشم نباشد و احوط این است که لباسی که از پنبه و کتان است بر غیر ان مانند لباسی که از پشم و کرک است مقدم بدارد و اگر لباس میسر نشد بنابر احتیاط واجب بر فیروزه و عقیق و امثال اینها و بر کاغذی که از پنبه ساخته اند سجده کند و اگر ان هم فراهم نشد بر کاغذی که از ابریشم و حریر ساخته اند سجده کند و اگر ان هم میسر نشد بر هر چیز دیگری که در حال اختیار سجده بر ان جایز نیست سجده نماید ولی احتیاط مستحب ان است که تا سجده بر پشت دست ممکن است بر غیر ان از چیزهایی که سجده بر انها جایز نیست سجده نکند و اگر پشت دست هم میسر نشد تا پنبه و کتان و قیر و زفت فراهم می شود بر چیز دیگر سجده نکند
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد ، یا اگر دارد به واسطة سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند ، باید به لباسش اگر از کتان یا پنبه است ، سجده کند و اگر از چیز دیگر است ، باید بر پشت دست و چنانچه آن هم ممکن نباشد به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق ، سجده نماید .
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد، یا اگر دارد به واسطه سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی‌تواند بر آن سجده کند، بر هر چیزی که میتواند باید سجده کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در تمام وقت چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر دارد به جهتی مانند سرما یا گرمای زیاد نمی‌تواند بر آن سجده کند، چنانچه جنسی که از پنبه و کتان است در اختیار دارد باید بر آن سجده کند و اگر ندارد، باید بر پشت دست سجده کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد، یا اگر دارد به واسطه سرما یا گرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند، باید به لباسش سجده کند. و اگر بر آن هم نشود، باید بر پشت دست یا چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید ولی احتیاط لازم آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است، بر چیز معدنی سجده نکند.