عمل به احتیاط
رعايت همه‌ي جوانب احتمالي تکليف؛ بطوري که يقين حاصل شود به وظيفه‌ي واقعي عمل شده است.
کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا نماز را بر طبق فتوای کسی که تقلید از او صحیح است انجام دهد، یا آنکه عمل به احتیاط کند در صورتی که موارد احتیاط را کاملاً بداند.
عنوان مسئله:
کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا نماز را بر طبق فتوای کسی که تقلید از او صحیح است انجام دهد، یا آنکه عمل به احتیاط کند در صورتی که موارد احتیاط را کاملاً بداند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا شنیدن مساله از طریق تلفنی که منسوب به مرجع تقلید است برای مکلف حجیت دارد؟ و آیا می تواند آن مساله ای را که شنیده برای مردم به عنوان حکم شرعی و نظر مجتهد بیان کند؟
- شخصی با تقلید از مجتهدی که (ضرورت رجوع به کفایت) را از شرط های تحقق استطاعت نمی داند، به حج رفت و اینک به شما رجوع کرده است. فتوای حضرت عالی درباره این حج چیست؟
- آیا در مسأله ای که معظم له حکم احتیاط واجب داده اند می توان از آیت الله خوئی تقلید نمود؟
- آیا زن می تواند نماز قضای میت را بجا آورد؟
- آیا من که قبلاً از مرجعی تقلید می کردم و بعد رحلت آن مرجع در باب نماز و روزه از مرجعی دیگر تقلید کردم، حال در مورد هدیه که مرجع اول می گفتند هدیه خمس ندارد چکار باید بکنم؟ آیا بر طبق نظر مرجع اول میتوانم باقی بمانم؟
- فردی قبلا از یک مرجع دیگری تقلید میکرده و اکنون مرجع تقلیدش از دنیا رفته است حال در مورد مساله زیر چگونه باید عمل کند. فرد مورد نظر در شهری غیر از وطنش سرباز است و در مدت یکسالی که از خدمتش گذشته از مرجع دیگر تقلید میکرده است و اکنون از آقای سیستانی تقلید می‌کند لذا از طرفی اقای سیستانی میفرمایند که اگر دانشجو یا استاد یا سربازی حداقل سه روز در هفته بیش از مسافت شرعی رفت و آمد کنند و یا در سفر باشند و این برنامه برای مدتی (به طور مثال شش ماه در یک سال و یا حداقل سه ماه در چند سال تحصیلی) ادامه یابد؛ کثیرالسفر محسوب میشوند و نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزهشان صحیح است. مساله این است که فرد موردنظر در سال گذشته که از مرجع دیگری تقلید میکرده اند به جز جمعه ها و پنج شنبه ها و یکشنبه ها، بقییه هفته را در سفر بوده است ولی در حال حاضر که از آقای سیستانی تقلید می‌کند احتمال آن میرود که این وضعیت رفت و آمد تنها برای ? یا نهایتا ? ماه ادامه یابد لذا خواهشمند است بفرمایید حکم نماز و روزه ها چگونه است؟ (احتمال مورد نظر خیلی قوی نیست ودر حد ?? یا ?? درصد است)
- من حدود یک سال و نیم است که بالغ شده ام. حدود سه ماه هم هست که مرجع تقلید دارم. در مدت این یکسال و نیم یکی از معلمان مدرسه مان میگفت: اگر نماز را با تلفظ صحیح عربی نخوانید اشکال ندارد (البته من نظر برخی مراجع که باید نماز را با تلفظ صحیح خواند میدانستم اما نظر شما را نمیدانستم) و من به گفته معلم قرآنمان استناد کردم و حدود شش یا هفت ماه را با تلفظ معمولی خواندم. شش هفت ماه قبلی اش هم اصلاً نمیدانستم تلفظ صحیح مهم است یا نه. حال میخواستم بدانم تکلیف من چیست؟ لطفاً پاسخ خود را با ذکر منابع بگویید تا من به عده ای از دوستانم که همین مشکل را دارند بگویم.
- آیا احتیاط حضرت عالی در مورد صحیح نبودن نماز زن و مردی که در حال نماز محاذی یکدیگر بوده باشند یا زن جلوتر از مرد باشد، در مسجدالحرام نیز جاری است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا تقلید از زنی که مجتهد است، صحیح است؟ تقلید زنان از وی چه صورتی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان از مجتهدی تقلید کند و در مسایل مورد ابتلا به فتوای او عمل نماید، سپس بعد از وفات وی، در تمام مسایل به مجتهد زنده رجوع کند، اما برخی از مسایل را که قبلاً از مجتهد میّت تقلید و عمل کرده، اینک مورد ابتلا نیست، یعنی موردی برای عمل بر طبق فتوای مجتهد دوم در این مسایل پیش نیامده، آیا در این بخش از مسایل می تواند بر تقلید میّت اوّل باقی بماند؟ با توجّه به این که مجتهد دوم تقلید را التزام بداند.
- [آیت الله بهجت] آیا تقلید ابتدایی از مجتهد میّت در صورتی که مجتهد میّت اعلم از مجتهدین زنده باشد جایز است؟
- [آیت الله بهجت] فردی در مسأله ای که می بایست از مجتهد زنده تقلید نماید، مطابق با فتوای مجتهد میّت عمل کرده است، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا در بقا بر فتوای میّت لازم است که در حال حیات، مشخّصا از او تقلید شده باشد، یا اگر بین فتوای او و مجتهد دیگری احتیاط شود و به هیچ کدام تفصیلاً اسناد داده نشود، برای بقا کافی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وصیّ بخواهد طبق فتوای مجتهد شخص متوفّی، به وصیّت او عمل کند، چنانچه میّت تقلید نکرده باشد یا معلوم نیست مرجع تقلید او چه کسی است، چگونه باید عمل نمود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مرجع بنده تبعیض در تقلید را خلاف احتیاط می داند و از مجتهدی که جایز می دانست تقلید نموده و در مساله تقلید ازمیت از سومی تقلید کردم و میت تقلید از اعلم را واجب نمی داند و بنده در مساله تبعیض از دومی و تقلید از غیر اعلم از آخری تقلید کردم و از تعدادی مجتهد تقلید کردم. آیا تمام تقلیدم صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] در مسایلی به فتوای مجتهد میّت عمل شده است، آیا در بعض همان مسایل می توان از مجتهد میّت و در بعض دیگر آن از مجتهد زنده تقلید کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا تقلید ابتدایی از مجتهد میّت، متوقف بر تقلید از مجتهد زنده است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا باید قاضی به فتوای مرجع تقلید محکوم علیه حکم کند، یا مرجع خودش؟ یا اگر مجتهد است به فتوای خودش؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در قضای نمازهای میت، ترتیب واجب نیست مگر در نمازهایی که ادای آنها ترتیب دارد، مثل نماز ظهر و عصر، یا مغرب و عشا از یک روز چنانکه سابقاً گذشت. ولی اگر او را اجیر کرده باشند که طبق فتوای مرجع میت، یا ولی او عمل کند و آن مرجع ترتیب را لازم بداند، باید ترتیب را رعایت نماید.
- اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند از دنیا برود، حکم بعد از فوت او حکم زنده بودنش است، بنابراین اگر او أعلم از مجتهد زنده باشد باید با علم به اختلاف در مسائل محل ابتلاء و لو اجمالاً بر تقلید او باقی بماند. و چنانچه مجتهد زنده أعلم از او باشد باید به مجتهد زنده رجوع کند. و اگر أعلمیتی در میان آنها معلوم نشود یا مساوی باشند، پس اگر اورعیت یکی از آنها ثابت شود به این معنا که در فتوا دادن بیشتر احتیاط کند باید از او تقلید کند و اگر ثابت نشود مخیر است عمل خود را با فتوای هرکدام تطبیق نماید، مگر در موارد علم اجمالی، یا قیام حجت اجمالی بر تکلیف مانند موارد اختلاف در قصر و تمام که بنا بر احتیاط واجب باید رعایت هر دو فتوا را بنماید. و مراد از تقلید در صدر این مسأله صرف التزام به متابعت از فتوای مجتهد معین است، نه عمل کردن به دستور او.
- اگر مجتهد أعلم در مسألهای فتوا دهد، مقلّد نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند. ولی اگر فتوا ندهد، و بفرماید احتیاط آن است که فلان طور عمل شود مثلاً بفرماید احتیاط آن است که در رکعت اوّل و دوّم نماز بعد از سوره حمد یک سوره تمام بخواند مقلّد باید یا به این احتیاط که احتیاط واجب یا لازم نامیده می‌شود، عمل کند، و یا به فتوای مجتهد دیگری با رعایت الأعلم فالأعلم عمل نماید، پس اگر او فقط سوره حمد را کافی بداند، میتواند سوره را ترک کند. و همچنین است اگر مجتهد أعلم بفرماید مسأله محل تأمل، یا محل اشکال است.
- به دست آوردن فتوا، یعنی دستور مجتهد چهار راه دارد: اوّل: شنیدن از خود مجتهد. دوّم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند. سوّم: شنیدن از کسی که انسان به گفته او اطمینان دارد. چهارم: دیدن در رساله مجتهد در صورتی که انسان بهدرستی آن رساله اطمینان داشته باشد.
- بچه صغیری را که ولیّ ندارد ، بدون اجازه مجتهد نمیشود اجیر کرد ، و کسی که به مجتهد دسترسی ندارد ، میتواند از یک نفر مؤمن که عادل باشد ، اجازه بگیرد و او را اجیر نماید .
- اگر برای انسان مسألهای پیش آید که حکم آن را نمیداند، لازم است احتیاط کند، یا اینکه با شرایطی که ذکر شد تقلید نماید. ولی چنانچه دسترسی به فتوای أعلم در آن مسأله نداشته باشد، جایز است از غیر أعلم تقلید نماید، با رعایت الأعلم فالأعلم.
- اگر انسان چند نفر را برای نماز قضای میت اجیر کند، بنا بر آنچه در مسأله (????) گفته شد لازم نیست برای هرکدام آنها وقتی را معین نماید.
- اجیر باید موقع نیت، میت را معین نماید و لازم نیست اسم او را بداند، پس اگر نیت کند از طرف کسی نماز میخوانم که برای او اجیر شدهام کافی است.
- اگر کسی فتوای مجتهدی را به شخص دیگری بگوید، چنانچه فتوای آن مجتهد عوض شود، لازم نیست به او خبر دهد که فتوای آن مجتهد عوض شده است. ولی اگر بعد از گفتن فتوا بفهمد اشتباه کرده، و گفته او موجب آن می‌شود که آن شخص برخلاف وظیفه شرعیاش عمل کند، باید بنا بر احتیاط لازم اشتباه را در صورت امکان برطرف کند.
- کسی را که عذری دارد مثلاً با تیمم یا نشسته نماز میخواند، مطلقاً بنا بر احتیاط نمیشود برای نمازهای میت اجیر کرد، اگرچه نماز میت هم همانطور قضا شده باشد. ولی اجیر گرفتن کسی که با وضو یا غسل جبیرهای نماز میخواند اشکال ندارد. و همچنین اجیر گرفتن کسی که دست یا پای او قطع شده است، و لکن در کفایت کردن عمل او از منوبعنه، محل اشکال است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده؛ باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز را از روی تقلید صحیح بداند؛ یا آنکه عمل به احتیاط کند در صورتی که موارد احتیاط را کاملا بداند.
- [آیت الله خوئی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز را از روی تقلید صحیح، بداند. یا آنکه عمل به احتیاط کند درصورتی که موارد احتیاط را کاملًا بداند.
- [امام خمینی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید یا مجتهد باشد یا مسایل نماز را از روی تقلید صحیح، بداند.
- [آیت الله بهجت] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز را از روی تقلید صحیح، بداند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که برای نماز قضای میّت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا مسائل مورد ابتلای نماز را از روی تقلید به نحو صحیح بداند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز را از روی تقلید صحیح بداند.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده ، باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز راروی تقلید صحیح بداند واگر عالم به کیفیت احتیاط باشد و احتیاط کند اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که برای نماز قضای میّت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا نماز را بر طبق تقلید صحیح انجام دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید در مسایل نماز یا مجتهد باشد یا نماز را از روی تقلید صحیح انجام بدهد یا ان که عمل به احتیاط کند
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که برای نماز قضای میت نایب شده است، باید یا مجتهد باشد، یا مسائل نمازش را که میخواهد بخواند از روی تقلید صحیح بداند، یا آن که عمل به احتیاط کند.