دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته‌اند.
اگر از بچه‌ای چیزی را بدون اذن صاحبش بطور امانت قبول کند ، باید آن را به صاحبش بدهد ، و اگر آن چیز مال خود بچه است ، لازم است آن مال را به ولیّ او برساند ، و چنانچه پیش از رساندن مال به آنان تلف شود ، باید عوض آن را بدهد ، ولی اگر مال در معرض تلف باشد و گرفتن مال از بچه برای حفظ و رساندن آن به ولیّ باشد ، اگر در نگهداری ، یا رساندن آن کوتاهی نکند ، و تصرف غیر مجاز نیز نکند ، ضامن نیست ، و همچنین اگر امانت گذار دیوانه باشد .
عنوان مسئله:
اگر از بچه‌ای چیزی را بدون اذن صاحبش بطور امانت قبول کند ، باید آن را به صاحبش بدهد ، و اگر آن چیز مال خود بچه است ، لازم است آن مال را به ولیّ او برساند ، و چنانچه پیش از رساندن مال به آنان تلف شود ، باید عوض آن را بدهد ، ولی اگر مال در معرض تلف باشد و گرفتن مال از بچه برای حفظ و رساندن آن به ولیّ باشد ، اگر در نگهداری ، یا رساندن آن کوتاهی نکند ، و تصرف غیر مجاز نیز نکند ، ضامن نیست ، و همچنین اگر امانت گذار دیوانه باشد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که امانت را قبول میکند ، اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تعدّی یعنی تصرف غیر مجاز هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود ، ضامن نیست ، ولی اگر در نگهداری آن کوتاهی کند ، مثلاً آن را در جائی بگذارد که مأمون از آن نباشد که ظالمی بفهمد و آن را ببرد ، یا تعدّی کند مثلاً لباس را بپوشد ، یا حیوان را سوار شود ، چنانچه تلف شود باید عوض آن را به صاحبش بدهد .
- کسی که نمیتواند امانت را نگهداری نماید ، در صورتی که امانت گذار ملتفت حال او نباشد ، باید قبول نکند ، و اگر قبول کرد و تلف شد ، ضامن است.
- اگر در نگهداری چیزی که عاریه گرفته است کوتاهی نکند ، و در آن تصرف غیر مجاز هم ننماید و اتفاقاً آن چیز تلف شود ، ضامن نیست ، ولی چنانچه شرط کنند که اگر تلف شود گیرنده ضامن باشد ، یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد ، باید عوض آن را بدهد .
- اگر انسان از نگهداری امانت منصرف شود ، و ودیعه را بهم بزند ، باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن ، یا وکیل ، یا ولیّ صاحبش برساند ، یا به آنان خبر دهد که به نگهداری حاضر نیست ، و اگر بدون عذر مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد ، چنانچه مال تلف شود ، باید عوض آن را بدهد .
- اگر صاحب مال برای همیشه دیوانه ، یا بیهوش شود ، ودیعه باطل میشود و امانت دار باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند ، یا او را از امانت آگاه سازد ، در غیر این صورت اگر مال تلف شود باید عوض آن را بدهد ، و اگر دیوانگی ، یا بیهوشی صاحب مال گاه گاهی است احتیاط واجب این است که همین کار را بکند .
- کسی که امانت را قبول میکند اگر برای آن ، جای مناسبی ندارد ،باید جای مناسب تهیه نماید ، و طوری آن را نگهداری کند که گفته نشود در نگهداری آن کوتاهی نموده است ، و اگر در این امر کوتاهی کند و تلف شود ، باید عوض آن را بدهد .
- اگر در بین سالی که اعلان میکند ، مال از بین برود ، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده ، یا در آن تصرف کرده است ، عوض آن را برای صاحبش ضامن است و باید اعلان را ادامه دهد ، و اگر کوتاهی نکرده و تصرف هم ننموده است ، چیزی بر او واجب نیست .
- اگر وکیل در نگهداری مالی که در اختیار اوست کوتاهی کند ، یا غیر از تصرفی که به او اجازه دادهاند ، تصرف دیگری در آن بنماید و آن مال از بین برود ، ضامن است ، پس اگر لباسی را که گفته‌اند بفروش ، بپوشد ، و آن لباس تلف شود ، باید عوض آن را بدهد .
- اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معیّن کند و به کسی که امانت را قبول کرده است بگوید : که باید مال را در اینجا حفظ کنی هر چند احتمال بدهی که از بین برود ، نمیتواند آن را به جای دیگر ببرد ، و اگر به جائی دیگر ببرد و تلف شود ، ضامن است ، مگر اینکه یقین داشته باشد مال در آنجا تلف میشود ، که جایز است در این صورت آن را به جای امنی منتقل سازد .
- امانت دار ، و کسی که مال را امانت میگذارد باید هر دو بالغ ، و عاقل باشند ، و کسی آنها را مجبور نکرده باشد ، پس اگر انسان مالی را پیش دیوانه ، یا بچه امانت بگذارد ، یا دیوانه ، یا بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند ، صحیح نیست ، ولی جایز است بچه ممیز مال دیگری را با اجازه او نزد کسی امانت بگذارد ، و همچنین باید کسی که امانت میگذارد سفیه ، یا مفلّس نباشد ، ولی اگر مفلّس مالی را که امانت گذاشته از جمله اموالی نباشد که از تصرف در آنها منع شده است ، اشکال ندارد . و نیز باید امانت دار سفیه یا مفلّس نباشد ، در صورتی که حفظ و نگهداری امانت مستلزم تصرفی در مال خودش باشد که موجب انتقال مال از ملکیت او باشد ، یا موجب از بین رفتن مال باشد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر از بچه ای چیزی را بدون اذن صاحبش به طور امانت قبول کند؛ باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه است و ولی در امانت گذاشتن بچه اجازه نداده باشد لازم است آن مال را به ولی او برساند و چنانچه در رساندن مال به آنان کوتاهی کند و تلف شود؛ باید عوض آن را بدهد و همچنین است حال اگر امانت گذار دیوانه باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از بچه ای چیزی را به طور امانت قبول کند اگر آن چیز مال خود بچه است و ولیّ در امانت گذاشتن بچّه اجازه نداده باشد لازم است آن مال را به ولیّ او برساند و چنانچه در رساندن مال به آنان کوتاهی کند و تلف شود باید عوض آنرا بدهد ولی اگر برای این که مال از بین نرود آن را از بچه گرفته چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد ضامن نیست و همچنین است اگر امانت گذار دیوانه باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر از بچه ای چیزی را بدون اذن صاحبش به طور امانت قبول کند باید ان را به صاحبش بدهد و اگر ان چیز مال خود بچه است و ولی اجازه امانت گذاشتن ان را نداده باشد لازم است ان مال را به ولی او برساند و چنانچه در رساندن مال به انان کوتاهی کند و تلف شود باید عوض ان را بدهد و همچنین است اگر امانت گذار دیوانه باشد
- [آیت الله خوئی] اگر از بچه‌ای چیزی را بدون اذن صاحبش به طور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه است و ولی در امانت گذاشتن بچه اجازه نداده باشد لازم است آن مال را به ولی او برساند و چنانچه مال به آنان کوتاهی کند و تلف شود، باید عوض آن را بدهد و همچنین است حال اگر امانت گذار دیوانه باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است به ولی او برساند و چنان چه پیش از آن که به صاحبش یا به ولی طفل برساند تلف شود، باید عوض آن را بدهد مگر آن که به قصد حفظ و رساندن به آنان گرفته باشد که اگر در رساندن مال به آنان کوتاهی نکرده باشد ضامن نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را بهطور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز، مال خود بچه یا دیوانه است، باید به ولیّ او برساند و چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد، ولی اگر برای اینکه مال از بین نرود آن را از بچه گرفته، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد، ضامن نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است، به ولی او برساند و چنانچه در رساندن مال به آنان کوتاهی کند و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که امانت را قبول می کند، اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تعدی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود، ضامن نیست. ولی اگر به اختیار خودش آن را در جائی بگذارد که ایمن از تلف آن نیست چنانچه تلف شود باید عوض آن را به صاحبش بدهد مگر آنکه جائی محفوظ تر از آن نداشته باشد و نتواند مال را به صاحبش یا به کسی که بهتر حفظ کند برساند که در این صورت ضامن نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از بچّه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول کند ، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچّه یا دیوانه است ، باید به ولّی او برساند و چنانچه مال تلف شود ، باید عوض آن را بدهد ، ولی اگر برای اینکه مال ا زبین نرود آن را از بچّه گرفته چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد ، ضامن نیست .
- [آیت الله سبحانی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است، باید به ولیّ او برساند و چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد ولی اگر برای اینکه مال از بین نرود آن را از بچه گرفته چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد ضامن نیست.